1 kulʲturaβaʔ 2 ilandʔ sʲidnaʔ toxolambʲi 3 okrugxananaʔ, jaraʔ irɨxana ӈobʔ ӈarka nʲanaʔ xebʲidʲa jalʲamʔ jadabtambasʲetɨβaʔ. tʲikɨ padnana nʲanaʔ lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ sojama. xajeradʔ seβʔ ӈadʲiβomaxad jetʲa okrugnaʔ ʃkolaxaʔna, uʨilʲiɕːexaʔna "lapʦujeβskoj ʨtʲenʲija" sʲertabasʲetɨβaʔ. 4 tʲedaʔ poӈgananaʔ jaӈgobata ӈodʔ, padβɨda punda xaiʔ. tʲikɨda tolababnanaʔ irʲiβaʔ xeβxananaʔ menaraxa ӈesʲetɨ. xʲibʲarʲiʔ manzʲetɨʔ: junʲeta nʲeneʦʲaʔ ilʔ malsʲi. jaʔ sʲar nʲijmʔ ilʲebtʲembʲi. tʲuku poʔ sʲiʔiβ juʔ podanda xandasʲ. xeβɨ sʲiʔiβ jalʲaxana, jetʲa nʲeneʦɨjeʔ kulʲtura xardaxana ӈobtʔ maʔlʲurӈaʦʲ. poӈgananaʔ meβanda malӈgana, xʲibʲa nʲaʦada, maneʦada, ӈamge toʔolxaӈe ibʲeʔӈadoʔ, tarʲemʔ tʲenzʲebtʲembʲidonzʲ. laxanaβɨ nʲeneʦʲaʔ irʲimdoʔ seβanʔ maneʔmedoʔ. ilʲe nʲaʔmedoʔ. Ӈobtʔ maʔlʲeβamdoʔ tarʲemʔ pʲadonzʲ. pʲilʲiʔ nʲerdʲe luʦa ӈaʦekɨʔ irʲindoʔ padβɨ stʲixʔ tolabʲiʦʲ. pudandoʔ ӈarka nʲidoʔ lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨmʔ tʲenzʲebtʲembʲiʦʲ. βalʲentʲina nʲaruj. Ӈaʦekɨʔ toxolambadʲiʔ tamna tʲaxaʔ toxolambada instʲitut jerβʔ marʦʲxɨ. 5 - luʦɨʔ padnana alʲeksapdr paustoβskoj padnana nʲeneʦɨjeʔ nʲamna mamɨsʲ: "padnana" xurkarʲiʔ. nʲenejβana ӈerm tʲerʔ padna βalʲojʔ. pɨdoʔ padɨbada βadanatoʔ tenzamdoʔ sʲejandoʔ mʲud 6 ӈadʲimdʲembʲidoʔ. sʲonzʲatoʔ mʲujʔ xabtoʔ... 7 nʲenesʲa laxanaβɨ. Ӈerm tʲerʔ padnanʲinaʔ malʔ tarʦʲaʔ. Ӈobtoʔ lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ, ixʲinanʲi poi. 8 okrugnaʔ ʃkolaxaʔna ӈaʦekɨʔ irʲimdoʔ saβoβna tʲenʲeβadoʔ. padβɨda toxolambʲiʔ. poӈgnandoʔ xurkarʲiʔ. sʲojaxa ʃkolaxana toxodanaʔ "jedejko" poemamʔ tamna tʲaxaʔ βetaβedoʔ. pɨdoʔ jedejkodoʔ ӈarka nʲeneӈjaӈe xeβɨ. tɨʔ lʲekaraӈe taralmɨʔ. xamzaxalmɨ pʲirʲibtʲada xojuβna ӈedalʲorta lʲekar ӈeβɨ. 9 xuna sʲaxarʲina nʲenej nʲeneʦʲaӈe jaʔ sʲar nʲid tenzanaʔ jaӈguβomaxad, lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨʔ padβɨʔ punaʔ xajodaʔ. padβemananda tenzaβaʔ toxolambaӈgudoʔ. 10 anna lamdo, ogtrk "jamal rʲegʲionxana" manzara. 11 - pajutʲeʔe ʃkolaxana padnaβanʲi malӈagana luʦe nʲeβaʔ ӈobtʔ sʲidnaʔ maʔlasʲ, masʲ. 12 - salʲexardaxad korrʲespondʲent tosʲ. nʲanandaʔ nʲenej βadaβna laxanakurmanʔ xarβa. 13 manʲaʔ pomnanaʔ terʲi pɨsumbʲiβaʔ. xanzʲerʔ salʲexard markad, pajutʲenʔ toβɨ. nʲenej βadaβna laxanakurmanzʲ nʲanaʔ toβɨ? tamalӈgana xʲibʲa ӈeβamda nʲiβaʦʲ xamʲedambʲuʔ. puna tasla lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ ӈeβɨ. 14 Ӈarβomaxadanʲi "nʲarjjana Ӈermxana" manzara pemaxadanʲi, ӈudanʲi ӈɨl ӈobʔ nʲeβxɨ gazʲeta jerʲemʲasʲ. pajutʲenʔ teβoromamda gazʲetaxana tolaβasʲ. 15 ixʲinanʲi, ilaӈgananʲi ӈarkaβna jabdana nʲeneʦʲandmʔ. irʲimʲiʔ seβanʔ maneʔӈaβasʲ. laxanako nʲaʔӈaβasʲ. nʲinʲiʔ tarʲemʔ toromdejnʲinzʲ. 16 lʲekarʔ toxolambada uʨilʲiɕːexana toxolkobʲinʲiʔ malӈgana ӈobʔ nʲanʲi nʲaʔ aβtobusʔ mʲuʔ tʲunʲiʔ. nʲernʲa sɨlaβanʲi sʲer, ӈobʔ nʲeneʦʲamʔ maneʔӈanʲiʔ. pomnanʲi nʲenej βadaβna xasabarʦʲ pejnʲiʔ. 17 - taker lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ! nʲamʲi parombarʲi βarkada: 18 - xanʲad tuta! nʲiӈaʔ! tʲikar xadʲan! pʲanɨta tarʦʲa. 19 ixʲinanʲi manzʲetɨdmʔ. sʲidnʲiʔ maneʔӈajaβa. xeβxananda, tʲersʲada ӈamdʲorʦʲamʔ maneʦʲ, nʲamʲi βaxaljʔ: 20 - talʲaʔ, tʲukonʔ ӈamdxanʲiʔ. 21 irʲimʲiʔ ӈulʲiʔ sʲenasʲiʔ ӈamdɨsʲ. idʲa ӈaxaʔmna jadermakɨ. nʲenej βadamʔ namda, lerʲodarxa. 22 - nʲaβej, nʲenej nʲeneʦʲandʲiʔ ӈeβedʲinʲo! nʲeneʔ saβanʲo! xartʲiʔ βadaβnandʲiʔ laxanaβedʲinʲo. xʲibʲadʲiʔ. 23 pʲelʲada 4 str. tolaraʔ 24 ---- 25 toxolkoβa sʲer 26 Ӈaʦekɨ toxolambadaʔ toxolkuʔ 27 Ӈaʦekɨ toxolambadʲi tamna tʲaxaʔ toxolambada instʲitutxana manzaranaʔ xusuβej poʔ nʲidoʔ sʲemʲinarxaʔ, kursaxaʔ okrug tʲiӈgeβna maʔlambʲidoʔ. xeβɨ irɨxana nadɨmʔ markana tarʦʲa kurs meʔmɨʦʲ. tanʲaʔ ӈedalʲormɨ instʲitut jerβ marʦʲxɨ βalʲentʲina nʲolʲokoβna nʲarujmʔ jadabtadamzʲ. meʔmɨ sʲemʲinarmʔ sʲerokuta sʲerʔ βadʲeʔӈadasʲ. 28 - jaraʔ irɨxana nadɨmskoj rajonxana nadɨmʔ markana nʲenej βadamʔ mʲinrʲenaʔ nʲinaʔ toxolambʲiβaʦʲ. pɨdoʔ nɨdaxad, norʲixad, kutopʲjjuganxad toʦʲ. jaxanandoʔ nʲudʲako ӈaʦekɨʔ xasaβajuʔ klass ӈesondʔ nʲenej βadanʔ toxolambʲidoʔ. 29 nadɨm markana toxolkodʲiʔ jeʔemnʲa upraβlʲenʲija nʲabʲimdʲej ʃkolamʔ βatorӈasʲ. ilʲesʲ mʲatβaʔ taslaʦʲ. tʲikɨ xaβna maʃɨnaxana maradʔ pomna ӈedalʲorӈaβaʦʲ. 30 kurs mʲinrʲeβɨ irʲina nʲudʲakoβna βanujto. Ӈaβnanda kutopʲjjuganʔ ʃkolamʔ jolʲʦesʲ. 31 instʲitutxana mʲetodʲistӈe tara. jar-salʲa ʃkolaxana jukad βata nʲaxarʔ poʔ manzarasʲ. 32 nʲenej ӈaʦekɨ nʲenej βadanʔ toxolambʲidasʲ. Ӈadʲbʲata nʲenej βadamʔ mʲinrʲena sʲero saβaβna tʲenʲeβɨda. manzajanda sairmʔ xamedambʲida. 33 Ӈopoj, pɨda nadɨmskoj rajonxana nʲenej βadaʔ xanzʲerʔ ʃkolaxana permamʔ jexera. tʲedarʲiʔ tanʲaʔ ӈedalʲoromada jaӈgu. xanzʲerʔ nʲida jaxananda xartoʔ βadamdoʔ mʲinrʲeβandoʔ tʲuku poʔ nʲerdʲe nʲaxatata namdadasʲ. 34 manʲaʔ nʲenej βadaβaʔ luʦaʔ βadaxad xajurpata nʲi sʲerosʔ. irsuʔ mʲimbatʲiʔ saβa. nʲenej nʲeneʦʲaӈe padnana ӈaʦekɨnaʔ xurkarʲi paskoj. toxolko knʲigɨdoʔ tanʲaʔ. tʲikɨ xaβna mʲetodʲiʨeskoj rʲekomʲendaʦɨjaʔ tanʲaʔ. nʲeneʦɨjeʔ lʲitʲeratura nʲernʲarʲiʔ pertʲa. 35 Ӈaʦekɨʔ metaʔ uʨebnʲikʔ ӈokajumʔ pʲelʲadoʔ jelʲena grʲigorʲjeβna susojʔ sʲertaβɨʔ. Ӈamge pʲirxana nʲejko maksʲimoβna jangasoβa, xabeʨa xɨβarʲeβʲiʨ jaungad sʲitʲa nʲadabʲixʲinzʲ. 36 jelʲena grʲigorʲjeβna nadɨmxana lapʦujeβskoj ʨtʲenʲija sʲertasʲ. jaraʔ irɨxana lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ sʲiʔiβ juʔ podanda xajasʲ. tanʲana jeβako ӈaʦekɨʔ mʲatʔ teβorӈaβaʦʲ. poӈganandoʔ ӈermʔ tʲerʔ ӈaʦekɨ ӈoka. pɨdoʔ xurkarʲi ӈesɨxad ӈaʔ. 37 βadamdoʔ nʲidoʔ mesʔ. tamna ӈermʔ tʲerʔ nʲeneʦɨjeʔ lʲitʲeraturaxaβmʔ xanʲad tʲenʲeβaβnadoʔ. tʲikɨ nʲamna jelʲena grʲigorʲjeβna ӈaʦekɨ, tanʲana manzaranʲi saβaβna nʲadejdasʲ. Ӈaʦekeʦʲaʔ xartoʔ seβxanandoʔ maneʔӈadoʔ, lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨmʔ ilʲeβa jambanʔ nʲamɨ nʲemʔ. Ӈamgemʔ padɨbaβɨ. idʲa ilaʔ nʲamna xanzʲerʔ jadermɨ. 38 manʲ tanʲana ӈanʲi lʲekʦɨjaʔ tolabʲidamzʲ. βnʲeklassnoj manzajaʔ, etnopʲedagogʲikaʔ, etnokulʲtura nʲamna ӈaʦʲ. tʲikɨ xaβna xanzʲerʔ nʲenej βada urok mʲinrʲe tara. urokanaʔ jedej mʲetodʲikaβna mʲiӈaʔ. nʲenej nʲeneʦʲaӈe kulturaβaʔ, pʲedagogʲikaβaʔ urokaxana ӈobʔ irmnʲa perӈaxajunaʔ. 39 tʲuku ilaӈgana βɨӈgana ilʲenʲaʔ nʲarʲinaʔ kulʲturaβaʔ pʲanɨmananda letambʲidoʔ. nʲenej βadaβaʔ xardaxana ilʲenaӈe xeʔlʲiʔ nʲiβaʔ mesʔ. Ӈaʦekɨʔ toxolambdʲinaʔ xamedambʲidoʔ - βadandoʔ nʲamna majandortaʔ ӈaʦekɨ ӈadʲimʲaʔ. 40 βadamʔ nʲinʲa namdortaʔ tanʲaʔʔ. uʨebnʲikanaʔ laxanana ӈaʦekexeʔ taslaβɨʔ. 41 meʔmɨ kursaxananaʔ ӈaʦekɨ toxolambdʲinaʔ ӈoka ӈamgemʔ maneʔӈaʦʲ. sʲemʲinar pud nʲanax zaʨet mʲipʲiʦʲ. 42 - meʔmɨ kursadaʔ toxolambβɨtaʔ jaxʲinʲa xurkaʔ? 43 - Ӈaxat tarʦʲa kurs salʲexard markana meʦetɨnaʔ. tʲukona ӈanʲi βadamʔ mʲinrʲena nʲidoʔ jadabtambasʲetɨʔ. jaxanandoʔ nʲidoʔ pomnando tʲenʲejdoʔ. tarʲemʔ nʲaxatoʔ teβorpatoʔ, ӈanʲi ӈoka ӈamgemʔ namdasʲetɨʔ. pomnandoʔ nʲidoʔ toramdambʲiʔ. mʲinrʲena manzajadoʔ nʲaxatoʔ βadʲeʦetɨdoʔ. 44 - tarʲemʔ kursʔ tolabaʔ jetrʲi ӈedalʲorʦetɨda? 45 - tad nʲernʲa tarʲemʔ rajonmaʔna, okruguβna ӈedalʲormamʔ taslambʲiβaʔ. tʲaxakuj poʔ ʃurɨʃkarskoj rajonxana, muʒɨmʔ nʲubʲeta xardaxana ӈeda ʃkolaxana kursʔ meʔӈaβaʦʲ. 46 xabʲiʔ, sanerʔ βadamʔ mʲinrʲenaʔ nʲinaʔ inzʲelʲeʦʲ. 47 m.jarʔ padβɨ 48 ---- 49 kulʲturaβaʔ 50 ilandʔ sʲidnaʔ toxolambʲi 51 nʲerdʲena nʲelʲada z str. ӈa. 52 tad talʲnʲajuβʔ, saβoβna toramdaβasʲ. 53 anastasʲiija lapʦuj, kʲinorʲeʒɨssʲor. 54 - xanʲarʲina, xʲibʲarʲiʔ sʲiʔmʲiʔ xonrambsʲetɨʔ. nʲana kʲinoʔ sʲertaba toxosan? 55 manzʲetɨdmʔ, manʲ salʲexardaxana toxolkurӈadamzʲ. pʲeduʨilʲiɕːemʔ jolʲʦedamzʲ. sʦena nʲiʔ sʲidʲa nʲeneʦʔ sʲiʔmʲi teβraӈaxanzʲ. jelʲena mʲixajloβna talʲejeβa, jelʲena grʲigorʲjeβna susoj. toxolkurmʲinaʔ sʲer ansamblʲmʔ sʲerta taslaβaʦʔ. 1960 poxona nʲenej sʲoʔ meta jaӈgosʲetɨ. nʲanaʔ manzʲetɨʔ: 56 - sʲojo meʦʲ, pʲanɨmana jexeradaʔ! pɨdaraʔ terʲi xeӈjadaʔ. 57 nʲeβxɨ sʲidʲaӈganʲi manesarpnanʲi, jolʲʦe mekadaβaʔ ӈeβeβaʔ. panɨnaʔ plakatxatʔ sedɨbaβɨnaʔ. nʲabʲi xeβxananda ʔ maja padβɨ. sʲonaʔ lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ poemaxad xanʔlejnaʦʲ. manʲaʔ tamna sʲadolarʲosʲetɨβaʔ. 58 jelʲena grʲigorʲjeβna manzʲetɨ: 59 - Ӈamge tarʦʲadaʔ? xartaʔ nʲibnandaʔ xɨnosʔ, xʲibʲa sʲonaʔ metɨda? 60 pʲilʲiʔ nʲerdʲe odkns sʦena nʲina xɨnoʦʲ peβanaʔ malӈgana, ӈarka sʲerʦʲ. manʲaʔ sʦena nʲi ӈadʲimanaʔ nʲernʲa, xʲibʲaβ sʲurʲiko tokmʔ βomdaβɨ. nʲeneʦɨjeʔ poӈgana ӈamdʲoβɨ lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨ sʲidnaʔ nʲadasʲ. mʲinxandoʔ. tedoromaxadanda sʲertadonzʲ. tamalӈgexed, ixʲinanʲi nʲenej sʲoʔ, luʦaʔ sʦena nʲina ӈadʲimʲaʦʲ. irʲimʲiʔ tʲikaxad tʲenzʲebtʲembʲiβ. 61 tatʲjjana lar, sʲojotej nʲe. 62 - ʃkolaxana padnabʲinʲiʔ malӈgana stʲixkoʦʲaʔ padɨba xorpʲidamzʲ. tʲikɨnʲiʔ "nʲarjjana Ӈermanʔ" lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨanʔ ӈedarasʲetɨn. talʲʦʲuna mʲaknanda sʲajmanʲi malӈgana, stʲixnʲiʔ tʲenzʲebtʲejdasʲ. tarʦʲa nʲeneʦʲaӈgana mʲadoma - ӈarka jab. pɨxɨdadoʔ padna xorpadʲiʔ xurʲi nʲadabasʲetɨda. tʲedaʔ stʲixʔ nʲibnʲi padɨbʲu ӈodʔ, irʲipʲi stʲixmapaʔ sʲojoʔ meʔӈadmʔ. 63 sʲergʲej xarʲuʨi, okrugnaʔ duma prʲedsʲedatʲelʲ. 64 - lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨmʔ ӈulʲiʔ ӈaxat tʲenʲeβ. 65 pɨda ӈaβnanda nʲisʲanʲi saβa nʲasʲ. tasu jaβʔ nʲajuβʔ teβbata pʲilʲiʔ mʲakanaʔ tʲuӈgasʲetɨ. pomnandʲiʔ laxanakurʦetɨxɨʔ. tɨʔ perma, xalʲamʔ xadabaβa, xanʲeβa, ilaʔ nʲamna xamʲedambbanʲiʔ laxarʲodʲiʔ ӈesʲetɨ. 66 malʲe, ӈarka nʲeneʦʲaӈe xemʲaxadanʲi, partʲijaxana manzara pemaxadanʲi, tabʲekuda ӈobʔ tʲenʲesʲetɨn. manʲ sata nʲepeʦʲaӈe manʲijeβasʲ. 67 tʲedaʔ maʔ lʲoβaӈe sʲiʔiβ juʔ pomda jadabtambʲiβaʔ. malʲe sʲidʲa juʔ poʔ nʲaβaʔ jaӈgu. jaӈgobata ӈodʔ, manʲaʔ ixʲinanaʔ tanʲanaraxaʔ. xanʲarʲina ӈadʲimbata, nʲeneʦʲaʔ lakrʲiʔ ӈokamzʲetɨʔ. xusuβej meta βadada nɨxɨʔӈasʲ. xʲibʲarʲi jerβanʔ tʲidʔ laxanasʲetɨ. pʲilʲutʲada jaӈgusʲ. 68 xabeʨa jaungad, gazʲetanaʔ rʲedaktorʔ tarʲemʔ masʲ: 69 - nʲaxarʔ jaӈorej partʲijanaʔ okruʒkomʔ sʲiʔmʲi manzaraβanzʲ xaӈasʲ. nʲaxarʔ poӈgandoʔ nʲiβ teβʔ. puda sʲiʔmʲiʔ pʲitromaxadandoʔ, ӈeβanʲi nʲibkla jadnaxanʲi, lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨmʔ jadabtadmʔ. manʲ ӈaxana tʲenʲeβaβasʲ. noβoj port ʃkolaxaʔna padnaβanʲi malӈgana toromdaβasʲ. xonarku: 70 - Ӈamge ӈeβand nʲibkla jadan? 71 samblʲaӈg jaӈorej ӈeda xaradmʔ ӈuda tarkaxana maneʔlabtambaxaja madmʔ: 72 - tajkuj nʲaxatanʲiʔ nʲaxarʔ nʲelʲtʲerʲejβʔ. 73 sʲiʔmʲi sʲeβolkaja, nʲabʲi tɨramda tʲuʔu ilxaja ma: 74 - tad nʲernʲaʔ, nʲandaʔ nʲiβ tatʔ! 75 tʲedaʔ, sʲidʲa jukad βata poʔ rʲedakʦɨjaxana manzaradmʔ. tamalӈgɨ βadʲida tamna ibʲejan. xusuβej nʲeneʦʲaӈgana laxarʲonda pʲanɨʔ jaӈgasʲetɨ. xanʲaӈexena pɨsumbasʲetɨdmʔ. 76 - tʲikɨ nʲamʲiʔ xamanzʲ tarʲemʔ laxana? xanzʲerʔ ӈeda nʲeneʦʔ? 77 tad tasla nʲamʲi ӈaxakuʔ sʲeroʔ tʲenʲeβaβɨda ӈesʲetɨ. 78 ...ilӈgɨ nʲeneʦʲaӈe lʲeonʲid βasʲilʲjeβʲiʨmʔ nʲiβaʦʲ manesʔ. janolarʲeβakeβaʔ. xurʔ kaβpa ӈodʔ, padβɨda tolabʲinaʔ. padβeβnanda xʲibʲarʲi xarta sʲexeremda xombʲi. stʲixdaʔ ilandʔ sʲidnaʔ toxolambʲiʔ. 79 ja.marʲinʲinaʔ padβɨ 80 ---- 81 Ӈarka βɨstaβka 82 salʲexardaβaʔ malʲe sʲan jalʲaʔ nʲeneʦʲaӈgatʔ panʔӈasʲ. Ӈarka xaradʔ poӈgana panɨtanaʔ, malʲʦʲatnaʔ ӈokaʦʲ. pɨdoʔ rossʲijanaʔ tɨʔ pertʲiʔ pʲabʲimdʲej sjezdmʔ meʔmanzʲ maʔlʲɕː. nʲaxarʔ jalʲa xanzʲerʔ xeβamdoʔ pʲiβeβaʔ xamʲedaʔ. 83 nʲerdʲena jalʲa βekna ӈarka βɨstaβkamʔ neʦʲ. Ӈobanzʲerʔ jukad βata samblʲaӈg organʲizaʦɨja sʲertabadʲidoʔ maneʔlabtʲembʲiʦʲ. 84 βɨstaβkamʔ okrugnaʔ jerβ marʦʲxɨ tɨʔ pertʲiʔ sʲeroʔ mʲinrʲena nʲikolaj andrʲejeβʲiʨ babʲin iedasʲ. pɨda tarʲemʔ masʲ: 85 - tʲedaʔ maneʔmanda βɨstaβkaxanandaʔ, xurkarʲi tarana ӈamgeʔ tanʲaʔ. manʲaʔ okrugnaʔ soβxozʔ xaβna, xaxajada markatʔ toβɨʔ nʲinaʔ tanʲaʔ. xarad tʲerʔ, βɨӈgana ilʲenaʔ, xʲibʲarʲiʔ pʲunʲamda xoӈguda... 86 βadʲitaʔ pud, toβɨ nʲeneʦʲaʔ βɨstaβkaβna jadelɨӈaʦʲ. manʲ ӈodʔ ӈanʲi tʲikaβna jadesumbʲidamzʲ. prʲiuralʲskoj rajonxad ӈeda "bajdaraʦkoj" soβxoz manzaranʲiʔ xonrambʲidamzʲ: 87 - pɨdaraʔ ӈaβeʔ teβrasadaʔ? 88 - soβxoznaʔ sʲertabadaʔ malʔ tʲukoxana ӈaʔ. turta nʲene ӈjaӈgʔ terʲi maneʔlabtambʲinaʔ. xanʲaӈɨdoʔ tʲersʲiʔ nʲiʔ xanasʔ. Ӈamzaxad sʲertaβɨ kolbasʔ, sʲamdraβɨ xaleʔ, ӈamzʲiʔ, sedβɨ burkɨʔ, mejadaβɨ nosʲiʔ, tʲonʔ xobʔ ӈobӈgeβ mʲirdapʲinaʔ. manʲaʔ ӈodʔ soβxozʔ teβraβɨ ӈamgeʔ manemanʔ xarβaβaʔ. 89 nadɨm markna sʲertabadʲinaʔ saβoβna tʲenʲejdoʔ. xarpaʔ labkaβaʔ tanʲa. tʲukona salʲexard tʲerʔ seβrʲidoʔ meʔӈaʔ. jekar ӈamgemʔ temdaӈguʔ. 90 - teβraβɨndaʔ nʲaxarʔ jalanʔ tas ӈeӈguʔ. xusuβej ӈamgeβaʔ ӈoka. malʔ mʲirdamanʔ xarβejnaʔ. pɨrdarʲi βunʲinaʔ xanaӈguʔ. 91 Ӈaxat tʲenʲeβanamʲiʔ "oβ muβ mʲir" obɕːina ӈeβaxana mena βʲera βasʲilʲjeβna roʨeβamʔ xodmʔ: 92 - pɨdar ӈanʲi tosan? Ӈamgeʔ teβrasan? 93 - Ӈobʔ jadelananʲiʔ teβradamzʲ. Ӈarka ӈamgexetʔ mʲadmʔ tadamzʲ. sjezdanʔ xurkarʲi jaxad toβɨ nʲeneʦʲaʔ mʲadmʔ maneʔmadaβej xanzʲerʔ xandaʔ. 94 nʲoda ӈadʲbʲata ӈarkaβna ne, mʲakna ӈamge tanʲaβamʔ nʲeneʦʲaʔ tamʲinandoʔ manetadoʔ. Ӈajabej ӈaʦekɨ pɨӈge ӈɨdɨ. βaʔaβnda tʲerʔ malʔ tanʲaʔ. mʲaʔmaʔ pʲirʦʲa pʲi mʲaraβaʦʲ. βɨstaβkanʔ tʲuӈgana nʲepeʦʲaӈgʔ mʲinxanda seβanʔ xaʔmorta. 95 tʲikɨ xaβna tʲeʔemʔ, ӈoj nʲiʔ, ӈuxukoʔ, ӈodʲakoxotʔ paӈgalmɨ ӈaβenaʔ ӈokaʔ. nʲananʲi nʲudʲako nʲe ӈaʦekɨʔʔ teβradamzʲ. xartoʔ panɨdoʔ βɨstaβkaxana meʔӈaʔ. 96 tʲuӈganʲiʔ poӈgana βɨʔ tʲerʔ ӈokaʔ. pɨdoʔ tʲeʔemʔ, nʲiʔ xanlaʔ. luʦaβʔ terʲi suβʲenʲirʔ temdabʲiʔ. Ӈanʲidoʔ mʲadʔ xeβxana tadtaӈgurmamʔ xarβobtaβɨʔ. 97 tarʲemʔ jadertaxanʲi, okrugnaʔ jerβ jurʲij βasʲilʲjeβʲiʨ nʲejoloβ ӈadʲimʲasʲ. pɨda ӈodʔ ӈanʲi sɨsumbʲisʲ. Ӈamge pʲirxapa malʲe sʲan βɨʔ tʲerʔ nʲananda laxanako pejdaʦʲ. laxarʲodoʔ βɨrtʲenasʲ. 98 pʲirdɨrma jalʲaxana maʃɨnʔ ӈedalʲolβamʔ talβedonzʲ. puna tasla tɨʔ pertʲiʔ malʲe sʲan tedoʔ xadʲulaβɨdaʦʲ. nʲeneʦʲaʔ tʲikamdoʔ βadʲeʔmɨʔ. jurʲij βasʲilʲjeβʲiʨʔ ӈulʲiʔ inzʲelʲesʲ. βadʲidoʔ terʲi numdʔ nʲidʔ pularaӈguʔ. 99 tarʦʲ poӈgana nʲeneʦʲaʔ βɨstaβkaβna jaderӈasʲ. sɨrtʲidoʔ sɨrӈaʦʲ. temdortʲidoʔ temdorӈaʦʲ. pʲirdɨrma jalʲa mʲima jambanʔ βɨstaβka manzarasʲ. 100 m.jarʔ padβɨ