1 jaβaʔ xarnaʔ mekβaʔ 2 rossʲijskoj fʲedʲeraʦɨjanaʔ praβʲitʲelʲstβa prʲedsʲedatʲelʲmʔ jeβgʲenʲij prʲimakoβmʔ xaʔaβraβamʔ lakrʲiʔ naβdaβaʦʲ. xusuβej nʲeneʦʲ inda ӈɨl tʲikɨ sʲerm taslambʲidasʲ. "jamburggazdobɨʨa" prʲedprʲijatʲija ӈeβaxɨ jerβmʔ akadʲemʲikmʔ alʲeksandr gʲeorgʲijeβʲiʨ ananʲenkoβmʔ gazʲetanʔ padnanaβaʔ nʲikolaj praʨesoβ manzarabʦʲ jaxananda jadabtaβedasʲ. tʲikɨ ӈarka sʲerʔ nʲamna laxanakurmexenzʲ. 3 padnanaβaʔ tarʲemʔ xonraβedasʲ. 4 - xanzʲerʔ tʲikɨ sʲermʔ taslambʲir? 5 - manʲ ӈabʦata tarʦʲa sʲeroʔ nʲin xamʲedambʲu. sʲero nʲurtʲej xurkarʲi nʲeneʦʲaʔ manzaramada maneʦʲ tara. βeβa ӈeβɨ ӈebta tʲikaxaβaxana xanʲaʔ βalla. βʲiktor stʲepanoβʲiʨʔ βalabaβa malӈgana ӈanʲi tarʦʲasʲ. Ӈopoj sʲergʲej kʲirʲijenko manzaraβa malӈgana praβʲitʲelʲstβaβaʔ sʲeronaʔ saβaβna nʲiʦʲ mʲij. xaʔaβra taraʦʲ. janaʔ nʲeneʦʲaʔ tʲikɨm saβuʔӈadonzʲ. 6 poxort nʲi xanʲ, jeβgʲenʲij prʲimakoβmʔ ӈanʲi prʲezʲidʲentaβaʔ βalada. manzarana nʲeneʦɨjenaʔ, rossʲijaxad paӈgadʲoda jo tʲerʔ, gosudarstβʲennoj dumaxana mena polʲitʲiʨeskoj partʲijaʔ manzarabʦomda saβuʔӈadonzʲ. borʲis nʲikolajeβʲiʨ jelʲʦɨn masʲ: "prʲimakoβ praβʲitʲelʲstβaʔ sʲermʔ nʲenzʲebtabta saβasʲ. manzajamda tʲixʲinda nʲidʲasʲ sʲertabʲuʔ. ekonomʲikaβaʔ ӈɨlnʲarʲiʔ mʲiӈasʲ." 7 - sʲidntʲet irɨ jambanʔ jeβgʲenʲij prʲimakoβ ӈamgemʔ permɨ? 8 - tamalӈgɨ praβʲitʲelʲstβaβaʔ manʲ ixʲinɨnʲiʔ ӈoka saβa sʲermʔ sʲertaʦʲ. nʲeneʦɨjenaʔ nʲedbʲamdoʔ xusuβej irɨxana nʲamarpa pʲadonzʲ. zaβodanaʔ, fabrʲikanaʔ manzara pejdaʦʲ. xʲibʲarʲiʔ jerβӈe taraja, ӈopoj taxabej jaβaʔ sulurӈaja. jeβgʲenʲij prʲimakoβmʔ tʲixʲinda manzara nʲidonzʲ ӈedarambʲuʔ. malʲe nalogʔ maʔlambaβaʔ nʲamna jetʲa programmamʔ sʲertabʲisʲ. tad imʔ ӈedarabʔ, maӈgabada jaxananaʔ tʲikɨ sʲerʔ saʦʲ tojena. 9 jaʔ mʲidxɨ poxoʔna xadʲenʔ gosudarstβa "zolotaja orda" nʲeneʦʲaӈgatʔ nalog ӈobtarʲem βenzʲerʔ xanlaβɨdasʲ. Ӈamge pʲirxana tʲikɨ jaʔ xabtɨsʲ. iӈudoʦʲ manzajamda permɨ ӈebnanda, tʲuku tʲendʔ tanʲaӈgusʲ. tʲeda manʲaʔ jaxananaʔ xurkarʲi prʲedprʲijatʲijaʔ nalogarʲiʔ saldambʲiʔ. xartoʔ jesʲadamdoʔ nʲi nʲedβapʲuʔ. tʲikanda borʲis nʲikolajeβʲiʨ jelʲʦɨn prʲimakoβmʔ xaʔaβraβamda nʲiβ saβusʔ. 10 janaʔ prʲezʲidʲent sʲermʔ tarʲemʔ ӈabtada, xʲibʲaxaβʔ sʲejda xanda, xʲibʲaxaβ xarulʲo jaderta, xʲibʲaxaβ manda, tarʦʲasʲ. manʲ ӈoka nʲeneʦʲamʔ laxanako nʲaʦetɨdm, pɨdoʔ mal prʲimakoβmʔ saβuʔӈadonzʲ. borʲis nʲikolajeβʲiʨ xarta nɨxɨdamda ladnaʔ toʔlaxa. xʲibʲarʲimʔ manzajaxad xaʔaβrambab, iʔ jolʲʦe jaderpata saβa. 11 - tad nʲernʲaʔ ilmaʔ xurka ӈeӈgu? 12 - manʲ ӈulʲiʔ jexeradm. tad nʲernʲaʔ tamta saӈgoβoʦʲ ilʲeӈguβaʔ. jedej praβʲitʲelʲstβamʔ sʲertamaxad, tamna ӈoka irɨʔ jambanʔ ӈopoj jaxana nuӈguβaʔ. sʲergʲej stʲepaʃɨn mebʲeta nʲeneʦʲ, xurkaβna ӈodʔ nʲerdʲena jaleda tojenaӈguʔ. jedej pʲaβɨ manzajamda ӈamge pʲiratʔ toromdambaӈguda. jesʲaβaʔ ӈɨlnʲarʲi mʲiӈa. tʲikɨ sʲerʔ ӈanʲi tabla tara. βeβa sʲer nʲaʔ ӈedaramba nʲi sʲerosʔ. jaβaʔ xarnaʔ mekβaʔ. 13 βadʲinʲiʔ βalakadoʔ. 14 ---- 15 tɨʔ perma 16 nʲadarʲimʔ teβadaʔ 17 tandajaʔ xalʲamʔ pertʲaxaʔna xanӈadamzʲ. tʲikɨ nʲeneʦɨjenʲiʔ noβoportoβskoj xadʲa zaβod tʲerʔ jaβʔ ser nʲinʲa poӈgatoʔ xeβxana ilʲeʔ. tʲit pʲetroβʲiʨ βanujtamʔ xodamzʲ. tʲikɨ nʲeneʦʲamʔ ӈaxat tʲenʲeβaβ. xalʲam ʔ pertʲa nʲida tarʲemʔ manzʲetɨʔ: 18 - tʲit xalʲamʔ id ӈɨlʔ manʲijeda. nʲaxata manda, poӈganaʔ tʲukanʔ pʲada nʲiʔ taraʔ, xalʲada tʲanʲe ӈeӈgu. mʲerʦʲa tarʲemʔ laxana. 19 manʲ ӈodʔ xonraβasʲ: 20 - tʲit, tʲuku nara xurka? xalʲamd xanzʲerʔ xada tosar? 21 - nʲamexena sʲijenʲiʦʲ irɨʔ nʲerdʲenʲa jalʲaxana sarʲo nʲerʦʲu serʔ xalʲa saβoβna tʲebasʲ. jaӈgasʲixʲina tarkosʲetɨʔ. tʲeda irɨʔ punʲajuβ xalʲa taxara. Ӈerm nʲajumd mʲerʦʲa mʲiӈa. manʲaʔ xalʲaʔ xanʲenaӈe nʲananaʔ jadʲembada nʲajumd nuβ mʲinʔ mʲimbʔ saβa. 22 puna poӈgada βataβanzʲ xajanʲinzʲ. xalʲa xadanamʲiʔ jaӈgusʲ. βɨʔ nʲed mʲerʦʲa tob, jaβʔ iʔ turӈa. iʔ lataӈga, xabej idmʔ punʲaʔ tablambʲida. jamb naraxana sʲaxarʲiʔ tarʦʲa ӈesʲ perӈa. 23 "jarsalʲinskoj" soβxoz tɨ pertʲaʔ ӈobtarʲemʔ nʲenzʲedmʔ nʲi mesʔ. nʲenoxoβaβna jerkɨ, punʲana mʲindʲa ӈesɨʔ tʲerʔ majandorʦʲ ilʲeʔ. xasaβa judʲimdʲej ӈesɨmʔ βanujto mʲitʲake nʲaʔambʲida. Ӈopoj mʲuxuna xasaβa jur teda xajoβɨʔ. tʲikɨta xaβna jurkad βata sʲidʲa juʔ tɨmʔ tʲenʔ ӈaβraӈe mʲimɨda. tʲedaʔ xadonda malanʔ ӈesurӈa. 24 mʲitʲakemʔ sʲexerɨ nʲinʲa xardanʔ ӈedalʲodaxanda xoβasʲ. toroβatmaxadanʲi, xarta ma: 25 - tʲuku poʔ tɨmʔ memandaβaʔ ӈebnam?! Ӈutosonaʔ xajurӈaʔ, nʲutnʲinaʔ monerӈaʔ. βadʲema toʔolxa nʲi ӈaʔ. 26 manʲ madm: 27 - sɨβʔ jaβ tʲaxaʔ xanmɨ tɨʔ βɨӈgana ilʲeβɨ texetʔ xeβdoʔ βeβaʔ. Ӈamge tarʦʲa? 28 - jaβʔ tʲaxana sɨra jorʲasʲ, sʲiʔiβ tʲerβasʲ. samblʲaӈgarʲiʔ tʲerβaxana tɨʔ xadɨrʦʲ pʲirӈadoʔ, ӈadʲbʲatoʔ βɨnxalutaʔ. jaβmʔ talʲnʲajuβ madamaxadanaʔ saβa jamʔ ӈanʲi nʲiβaʦʲ xoʔ. sɨraʔ sʲar nʲij jesʲadarʲeβ xanʲimɨsʲ. jaʔ ӈarxanda talbej xadosʲ. 29 porʦa jaxaʔ xardaxad jar-salʲanʔ "buranaxana" ӈedalɨdamzʲ. sʲexerɨʔ sʲidʲa xeβxana xabej tɨʔ xanʲarʲina tanʲarʲina jusʲidaʦʲ. Ӈopoj, sʲidʲa jalʲa nʲidm ilʲeʔ, tarʦʲamʔ manesomamʲiʔ ӈabʦata jaӈgu. Ӈedoʔ tɨbkaʔ sʲabarmɨʔ. manʲijeβaʔ toʔolxa nʲi ӈaʔ. padartʔ padβaʔ jeʔemnʲa tarʲemʔ matorpada ӈedakɨʔ. xanʲaӈɨ nʲeneʦʲ mandnakɨ, taʔ ӈok temʲiʔ xasʲ, ӈedoʔ tʲiʔ. 30 sɨraʔ ponʔ xolkaβdaβej βudumgab, jaβʔ tʲaxana xanmɨ tɨʔ nʲajuβ jalʲa jaӈgoda. tʲeda pajo sotɨʔ βarʲosʲiʔ. nɨxɨsʲada, βɨnxalutana tɨʔ ӈamgemʔ sɨra ӈɨlad sojaӈguʔ. 31 Ӈarka nʲeneʦʲaʔ tarʲemʔ laxanaʔ. 32 - tanda jadʲembaӈgu, munotaʔ mujutaʔ. sarʲo tʲanʲo ӈeӈgu. nʲenʲaӈgʔ, nʲibʲarʲo, pʲilʲoʔ ӈobkana tʲiӈgudʔ. 33 nʲenesʲa tarʦʲa ӈebnanda tɨʔ nʲajuβ saʦʲ βeβa ӈeӈtu jepdʲiʔ ӈesondʔ βɨnxalutana tɨʔ ӈamzʲidoʔ nʲidoʔ mʲiӈguʔ. terʲe monertaʔ, nʲenʲaӈgʔ ӈamdɨdoʔ, pʲilʲo palʲʦetɨdoʔ. 34 itʲa Ӈabtʲenʲa jaβʔ βarnʲana, βɨӈgana xanta ӈesɨrʲiʔ tɨdoʔ βeӈgarejdoʔ. nada nʲana xajaʔ, tanʲakunda xadosʲi. jerj, punʲana mʲindʲa ӈesɨʔ toβanda ӈerʲoxana jerʲemdaʔ. masʲi tanda saβarka ӈeӈgu. 35 l. xudʲiʔ padβɨ 36 ---- 37 ilandoʔ 38 prʲiuralʲskʲij rajonʔ paӈgaӈe tolʲoda aksarka xarad salʲa jaβʔ laӈg nʲina ӈa. tʲuku jalʲaxana tanʲaʔ xurkarʲi maʃɨnaxaʔna teββa pʲirrɨ. Ӈaβxɨ poxoʔna ser panʔ xeβarʲimʔ ӈatʲesʲetɨʔ. 39 rajondoʔ ӈaβarʔ, ӈanʲi pendaiʔ xurkasʲi xarasʲi teβabʲidoʔ. tandajaʔ padnana nʲeneʦɨjenaʔ xanӈaʦʲ. Ӈoka 40 mekad ӈaβeʔ namdaβɨʦʲ. 41 aksarkaxana nʲaxarʔ jonarʔ nʲeneʦʲ ilʲeʔ. xardandoʔ jerβataӈe sʲergʲej jamkʲin manzara. pɨda tʲeda tʲuʔu mʲindʲa nʲeneʦʲ. xanʲarʲina tanʲarʲina xaradʔ tʲerʔ jaderӈaʔ. salʲaʔ nʲid jaβ sertʔ sɨrapʔ, tuӈano sulurpadaʔ iβtʲeӈguʔ, ӈolʲapʲadaӈguʔ. jerβotadoʔ nʲenado nʲeneʦʔ. βladʲimʲir βʲixarʲeβ, tarʲemʔ laxana. 42 - metʲinaʔ ӈanunaʔ ӈoka poʔ jambaxaʔ meʔejnaʔ. xusuβej poʔ labʦʲarpʲinaʔ. ser panʔ xemʲaxad nʲenoβna metʲinaʔ. Ӈoka tarana ӈamgemʔ teβrasʲetɨβaʔ. 43 xardaidoʔ labkaxana jesʲaʔ tʲanʲaxaβabʔ. ӈoka ӈamgemʔ temdaӈgunʔ. 44 jerβotamdoʔ laxanako jetrʲe nʲaʔӈaβaʦʲ. xoroβʲiʔ nʲamna xonramba pʲaβaʔ. 45 - sʲan nʲeneʦʲ xoroβasaβejʔ? 46 - Ӈokxanda sʲidʲa judmʲanʔ ӈeӈguʔ. xardanaʔ tʲerʔ tarʦʲa ӈaβe nʲaʔambaβan nʲi xarβaʔ. 47 ---- 48 sjezdanʔ xamʲekuʔ 49 tɨʔ nʲiʦʲ irɨxana moskβa markana rossʲija Ӈerm tʲerʔ nʲeneʦɨjeta assoʦɨaʦɨjaʔ koordʲinaʦɨonnɨj soβʲetada maʔlʲurӈasʲ. tʲikaxana ӈaʦekɨʔ nʲeneʦʲaʔ tarʲemʔ maʦʲ: 50 - dalʲnʲij βostokxana, sʲibʲirʲxana ilʲenaʔ ӈaʦekɨʔ nʲeneʦʲaʔ xartoʔ organʲizaʦɨjamdoʔ sʲertaβan xarβaʔ. 51 koordʲinaʦɨonnɨɨj soβʲet punʲaʔ nʲisʲ ӈaʔ. Ӈerm tʲerʔ nʲeneʦɨjeʔ saβoβna ilʲeβandoʔ jeʔemnʲa tarʦʲa organʲizaʦɨja sʲerta tara. toxolkoβadoʔ, naukadoʔ, kulʲturadoʔ tamalӈgana tʲuʔu ӈadʲimda. 52 sjezdanʔ tʲedaʔ tʲuʔu mʲindʲa ӈaʦekɨʔ tutaʔ. maʔlʲoβandʲiʔ sʲeroʔ mʲinrʲenaӈe olʲeg sʲugnʲejmʔ taslaʦʲ. pɨda tazoβskʲij rajonʔ tʲer. tʲedaʔ moskβaxana rossʲijaxana ӈeda joʔ tʲerʔ tenzotoʔ sʲerʔ toxolambada unʲiβʲersʲitʲetxana toxolku. tʲikɨ nʲamda nʲadabaβandaӈe arat xajdɨp taraӈgu. pɨda tɨβa rʲespublnkaʔ tʲer. 53 tad toβanda jalʲaxaʔna, maj irɨ pudanaxana moskβa markana Ӈerm tʲerʔ ilʲebʲej nʲeneʦʲaʔ sjezdamdoʔ memanzʲ taslambʲiʔ. xusuβej jaxad Ӈerm tʲerʔ poӈgdandoʔ sjezdanʔ sʲidʲa nʲeneʦʲ ӈedara sʲeroʔӈa. sjezdanʔ toβandoʔ nʲernʲa, xartoʔ jaxanatoʔ saβoβna tasalkobtoʔ tara. sobranʲixana βadʲeʔʔmandʲidoʔ padartʔ pada sʲeroʔӈaʔ. Ӈanʲi 54 xʲibʲaʔ toβanʔ xarbaβatoʔ, tojaʔ. Ӈamge sʲermʔ xonraβan xarbaβatoʔ, adrʲesda tʲi: 129110, g.moskβa, ul. gʲilʲaroβskogo, dom. 56. ʒurnal "sʲeβʲernɨje prostorɨ", informaʦɨonnɨj ʦentr "lauraβʲetlan" aratu xajdɨpu. tʲel. /095/ 284-62-48, faks /095/ 288-48-51. 55 β. serʔ padβɨ 56 ---- 57 nʲeneʦɨjeʔ ilʔ 58 janamboβna mʲiӈa 59 metaβaʔ maʃɨnaβaʔ natalʲjja, danʲiil βalʲejeβ mʲadʔ xeβanʔ nultada. Ӈokxanda samblʲaӈg xoroβadʲiʔ. Ӈaβnandoʔ aksarkoβskoj xalʲeʔ zaβodaxad xajoβɨʔ. nʲeboj poʔ nʲaʔamβɨdʲiʔ. jesʲaxana okruganaʔ sʲelʲskoj xozʲajstβa nʲadaβexejudasʲ. tʲeʦʲda sɨramʔ saβoβna madaβedoʔ. sʲidʲa sujudoʔ ӈadʲimexeʔ. 60 Ӈopoj pʲisaβej jalʲaxana 20 lʲitra pʲirʔ molokamʔ dojembʲixʲiʔ. xardaxanandoʔ molokamdʲiʔ sadʲikʔ, lʲekar mʲaʔ, saӈgoβata manzajaxana manzaranaʔ temdabʲidoʔ. 61 sʲergʲej gudʲinoβ, prʲiuralʲskoj rajonxana manzarana palɨtanʲiʔ jerβ marʦxɨ xarta labekananda meβɨsʲ. sʲergʲej jamkʲin nʲanda nʲubʲenaʔ xetmaxadanda, palɨtana xurkaβna ӈodʔ pasportanaʔ ӈadʲimdʲe tabʲedejdasʲ: 62 xurkarʲi nʲeneʦʲaʔ jaderӈaʔ... 63 pɨdoʔ jaxanandoʔ ilʲebʲej nʲeneʦɨjeʔ poӈgana sʲermʔ xadkepʲambada ӈoka. Ӈadʲbʲata tosanakɨ. nʲeboj poxondoʔ tasla, nʲaxarʔ pʲiruβna sʲermʔ xadkepʲambadaʔ ӈokmɨʔ. nʲenoxoβaβna jabʲenʲa nʲeneʦɨjeʔ, xanʲaxartaxana nʲinʲa manzaranʲiʔ nʲuʔ talerӈaʔ. xanʲaӈɨdoʔ bʲenzʲinʔ ibʲaʔ indadmʔ ӈexelpʲiʔ. puna terʲe salʲemba perӈaʔ. 64 Ӈarka nʲeneʦɨjetoʔ poӈgana sʲermʔ xadkepʲambada jaӈgu. Ӈadʲibʲermɨdoʔ tamʲinaidoʔ sʲarɨbʲido. 65 sʲergʲej lʲeonʲidoβʲiʨ masʲ, tʲuku saӈgoβota poxoʔna palɨtanaӈe manzaraβanʔ xarβana tʲanʲo. nʲedbʲamdoʔ taslaβɨ jalʲaxaʔna nʲidʲo tambʲuʔ. ilʲe meta xardadoʔ ӈanʲi jaӈgu. 66 Ӈanʲi ӈopoj maneʔmɨ xardaβaʔ jeβako ӈaʦekɨʔ ilʲelaβa. tʲet poʔ tʲaxana aksarkanʔ samblʲaӈg nʲebʲasʲada, nʲisʲasʲada ӈaʦekɨmʔ teβraβɨʦʲ. Ӈopoj poʔ xemʲaxad jukad βata samblʲaӈgaӈe xeβɨʔ. jerβdandoʔ tatʲjjaia fʲedoroβa tara. metadoʔ xardadoʔ nʲandoʔ nʲudʲelʲerɨ. 67 xanzʲerʔ tʲikan teβormadoʔ jalʲadarʲeβ pun. sʲeroʔ nʲurtʲej jabʲexad nʲeneʦɨjeʔ nʲuʔ. nʲadandoʔ marmɨ ӈaʦekɨʔ. Ӈanʲi ӈopojndoʔ nʲisʲada nʲemda xadaβɨ. xarta pɨxɨdamda sʲarβedoʔ. Ӈarka nʲeneʦʲaʔ nʲudʲo maneʔmanzʲ turӈaʔ. Ӈaʦekɨʔ manzʲ perӈaʔ, jabʲenʲaʔ tʲukonʔ nʲojaʔ tur! 68 paʃa xudʲi xasaβa juʔ poda. nʲebʲaxajuta, nʲisʲaxajuta nʲana ilʲeβanda malӈgana jadʲembada itʔ manteβɨʔ. Ӈaβedana lʲekaraӈe manzarana nʲeʔ mʲakandoʔ tʲuβɨ. xasaβa ӈaʦekɨmʔ lʲekar mʲatʔ xanaβeda. ilʲe βudumɨ. Ӈajanda paramamʔ tamna jedʲeda. sʲidʲaʔ tʲumʲenʲ xardanʔ ӈarka lʲekaraxaʔ xanlaβedoʔ. ilanda nʲamna paʃa xudʲi tarʲemʔ laxana: 69 - tʲukoxana saβa. xurkarʲi knʲigɨʔ tolabʲidmʔ, sʲanakudmʔ. 70 tarenzʲada mejo. munzʲlabtʔ ӈaʦekɨ. taʔ malʲe nʲaxaromdej jadʲembada janʔ nɨlanaβanzʲ xanda. tarʲemʔ rajonandoʔ jerβʔ taslaβedoʔ. masʲiʔ saӈgoβota ilandoʔ ӈaxakuna xanda. 71 aksarkaxad salʲexardanʔ peβsʲuma nʲana mʲiӈaβaʦʲ. sʲexerɨ sʲidʲa xeβxana parondej ӈonɨʦʲ. xadʔ tamna mʲiӈaʔ. maʃɨnaβaʔ ӈopojo sudamzʲetɨ. jadʲembada jaleʔ tomaxad malʔ taӈgamdɨnaʔ. 72 sʲidʲaӈgʔ b. ʒɨlʲin tadtaβɨʔ 73 ---- 74 sʲobar nʲeneʦɨjeʔ ilʔ 75 nʲarjjana peʔ paxaӈgana 76 nadɨmʔ xardaxana "nordmʔ" nʲubʲeta klub tanʲa. tʲikaxana ӈaʦekɨ nʲeneʦʲaʔ xanʲarʲina ilʲe pʲirmainoʔ nʲajuβʔ toxolkuʔ. 77 tandajaʔ salʲexardanʔ jexerana jaʔamna jadertaʔ nʲeneʦʲaʔ ӈobtʔ maʔlʲurӈaʦʲ. pʲirdɨrӈaʦʲ. okrugxananaʔ tanʲana klubʔ malʔ xanjjadonzʲ. 78 nadɨmxana ilʲenaʔ sʲiddoʔ xanda padarmʔ nʲamʔmaxadandoʔ, mʲinxandoʔ toβanʔ xarbʲilejdaʦʲ. maidaʦʲ: 79 - xexβaʔ! Ӈaxana nɨlana tʲuku poxoʔna ӈoka jesʲa tara. salʲexard ӈarʲiʔ tajkuj. peʔ ӈodʔ ӈanʲiʔ jaxat tamna saβaʔ, - nadɨm tʲerʔ tarʲemʔ maʔ. 80 tʲuku poxona tʲikaxart tojenana sʲerʔ ӈeβɨ. tʲirtʲa ӈanoʔ 81 ӈamdolaβaxana salʲexardʔ ӈesond ӈopojxart bʲilʲet jaӈguβɨsʲ. tamalӈgana maʃɨnaxaʔna teβa taslaβedonzʲ. pʲirdɨrmanzʲ jaderʔ mandaxaʔ xʲibʲart maʃɨnmʔ nʲiβɨsʲ mʲisʔ. nadɨmxana maʃɨn ӈoka. pudananda sɨβ salʲexardʔ ӈesondʔ ӈedalʲorʦʲ meta sʲexerɨ βaranʔ nulmɨdʔ. 82 masʲiʔ, xʲibʲaxaβ ӈedalʲoβanda sʲerʔ sodaӈguda. 83 - xanzʲerʔ sʲexerɨ βarxana nuӈgudaʔ? sʲobar klubamdaʔ manʲaʔ saβoβna tʲenʲeβaβaʔ, - tarʲemʔ βʲiktor xorzoβ mamɨsʲ. pɨda nadɨmxana maʃɨna letrambadʲiʔ ӈarka jerβӈe tara. 84 - tʲedaʔ okrugxɨ ӈarka marʔ nʲajuβʔ sʲexerɨ peӈgasʲaӈgana manzaranʲinʲiʔ tanʲaʔ. tʲikɨ mʲakna ӈamdʲoidaʔ. maʃɨnamʔ nulta sʲiddaʔ nʲadaӈgudmʔ. sʲanakoβaznʲ jadertaʔ ponʔ meeʦʲ. Ӈopojxart maʃɨna salʲexardanʔ nʲiβɨ mʲij. sʲermʔ pertʲadandoʔ tarana nʲina iβanoβna xarʲitonoβa sʲiʔiβ mʲinrʲenʲa ӈaʦekenda idʲoʔ ӈob βomɨʦʲ. 85 jalʲa jerʲ pud lakrʲiʔ sʲidʲa maʃɨna nultaβedʲiʔ. Ӈopoj nʲudʲako maʃɨna, nʲabʲi ӈarka, maxanda nʲinʲa xardakomʔ jadela. tʲikɨ urʲengojxad jadertaxaʔ ӈeβexeʔ, salʲexardanʔ ӈaβar mʲinrʲeβexeʔ. 86 - Ӈamdɨdaʔ, sʲiddaʔ teβraӈguβaʔ - urʲengojxad jadertaxaʔ mamexeʔ. 87 sʲexeredoʔ tamna tʲaxaʔ tojenaβɨsʲ. Ӈedalʲo meta sʲexeredoʔ taxabej ӈeβɨsʲ. tʲikɨ maʃɨnaxaʔ terʲi xanzʲelʲiʔ sanarmexeʔ. tʲikɨ jaxana tʲeʦʲβɨ, xanʲimɨʔ. tarʲemʔ mʲindʲaxandoʔ polujmʔ nʲubʲeta xardakonʔ nultaβedoʔ. tumʔ pʲataʔmaxadandoʔ, ӈaβoromaxadandoʔ tamna tʲaxaʔ nekalmedonzʲ. Ӈulʲiʔ peβsʲumzʲ okrugxɨ ӈarka martʔ teβɨdaʦʲ. pʲij tʲeadaxana sʲenzʲelaβa mʲatʔ tʲuβɨʦʲ. tʲikaxana ӈopojxart βata βaʔaβ jaӈguβɨsʲ pʲiʔ okrugxɨ klub prʲedsʲedatʲelʲanʔ xeβɨʦʲ. βʲiktor pʲetroβʲiʨ gruzdʲeβ mʲadondʲida manzara meta labekanda tʲulʲeβɨdasʲ. xonʲo meta paddoʔ latʔ nʲiʔ lʲexebtaxaja xonaβɨdaʦʲ. 88 xubtaxana, nʲesej jalʲaxana sʲanakoβanzʲ maʔlʲeβɨʔ nʲidoʔ maneʔsomaxadandoʔ idʲeʔ saβumɨʦʲ. prʲiuralʲskoj rajonxad, polʲarnɨj uralmʔ nʲubʲeta xardaxad, salʲexard tʲerʔ malʲe maʔlʲoβɨʦʲ. 89 tʲikɨ jadʲaxana pʲirdɨrmanzʲ xarpmʔ nʲubʲeta xaradʔ nʲajuβʔ ӈedalaβɨdaʦʲ. sʲanakoβa jadoʔ "raj-iz" peʔ jadxana ӈeβɨsʲ. pemʔ ӈaβnanda ӈɨsmaʔ nʲumdʲeβedoʔ. luʦaʔ βadanʔ teβrabʔ "nʲarʲjjana pe". tʲikaxaβad sʲobar nʲeneʦʲaʔ nʲidoʔ xorpa pʲaβɨʦʲ. xʲibʲadoʔ βaʔlʲoj. palatkamʔ xanʲaӈedoʔ mʲerʔ ӈabtaӈguda, lʲekarʔ manzajamʔ mʲerʔ sʲertaӈguda. peʔ nʲiʔ xʲibʲa mʲerʔ tanaӈguʔ, puna tanʲad xaʔmaӈguʔ. pʲirdɨrʦʲandoʔ ӈokasʲ. 90 peβsʲuma nʲana malʔ ӈobkana tuʔ xeβxana sʲojo meʔmɨʦʲ. tad xunʲaӈɨ jalʲaxana "raj-iz" peʔ nʲiʔ tanabtoʔ taraβɨsʲ. tnkaxana mʲerʦʲaӈe xeβɨsʲ. numʔ βesako sʲiddoʔ xorpada toʔolxasʲ. malʲe ponʔ ibʲedoromaxadandoʔ peʔ nʲiʔ tana tasladonzʲ. tadӈoʔ, ӈamge jeʔemnʲa tʲikanʔ maʔlʲoβɨʔ. sʲanakoβandoʔ taroda jaӈgoβa toʔolxa 91 ӈeӈgusʲ. tʲikɨ jalʲaxana sʲamʲanxat βaʔlʲojrʲidoʔ tʲuʔuʔ tanaβɨdaʦʲ. 92 sudʲjjaӈe taranaʔ malʔ ӈokxandoʔ nadɨmxad jaderta klubmʔ nʲurtʲej janʔ ӈabtadonzʲ, nʲanandoʔ pʲerʲenʲa jaӈgoβɨsʲ. "nordmʔ" nʲubʲeta klub 93 tamna ӈopoj nʲurtʲej jamʔ ilʲeβanda jambanʔ xosʲ. tʲikaxana 94 pʲirdɨrmɨʔ sʲergʲej poluʦkʲij, margarʲita urusoβa, dʲima panʨenko, katʲa ʦɨplakoβa, katʲa jamʲinoβa. malʔ nadɨmxana ilʲeʔ. 95 tandajaʔ, "nord" klubaxad, nʲaxarʔ sʲobarʔ nʲeneʦʲamʔ sʲanakoβanzʲ sloβakʲijanʔ xanjjadonzʲ. tatrɨmʔ nʲubʲeta pexeʔna ӈanʲi jaʔ paraӈodaʔ luʦaxaʔna pʲirdɨrtaʔ. tanʲana pɨdoʔ malʲe tʲenʲeβana nʲidoʔ tanʲaʔ. sʲiddoʔ ӈatʲeʔ. 96 β. sarmʲikʔ padβɨ 97 ---- 98 pedarej, nʲabʲi pʲisʲako 99 (laxanako) 100 nʲeroʔ poӈgana pɨja panu pʲisʲako ilʲe. xarta sʲerta sʲerʔ, ӈuβo pomna pɨnderʦetɨ. naxorokoʔ maʔlambasʲetɨ. Ӈobӈguna tab βaӈgotamda sabkabadaxanda ӈɨlnʲaʔ mantej. pʲisʲako tʲikarʲixʲina ӈamgertmʔ xamʲeda jaʔama. taʔ ӈesoӈgana xaβoda xaʦʲaʔ lʲaduʔ, ӈarkaja tʲormʔ namda. tad saβoβna sɨlaβanda pedarej ӈeβɨ: 101 - xʲibʲa xanʲiʔ sʲixʲina xadʲetorӈa? pʲisʲako pedarej pɨja sʲerʔ janʔ xaʔmɨ. 102 - sʲiʔmʲi ӈamge taʔ pʲiruβna lerabtambʲin? nʲemamʲiʔ xaja! sʲidʲa pʲenʲiʔ pondʔ sʲit nʲorβadm latra! 103 - sʲijemʲiʔ nʲon tarʲemʔ per! sʲaxarʲiʔ taromʲiʔ xoӈgur! 104 pedarej pʲisʲakomʔ ӈedarada. 105 nuβ, narejβomaxad pedarej βaӈgotanda mʲud pʲinʔ tarpɨʔ. Ӈulʲiʔ ӈamlaβɨ. jaβna βɨdana pej. sʲidʲa xarβʔ pondʔ mʲarβɨ jesamʔ nʲiβeda manes. pedarej 106 sʲan nekalpata salanʔ tʲebʲerӈa. nʲaӈotʲeʔʔ jesʔ xanʲaʦej padarasʲetɨ. xeʦʲalamzʲ ӈarkaja tʲoramda ӈedara. 107 - pʲisʲako, xanʲana xajan! manʲ jerʲemʲadm! 108 nʲada βaӈgotanda sʲixʲidʔ puta ӈadʲimʲa. jesaӈgad ladarta pedarej jabtako pʲiʔ tʲuʔu βerdaβɨda. jaʔ xobamʔ terʲe nʲinzʲmeda. Ӈopoj tʲorda. 109 pʲisʲako saβak tʲibʲaxaʔnanda jesamʔ madaba pʲada. nʲanda tʲorxana sʲerta jaӈgu. Ӈamge pʲirxana jesʔ munoʦʲ nɨklɨ. pedarej pedʲuʦʲ ӈamdɨʔ, ma: 110 - xurka nʲudʲanʔ ӈebat ӈod, 111 nɨxɨr nʲadnʲiʔ βaʔmɨ. nʲene sʲiʔmʲi ӈedananʲo! ilʲeβa jambanʔ ӈobkana ilʲexanʲiʔ. 112 tʲuku tʲend pedarej jaʔ mʲadʔ mʲunʲa pʲisʲako ilʲe. xanzʲerkartʔ nʲida peer. 113 taʔ βalakada 114 n. salʲindʲerʔ padβɨ. p. antʲipajuta 115 ---- 116 xobʦokoiiʔ xodoβʔ! 117 1. nʲarjjana pɨjalʲutna luʦaʔ saβamʔ meʔӈa. 118 2. βajaʔӈe nojdʲo. 119 3. sɨraʔ, taʔ jambanʔ ӈopoj panemda meʔ ӈa. 120 4. βɨʔ latdanʔ paӈgasʲiʔ βadʲurӈa. 121 5. sʲidʲerʦʲada, nʲosʲda mʲakana nʲeneʦʲal ӈoka. 122 6. jurʔ panemda sʲisʲanzʲiʔ meʔjada. 123 7. sʲata nʲarjjana pʲirʲibtʲa peβdʲa mʲakana ӈamdɨ, ӈeβanda tanʲoʔ pʲinʔ ӈadʲiʔ. 124 8. luʦaʔ saβaʦʲamʔ meʦʲ βɨmna jada. 125 9. jaʔ serʲertʔ sojarpaβɨʔ. 126 10. paxanzʲiʔ βadʲurӈa. 127 ---- 128 nʲaxartoʔ 129 βɨӈgana ilʲenʲa nʲeneʦɨjeʔ nʲuʔ tʲeda mʲaknatoʔ meʔ. po tʲaxaʔ xemʲaxadandoʔ, ӈaβkɨdoʔ, βenʲekudoʔ ӈarmɨʔ. tʲuku l. trofʲimʨukʔ tadtaβɨ sʲidʲaӈgaxana manʲijena nʲe ӈaʦekɨ ӈobtarʲemʔ pʲulβɨʔ. βʲertolʲot 130 ӈesɨnʔ ӈamdabʔ, nʲaxarӈe ӈobkana jaderӈaʦʲ. Ӈaβkada, nʲukʦʲa βenʲekoda , pɨdo ponʔ nʲaxatatoʔ jermʲeβɨʔ. nʲidoʔ munzʲinoj xamʲedambʲidoʔ. 131 ja. jasaβejʔ padβɨ