1 5. ХАЛЬМЕР-ХАСАВА 2 Мариндя-Хасава. 3 Пыдуʼ нярна илевыˮ. 4 Невада недя хыняʼ хэвня? 5 Тамна таневы Не папакода. 6 Мариндя-Хасава ялехэʼ ңэдалюрңа. 7 Сяˮны ңэбʼнандоʼ ңоˮ Мариндя нинека ңаниʼ ңэдалёрсь хэвы. 8 Мариндянд-Не сив падрота панымʼ сэдби. 9 Не-Папакода пыда таремʼ ма: 10 - Мань хантамʼ тэхэˮ, тын мятʼ танаңгумʼ. 11 Пуна Нинекан тобˮ ты нидуʼ ехэраңгуˮ. 12 Мариндяʼ-Папако тэхэта хаява. 13 Хой сюмбʼ нимня пыда яда. 14 Мариндяʼ илебя хой лынзра, яха лынзра, лапта лынзра. 15 Мариндяʼ-Папако тыда тёрде. 16 Мариндяʼ илебя хыняд, таняд лохорта илаха. 17 Мариндя-Хасава тымʼ вадавы. 18 Мариндяʼ-Папако ваю тюʼ яда. 19 Лыңгуй хабте пуняювʼ васролавыдˮ, сабролвыдˮ пуняювʼ. 20 Мариндяʼ-Папакоʼ ирида ядарңа: 21 "Нер ядбаʼн ңамга янгусенюʼ. 22 Лыңгуй хабтеˮ ңамгэмʼ манэпатоʼ?" 23 Мариндяʼ-Папако пуняювʼ ңэвамда яра. 24 Хальмер-Хасава пумнанда сюрби, манхоръямда табкуяңа, сэвярьямда тюˮукуʼ няˮамби. 25 Мариндяʼ-Папако сейда хэсь ңока илебямда сава ермнанда лекабтада. 26 Хальмери-Хасава пумнанда сюрби. 27 Хальмер-Хасава таʼлери миңа. 28 Мариндяʼ-Папако хануˮ маланʼ тэвˮмахаданда Хальмер-Хасава тынзяʼ хунат мале тэвыˮ. 29 Мариндяʼ-Папако сябуʼ пыянʼ тэвʼмахаданда Хальмер-Хасава мэта иняʼ хунат мале тэвыˮ. 30 Мариндяʼ-Папако ңэда еˮнаˮ, мяканда нялодорсь тю. 31 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 32 - Нябакэ, симʼ такалˮ, пумнани ңылека миңа. 33 Нябада Мариндяʼ-Папакомʼ ваˮавдерʼ пондʼ сыврибтада. 34 Хальмер-Хасава мятʼ ңодˮ тю. 35 Хальмер-Хасава пыда таремʼ ма: 36 - Нёдавэв немʼ хыняна ханар? 37 Мариндя-Не пыда таремʼ ма: 38 - Мань ниванзь манэсˮ. 39 Мариндяʼ-Папако няби ңэда ңадьвы. 40 Хальмер-Хасава Мариндяʼ-Папакомʼ няби ңэхэданда секавадада. 41 Мариндянд-Не няби ңудахаʼ няˮмада. 42 Мариндяʼ-Папакомʼ ян сидя ян вэноёладиʼ. 43 Мариндянд-Не пыда таремʼ ма: 44 - ңамгэ ңадя ханабирнюʼ? 45 Ханавыда ңэбта нись ңадяʼ ханароварава. 46 Хальмер-Хасава пыда таремʼ ма: 47 - Мань нянан хынзели ханавы, малʼ ңобтикы. 48 Мариндянд-Не пыда таремʼ ма: 49 - Янодёкобой, нуйбтехэркар, панэчартамда серхарва! 50 Хальмер-Хасава пыда таремʼ ма: 51 - Мань нянан паны ни тараˮ! 52 Нябада ңудахад няˮамбида, Хальмер-Хасава ңэхэд няˮамбида. 53 Мариндяʼ-Папакоʼ ңудада есьма. 54 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 55 - Нябако, симʼ ңэдараʼ! 56 ңудами есьмя! 57 Мариндянд-Не Не-Надомда ңэдарада. 58 Пыда таремʼ ма: 59 - Тяханда мэд, тяханда ңамд! 60 Хальмер-Хасава ти ханада, няби ңэхэнда ядуцийңада ңэванда ңыльня. 61 Неры хойʼ нимня Хальмер-Хасава ти яда. 62 Хойʼ малхана ян си ңэвы. 63 Тикы ян сивна Хальмер-Хасава пыда пакалйˮ, пывдя явна нямдредада Хальмер-Хасава. 64 Сиʼ сидя хэвхана Сидяри-Пухусе. 65 Нябиюмʼ-Пухусе ярсюмбвада, таремʼ мамононда: 66 - Мариндяʼ-Папако тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдалмэда. 67 Нябиюмʼ-Пухуся пыда мамононда: 68 - Мариндяʼ-Папако туку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ понʼ нида нёдалʼ, пуй ңуˮумнанда ңани ханта. 69 Пэвдя явна сиʼив яда, яляˮ яда Хальмер-Хасава. 70 Сиʼив яляʼ ямбан пэвдя яхана сидта няна сюдартаˮ сюдарңаˮ, писендаˮ письңаˮ, яртаˮ ярңаˮ. 71 Сив ңэсоңгана, яля ңэсоңгана ңоˮлери мядико ңадимя. 72 Тикы мятʼ тэвʼмахаданда Хальмер-Хасава Мариндяʼ-Папакомʼ ңэдарада. 73 Мякад тарпыˮ Хальмер-Пухуся. 74 Хара яңгсянда Мариндяʼ-Папакомʼ ягпа пя. 75 Пухуся масьнюʼ Нюхунда: 76 - Ненэʼ саˮлаен, нямданд нянд ңэвакомда малʼ няледэван. 77 Мариндяʼ-Папако таня иле, пилиˮ юседа. 78 Хальмер-Хасава ялехэˮ ядэрцеты ханеванзь. 79 Пилиˮ ты тэвби. 80 Таремʼ мэнаханда Мариндяʼ-Папакоʼ Нюдя таневы. 81 Таремʼ ңодˮ пилиˮ юседа, пилиˮ ярңа. 82 Сяˮня ңэбˮнанда Хальмер-Пухуся хадада пыда таремʼ ма: 83 - Пилиˮ юседан. 84 Хасаванд ханисей ңэ хыраба тарабаˮ нимʼ. 85 Мариндяʼ-Папако нэмʼ хырамба пя. 86 ңэмʼ ера. 87 ңэʼ мюня тухуˮ лынзраˮ. 88 Мариндяʼ-Папако сейда хэсь ңэмʼ мода. 89 Пыда таремʼ ма: 90 - Тикывамд ңамгэ хыранамда хыраңгумда? 91 Пенанда погна халсуˮ лынзраˮ! 92 Пэвсюмбʼняна ханевы Хальмер-Хасавада то. 93 Хальмер-Пухуся небяда пыда таремʼ ма: 94 - Нер ялеʼ Мариндяʼ-Папако пыдар ханесэйд нанэнда. 95 Хальмер-Хасава Мариндяʼ-Папакомʼ немдя тыралңада. 96 Тикы яхад Мариндяʼ-Папако яляʼ юседа. 97 Хальмер-Хасава ялехеʼ ядэрңа. 98 Хальмер-Хасава ңобˮ - сидя ядэрмада нинекыʼ ңаˮ. 99 Сяˮны ңэбга ңаниʼ хэрив. 100 Мариндяʼ-Папако юседавы. 101 Пихиня ңэʼ мунʼ товонда. 102 Мариндяʼ-Папако ирида ядарңа: 103 "Сеня ядбаʼниʼ мяˮ яңгусенюʼ. 104 Хибя ңэбˮнанда?" 105 Мариндяʼ-Папако саңориʼ ңатеданён. 106 Нёмʼ тядада. 107 ңарбэка-Не то. 108 Пыда таремʼ ма: 109 - Нюв нись ңаˮ таремʼ пэртя. 110 ңарбэрка-Не пыда таремʼ ма: 111 - Мариндяʼ-Папако, Няби-Мякы-Хадар сит хаˮңась. 112 Мэˮамдада вадада таня. 113 ңобˮ ни манˮ, сидя ни манˮ: 114 - Тутаңгув? 115 Мариндяʼ-Папако вэва мунда яңгу, саво мунда яңгу. 116 Вадамʼ ни мэсˮ. 117 Ңарбэрка-Не хандˮанда тябибгада Мариндяʼ-Папакомʼ, тикахад хая. 118 Пон нись ңаˮ пихий пихиня ңэʼ мунˮ товонондуˮ. 119 МариндяʼПапако саңори ңатеда. 120 Нёмʼ тядада. 121 Мятʼ тюˮ нивʼ Не-Ңацекы, не ёльсигата ниркавы тэвˮ. 122 ңэбткосавэй пя мюйраха, сэвко лы евэйраха. 123 Не-ңацекы пыда таремʼ ма: 124 - Небяв масьˮ: 125 "Нябакор пыдар няд намдгодакы. 126 Нябако, Няби-Мякы-Хадар сит хаңась. 127 Мямдада вадада таняˮ". 128 Мариндяʼ -Папако пыда таремʼ ма: 129 - Ханьˮ, тобсакэмʼ. 130 Не-ңацекы хэʼмахад Мариндяʼ-Папако пинʼ тарпвыˮ. 131 Ненэсянда ңоˮ мяˮ таневʼ. 132 Мариндяʼ-Папако няби мятʼ хая. 133 Мариндяʼ-Папако мятʼ тю, саңо сидиʼңа, мядмʼ сидиʼңа. 134 Ңопой хэвхана Вэсако-Пухусянда-Няʼ-Ңамдювэхэʼ. 135 Ңэвэкэядиʼ пя мюйрахаʼ. 136 Няби хэвхана Ңарбэрка-Не Не-Ңацекыʼ няʼ тани ңамдювэхэ, неры турмы Мариндяʼ-Папакомʼ хаманзь. 137 Мариндяʼ-Папако лата маланʼ пыда нулйˮ. 138 Мариндя-Папако пыда таремʼ ма: 139 - Хадакэ, мэˮэмдар вадар, ңамгада вадар мэтвя! 140 Пухуча пыда таремʼ ма: 141 - Ненача таня мэʼмда вадав. 142 Пухуча пыда таремʼ ма: 143 - Мариндяʼ-Папако, хэвхан тухая, тюконʼ ңамдадˮ! 144 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 145 - Тюкоход ңоˮ намдңгуˮ нидумʼ. 146 Пухуча пыда таремʼ ма: 147 - Маняˮ ңаниʼ нябимдей хаңгуваˮ. 148 Пыдар пуй ңуˮмнанд хантан. 149 Мяканд тэвˮмахадан, сиˮвчан ялеʼ илеʼмахадандаˮ Мариндя-Нинекар тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдэлтада. 150 Сиʼвсян ялеʼ мэсоʼмахадэндиʼ Мариндянд-Не тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдалтада. 151 Тикахад хантан сидя ңэнд ниня. 152 Тоʼ вархана мядмʼ хоңгун. 153 Тикʼ мякана Пухуча Нюнда няʼ илевэхэʼ. 154 Тикы Хасава сит неданда мэңгу. 155 ңобˮ ню ёльценд тэвʼмахаданд тикы Хасавар тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдалтада. 156 Тикахад Луса хасаванʼ хантан. 157 Луса-Хасавар ңобˮ ню ёльценд тэвʼмахаданда, тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдалтада. 158 Тикахад Хаби-Хасаванʼ ңаниʼ хантан. 159 Хаби-Хасавар ңобˮ ню ёльцянд тэвˮмахаданда тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдалтада 160 Тикавана Мариндяʼ-Папако ненэзимдакʼ. 161 Пыда Пухуцямʼ тырахалңада няби хавосенд. 162 Пухуцяʼ ңэвада лекэйˮ. 163 Мариндяʼ-Папако мяканда хая. 164 Пэвсюмбˮняна Хальмер-Хасава то, нябимда темда екаба пя. 165 Пыда таремʼ ма: 166 - Нев, сава нев, едерць ңамга? 167 Таринзяр вэванюʼ. 168 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 169 - Едявав яңгу. 170 Нер ялеʼ Няби-Мякы-Хадав сим хамысь. 171 Пыда мась: 172 "Маняˮ ңаниʼ нябимдей хагуваˮ". 173 Хальмер-Хасава пыда таремʼ ма: 174 - Хадар ни сиеˮ. 175 Ненэся хаңгуваˮ нябимдей. 176 Маняˮ хаʼмахаданаˮ пуй ңуˮмнанд хэин. 177 Мариндяʼ-Папако нанокомда Нюмда няˮмгудась, Хальмер-Хасава пыда няˮмада хасава ңацекымʼ. 178 Пыда таремʼ ма: 179 - Нюв нив татˮ, пыдар ейданд хаёда. 180 Хонавахандуʼ серˮ выни танеˮ. 181 Мариндяʼ-Папакоʼ немада хаява. 182 Хальмер-Хасава макуданда синʼ письдакораха. 183 Хальмер-Пухуся ңаниʼ сидямюйʼ хавэхэʼ. 184 Наноко-ңацекы ңаниʼ хавы. 185 Мариндяʼ-Папако сив яле ярңа Сив ңэсоңгана, ялеʼ ңэсоңгана Хальмер-Хасава ңамдась харнамйˮ, няби ңудахана ңэвамда няʼмби. 186 Пыда таремʼ ма: 187 - Саць понʼ ярңан, ңэвав есьма, пуй ңумнанд ханьˮ, я понд ңамзадар содаˮ. 188 Тикахад ңаниʼ ха. 189 Мариндяʼ-Папако пуй ңумнанда ти ядалйˮ. 190 Сив яда, ялеʼ яда. 191 Сив ңэсоңгана, ялеʼ ңэсоңгана яʼ сиʼ варанʼ тэвыˮ, Мариндяʼ-Папако. 192 Сиʼ вархана Сидяри-Пухуся. 193 Пэвдя яхана Нябиюмʼ-Пухуся ярсумбвонда, Нябиюмʼ-Пухуся пыда мамовонда: 194 - Сене мамзенюʼ: 195 Мариндяʼ-Папако пилиʼ ни ханьˮ, пуй ңумнанда ңаниʼ ханта туй ялянʼ. 196 Ярта-Пухуся пыда таремʼ ма: 197 - Пыдавар ңамгакори серкад нин ермясетуˮ. 198 Ниня-Ярта-Пухуся пыда таремʼ ма: 199 - Мариндяʼ-Папако мяканда тэвˮмахаданда, Мариндя-Хасава и Мариндянд-Не тюку сехэрэваˮ, маняˮ сехэрэваˮ ңаниʼ нёдалтадиʼ. 200 Тыˮ малʼ хангуˮ. 201 Мариндяʼ-Папако сидя ңэнда ниня пилиʼ тэвңгу. 202 Ненэч Хасаванʼ-Ханта, обˮ ню ёльсенд тэвʼмахаданда Хасавада хаңгу. 203 Нюртей-Пухуся хынзерˮ малʼ вадеседа, малʼ таремʼ вадеˮңада. 204 Мариндяʼ-Папако нензимдакы. 205 Пыда таремʼ ма: 206 - Ненэʼ нин ңадюˮ. 207 ңадьвы ңыбат сэвад сабкавы ңэиманзь. 208 Пухуцякоя тэрида мунзялма. 209 Сейда хэнакы. 210 Мариндяʼ-Папако яʼ ңылʼ ед тюˮуʼ тарпыˮ. 211 Мариндя-Хасава илебя тани хадырмыˮ. 212 Мариндяʼ-Папако мядʼ хэванʼ тэвыˮ. 213 Мяˮ тодавы. 214 Мякˮ мякана Мариндянд-Не ярсубвонда. 215 Пыда таремʼ ма: 216 - Хальмер-Хасава ңадесь ханада. 217 Хавы ңэбʼнанда хаңоробˮңгуваць. 218 ңадя ханада, хаˮмада яңгу. 219 Мариндяʼ-Папако мятʼ ңоˮ тю. 220 Мариндя-Нинекада, Нябада ңобкана санаяхаʼ. 221 Пыдиʼ таремʼ махаʼ: 222 - Еванзадакомиʼ, тохоявэнанюʼ! 223 Сидя пайдан нюсяңо пыдиʼ лапсеңахаʼ. 224 Мариндяʼ-Папако таремʼ ма: 225 - Пинякуна мэдиʼ! 226 Мань панын вэва, хальмеруʼ явна мэ, мын панын. 227 Нябада едэй паны миˮңа, мэˮмы паныда парадайдуʼ. 228 Сиˮвсян ялеʼ илевыкыʼ. 229 Мариндя-Нинекада ңэвамда еделңа, ңэварихиданда ялеʼ ңылтаби. 230 Нинекада пыда таремʼ ма: 231 - Сидя еванзув! 232 Тюку ныхыв нявабʼнан хавдарахамʼ. 233 Няби мядмʼ мярадаˮ. 234 Тикы мятʼ ханадиʼ. 235 Мядмʼ мярңахаʼ. 236 Тикы мятʼ ханадиʼ. 237 Мариндя минханда ха. 238 Нись понʼ ңаˮ. Мариндянд-Неʼ ңэвамда ңэвамда еделңа. 239 Пыда таремʼ ма: 240 - Еванзадаков, тюку ныхыв пявабʼнан хавдарахамʼ. 241 Нинекан ханаңгодакэн. 242 Мариндяʼ-Папако Нябамда ханада. 243 Тикы минанда ха. 244 Мариндяʼ-Папако сив яле ярңа. 245 Сян ңоˮ хавы хальмеро лэтбавнада? 246 Мариндяʼ-Папако тэта хаявы. 247 Тыˮ ванˮматуʼ сер ваˮныˮ, малʼ хавыˮ. 248 ңобкарт сую иленя яңгу. 249 Мариндяʼ-Папако ярлимда мэˮңа. 250 Мариндяʼ-Папако сидя ңэнда ниня сэвда хуʼ яляʼ ядалй. 251 Сянд ядбата ңодˮ, нерда няна тоʼ вархана мядико ңадимя. 252 Тикы мятʼ тэвыˮ. 253 Мякана ңоˮлери Пухуся ңэвы. 254 Пухуся пыда таремʼ ма: 255 - Ңамга маедярт? 256 Ңудаʼ, Ңаʼ маедарт ңэбˮнанд? 257 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 258 - Ңаʼ маядарт ңэриданакэмʼ. 259 Пухуся пыда таремʼ ма: 260 - Малʼ мэˮмдаваˮ серˮмаˮ ңэңгуваˮ. 261 Пэвсюмбˮняна ханевы Нюдя това. 262 Пухуся таремʼ ма: 263 - Хынярина илебтярт вуни таняˮ. 264 Сит мэванʼ харвамʼ Нюни неңэ. 265 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 266 - Хыняртана илебтярми яңгу. 267 Таня иле Мариндяʼ-Папако. 268 Нанокода нюда танева. 269 Ханё вахандоʼ серˮ вуни танеˮ. 270 Мариндяʼ-Папако немада хаява. 271 Хасавада хавы. 272 Хадада хавы. 273 Хасава ңацекы иле хаёвы. 274 Хаби-Хасавада хаʼмахад Няхарʼ-Ңацекэмда ханʼ ниʼ ңамдтаяда, сэвда хуʼ яляʼ ядалкаейˮ. 275 Ңацекыда нюхулебида. 276 Ңарка ңацекэда хыняхты мэваʼ ядсеты, пэдабэта ханʼ ниʼ ңамдсеты. 277 Ңацекыˮ ңаворсиʼ ярсетыˮ: 278 - Небякэ, мэнˮ харваваˮ! 279 Небядуʼ манзеты: 280 - Ңамгэмʼ татамʼ? 281 Ңамгэхэртув яңгу. 282 Харˮн харвамʼ ңаворманʼ. 283 Понʼ ядабтуʼ, хэвʼ ядабтуʼ, сяˮны ңэбˮнанда Ңэдалёдаˮ ңадиˮ. 284 Ханенаˮ ңэвыˮ, Юрˮ-Хасава хор хадавыˮ, яханавыˮ. 285 Мариндяʼ-Папако таняʼ яда. 286 Хасаваˮ тёренаˮ, пыдуʼ таремʼ маˮ: 287 - Тюконʼ нён туˮ! 288 Хабсял пумнанд ңадя нёта. 289 Мариндяʼ-Папако пыда таремʼ ма: 290 - Нюен ярңаˮ, ңаворманʼ харваˮ. 291 Ңамзакомʼ моёңадаˮ! 292 Пыдуʼ поңгнандуʼ тамна таневы Ервутадуʼ. 293 Пыда таремʼ ма: 294 - Хыняʼ хэвня? 295 Тани тоя. 296 Ңацекы ңавлайдуʼ. 297 Ервутада пыда таремʼ ма: 298 - Ңэдалёдававнанаˮ ханьˮ. 299 Мядунаˮ ңахана ниˮ ңаˮ. 300 Маняˮ понʼ ниваˮ мэңгуˮ. 301 Тованаˮ ңэсонд мятʼ нён тюˮ. 302 Мань мяˮми ерˮ мяˮ. 303 Мариндяʼ-Папако мядʼ хэвхана ялеʼ ямбхана тани мэ. 304 Нувʼ пэвсюмзь ңэдалёдаˮ тоˮ, ханевыˮ хасаваˮ. 305 Ервотадуʼ ңацекэта пыда тарем ʼ ма: 306 - Ңацекын, тынаˮ танадаˮ! 307 ңацекыˮ ты танавыˮ. 308 Ервотадуʼ пыда таремʼ ма: 309 - Ңацекын, тымʼ няˮмада ханңась. 310 Няби ханмʼ мядʼ синяʼ хадараˮ, няби ханмʼ нёʼ няʼ хадараˮ. 311 Хануʼ вэяʼ нимна Мариндяʼ-Папако мятʼ тю. 312 Ервотадоʼ ханʼ хобаʼ ниʼ ңамдыˮ. 313 Сымзыʼ паханд мукудаʼ сивна нярово пензерта ңурнась хаˮмыˮ. 314 Ервадамда пюрць тет сее лохомʼ малʼ малңада. 315 Тиканда Ерванда ңуданʼ то. 316 Нярова пензерта ңуданда няˮамˮмахаданда, нярова пензерта сиˮивʼ ладада. 317 Пыда таремʼ ма: 318 - Хэбидя Ңаˮя, тюкод тяхана Хабей-Тадибямʼ ехэравэкэр. 319 Мань сит маниемʼ. 320 Хынзели нись ңадюˮ ядэрпат ңоˮ яʼ ңылад маниемʼ. 321 Хэбидя ңаˮя, тамна тын пелямʼ ңаманʼ харва, ңацекын пелямʼ ңаманʼ харва. 322 Тын няхарумдʼмамʼ мэңгудакэн, ңацекын нярумдˮмамʼ мэңгудакэн. 323 Тикад ханьˮ харт мэваханд! 324 Хабей-Тадибя пензерта ңэдарада. 325 Нярова пензер мукуда сивня ңурнась хая. 326 Хабей-Тадибя пыда таремʼ ма Мариндяʼ-Папаконʼ: 327 - Тедаваʼ хабиʼ мятʼ ханьˮ! 328 Мариндяʼ-Папако няби м ятʼ хая. 329 Хувʼ юркыдˮ. 330 Ңацекыда няруʼмада хавы, тыда няруʼмада хавы. 331 Хаби-Ерв Мариндяʼ-Папаконʼ ңэвталыˮ. 332 Мариндяʼ-Папако Хабиʼ-Ерванʼ хаепа хая. 333 Сававна иле пяда. 334 Хасавада ңацекы саць сяңада. 335 Саць вэсэйбатиʼ илеңахаʼ, ябдаʼ, сававна.