1 nʲeneʦɨjeʔ ilʔ 2 Ӈarka mʲadʔ jerβ 3 jamalʲskoj rajonxɨ jar-salʲaʔ xardaxadʔ ӈedalabnanʲiʔ malʲe pʲiʔ jerjӈe xajasʲ. sʲidʲa 4 mʲerʲeta "buranaxana" jombada jaxaʔ sertʔ xammaxadanʲiʔ, tanzʲer xad tʲebasʲ. jamʔ tʲepʲeβana nʲamʲiʔ lʲeonʲid jamsʲiβʲiʨ xudʲi pʲinʲarʲiʔ mʲiӈasʲ. nʲodana sʲexeremʲiʔ xanʲaӈɨ jamnaʔ xad toxoraβeda. Ӈaxaku maneʦetɨmʲiʔ. Ӈamge pʲirxana ӈelʔ sɨra sʲidnʲiʔ pʲilʲibtʔ nʲama. sʲanʔ "burananʲi" manzabtabnʲi, ӈopoj jaxadʔ ӈobʲerta βenʲekoʔ toʔolaxaxaʔ. 5 nʲamʲi ma: 6 - tʲeda xonabanʲiʔ tara. tʲeʦʲda sɨramʔ xanʲibtʲeӈguda. tʲikaxana nʲernʲaʔ ӈedalʲo pʲirtamʲiʔ. 7 sɨra βaӈgdamʲiʔ sabkanʲiʔ. xonejnʲiʔ. Ӈamge pʲirxana ӈopoj "buran" xebʲanoda. Ӈokxanda tʲetmʔ tolanʲiʔ. lʲeonʲid jamsʲiβʲiʨ ӈanʲi βaxalj: 8 - tʲikɨd alʲeksandr lukʲiʨ anagurʲiʨiʔ xasaβa nʲuʔ. nʲemasʲada nʲeneʦʲaʔ. poӈgdoʔ manemanzʲ xenʲaʔ. Ӈarʲeʔ xonʲoxanʲiʔ. sʲexeremʲiʔ tojertɨʔ... 9 lakrʲi xonaraβeβ. Ӈulʲiʔ xanʲimedm. irɨʔ jalʲaӈe xeβɨ. numgɨʔ nuβʔ nʲana terʲe jabʲerʲeʔ. xonʲoda nʲamʲiʔ jurkabtaβ. xanonʲiʔ nexedanʲiʔ. latakaja talbej sʲexerɨʔ mʲuʔ terʲe ӈamdɨnʲiʔ. xanʲaӈexena nultasʲetɨmʲiʔ. lʲeonʲid jamsʲiβʲiʨ ӈudamda xaxajada mʲadoʔ nʲaʔ sanabtasʲetɨda. janda tʲerʔ malʔ tʲenʲeβɨda: 10 - tʲikar tʲikɨ nʲeneʦʲaʔ mʲaʔ. 11 xarta mʲakanda teβbanʲiʔ, malkoda ӈaʦekɨ xasaβa nʲadaʔ mʲerʲeta xudʲi tandaja tɨda mʲakanda teβrambaβɨdasʲ. tamna nʲaxadanda nʲudʲamboj gʲerman mʲata xeβxana βadanaβɨsʲ. Ӈaβoromaxadanʲiʔ ӈarӈojonʲiʔ pajʔ pekaljjanʲinzʲ. 12 xaxaja "jarsalʲinskoj" soβxozʔ jukadβata sʲibʲimdʲej ӈesɨxana tɨʔ pertʲaӈe taraӈa jortʲa Ӈaӈixasaβaβʲiʨ serotetto mʲadm maneӈaβaʔ. tanʲa malʔ xajaβaʔ. jadermanda nʲeneʦʲaʔ xanodoʔ malʲe podʲermɨdoʔ. Ӈob pʲirʦʲamboj tɨʔ pertʲaʔ ӈudamda toroβatuβanzʲ ӈadʲimdʲe. nʲamɨta mebʲemɨ. mʲaʦaβej nʲaβaʔ ma: 13 - jexerana ӈeneʦʲaʔ toʔ. tudβaʔ tumjja. 14 jertʲa Ӈanʲixasaβaβʲiʨ idʲa lata xasaβa ӈeβɨ. namdaβeda ӈoka, mane mӈda ӈoka. tʲuku poʔ pɨda salʲa jaβmʔ ӈesɨxɨxananda nʲiβeda madaʔ. xabtrʲi tɨda meʦʲ, nɨlana xajoβɨ. mʲata sʲidʲa xeβxana xadɨrta xabtʔ ibej toʔolaxaʔ. 15 mʲatʔ tʲumaxadanʲi seβrʲinʲiʔ meʔӈadm. tuʔ sʲidʲa xeβxana ilʲeβɨʔ. mʲaʦaβej nʲaβaʔ pulenda jadanʔ taӈgumdaӈgolɨ. tarʦʲa ӈarka mʲadmʔ xaxajada poxoʔӈa nʲidmʔ maneʦexu jesʲa xordaʔ, mʲata ӈarka ӈeβanda nʲid, sʲera ӈesʲaʔ toʔolaxa. mʲadʔ tʲerʔ taӈga jadesumbʲiʔ. ixʲinʲanʲiʔ madm, tʲuku mʲadʔ jerβ, lenda pʲiruβna, ilʲeβanda pʲiruβna mʲata palmeda. 16 jortʲa nʲudʲaxasaβaβʲiʨʔ toxolkomada jaӈgu. metamda ilanda, tɨʔ permamda sʲidʲa seβanda ӈadʲiβomaxadʔ xarta pʲirdalʲembʲida. tʲedaʔ ӈulʲiʔ nɨxɨnda paӈoxana mena xɨnʲibej nʲeneʦʔ. xurkarʲi 17 manzajamʔ pʲabta, tʲexe malxanda nʲidʲa ӈujamlaӈguʔ. 18 nʲenda nʲaʔ samblʲaӈg nʲudʲiʔ. Ӈanʲi ӈobtarʲemʔ nʲisʲandoʔ ila sʲexereβna mʲiӈaʔ. Ӈarka nʲe nʲudʲiʔ toxolkomaxadanda nʲanandʲiʔ me. Ӈobtoʔ soldatӈe tara. Ӈanʲi sʲidʲadoʔ salʲexardaxana manzaja nʲajuβ toxolkuxuʔ. nʲejumʔ nʲeneʦɨjeʔ lʲekaraӈe taraӈgu, xasaβajumʔ tɨʔ lʲekar ӈeӈgu. nʲudʲa xasaβa nʲudʲiʔ toxolku. 19 Ӈaʦekɨdʲiʔ iland toxolamba, sʲiddoʔ nʲadabʲi. Ӈarmɨ nʲeneʦʲaʔ Ӈobkart βadada xarasʲiʔ meta nʲiʔ ӈa. tʲikanda xadandoʔ mund inzʲelʲe perӈaʔ. mʲakna manzaja ӈoka. Ӈaʦekɨʔ nʲeʔ sedoraʔ, xasaβaʔ pʲixʲinʲa tɨdoʔ janʲemdambʲiʔ, poӈgdoʔ βatabʲiʔ. 20 ixʲinʲa pojda mʲadʔ mʲunʲa mʲadojomaxad, xubta jaʔ xaxajalβorӈaʔ, tʲeʦʲda nɨxɨsʲalβorӈa, nʲedana sʲexerɨʔ latβorӈa. 21 tʲuku x. serjjalamdʲikʔ tadtaβɨ sʲidʲaʦgaxana tʲuʔuna manʲijenaraʔ je.n. serotetto. nʲabʲimdʲej sʲidʲaӈgaxana manʲijenaraʔ lʲekaraӈe toxolkoda pʲe nʲuda, galʲa. Ӈɨlnʲaӈɨ 22 sʲidʲaӈgaxana ӈesɨnda tʲerʔ. 23 x. jaungadʔ, l. xudʲi padβɨ 24 ---- 25 nʲeneʦɨjeʔ ilʔ 26 Ӈamgexertanʔ nʲi tabaӈgʔ 27 katraβoʒ xabʲi βadaxad luʦaʔ βadanʔ mebʔ "nʲenej marmʔ" nʲubʲeӈa. Ӈesɨndoʔ tʲerʔ nʲidoʔ malʔ saβoβna tʲenʲeβɨdoʔ. podgnandoʔ xusuβej xadkeβɨ sʲerkadʔ tʲenʲeβaʔ. pʲilʲi nʲurtʲej tanʲa teβmaxadanaʔ - sʲelʲskoj soβʲetanʔ tʲuβaʦʲ. admʲinʲistraʦɨjandoʔ jerβ samaroβ alʲeksandr βasʲilʲjeβʲiʨ xarp xarad nʲamna ӈedalʲermɨsʲ. marʦʲxeda sorokβaʃɨna olʲga alʲeksandroβna sʲidnaʔ jadabtasʲ. pɨda nʲanaʔ ӈesɨnandoʔ xadkeӈgana sʲero, xanzʲerʔ ilʲeβamdoʔ. pertʲidoʔ manzaidoʔ malʔ βadʲejdasʲ. 28 - manʲaʔ ӈesɨnanaʔ 843 nʲeneʦʲ ilʲeʔ. tenzodoʔ xurkarʲiʔ: xabʲiʔ, nʲenej nʲeneʦʲaʔ sanerʔ, ӈɨsmaʔ. 29 katraβoʒ nʲudʲa ӈebta ӈodʔ, xarnaʔ ʃkolaβaʔ, ao "nadʲeʒda", fap, poʨtaβaʔ, banʲaβaʔ tanʲaʔ. rajonxadnaʔ ӈɨxɨ jaxana ilʲebnaʔ ӈodʔ saӈgaβota manzajaxanana xʲibʲartʔ sʲidnaʔ nʲiʔ nʲadabʲuʔ. xadkeӈgana sʲeronaʔ xarnaʔ taslambʲinaʔ. Ӈarka jerβonaʔ ӈamgena jaӈgoβaxadʔ tʲenʲeβaʔ, ӈob ӈamgertmʔ nʲi taslambʲuʔ. tʲikɨ sʲeronaʔ nʲidoʔ manʲijeʔ. xusuβej po sɨraʔ xolkamaxadʔ, nara nʲana majandorʦetɨβaʔ. salʲexardanʔ βʲertolʲot jaӈgu. Ӈamgerʲi tarʦʲaʔ tarabʔ, terʲi xanʲaxartʔ nʲin xantʔ. sɨra maʃɨnʔ nʲiʔ turʔ. Ӈopoj irɨxana lʲekar ӈanorʲi tʲirӈa. tʲikana βata nʲeneʦɨjeʔ nʲidoʔ xanlaʔ. Ӈesɨnaʔ poӈgana tʲelʲefonnaʔ pʲi manzaraʔ. poʨtamʔ sʲanʲiʔ po tʲaxapa mʲimba pʲaʦʲ. tʲikamdoʔ tamʲindoʔ ӈeβadaladoʔ. naraʔ nʲana poʨtaxana iʔ pulɨmana ӈesʲetɨ. tanʲana manzarana nʲinaʔ xutɨʔ meʦetɨʔ. 30 saβa nʲeneʦɨjenaʔ nʲaʦʲ ilnaʔ βeβa ӈeβa nʲi so. pɨdoʔ poӈganandoʔ xurkarʲiʔ, laxanakulaʔ, sʲojotejʔ, tranaʔ tanʲaʔ. 31 mʲakʃɨna irʲina nʲikolajeβna nʲeneʦɨjeʔ jesʲana nʲadabada, tarʲemʔ laxanasʲ: 32 - katraβoʒ ӈesɨna 64 mʲadʔ tʲerʔ nʲadabʲiβaʔ. jeβako ӈaʦekɨʔ ӈaβolaβa mʲakna jalʲaʔ ӈaβlambʲinaʔ. sadʲikxana menaʔ ӈaʦekexeʔna, nʲebʲanadoʔ jesʲam nʲi mʲipʲuʔ. taʔ nɨlanaβanzʲ ӈedarambʲinaʔ. 33 pʲensʲijxana mena nʲeneʦʲaӈgʔ pʲadamdoʔ, itamdoʔ maʃɨnaxana teβabʲiβaʔ. 34 Ӈamgem pʲirӈaβaʔ, tarʦʲana pʲadabʲinaʔ. xanʲaӈexepa jesʲaʔ jaӈgobʔ, labkaxadʔ ӈaβarʔ, meta ӈamgerʲiʔ, ӈedarambʲiβaʔ. 35 smʲetanʲinaʔ tatʲjjana nʲikolajeβnam ӈesɨxana saβoβna tʲenʲeβadoʔ. pɨda lʲekar mʲakna manzaraβanda xaβna, pertʲida manzaida ӈokaʔ. "jamal - nʲuʔ naʔ ja!" assoʦɨaʦɨjaxana nʲadanzʲurӈaʔ. jadej sʲeroda jolʲʦemaxadanda, peβsʲuma nʲana studʲijaxana nʲe Ӈaʦekɨʔ sedora toxolambʲi. tʲikɨ studʲija mʲaknanda ӈa. tanʲa xanmanʔ xarβana ӈoka ӈesʲetɨ. Ӈopoj mʲata nʲudʲa ӈeβa nʲid, ӈoka ӈaʦekɨmʔ nʲi xanla. xanʲaӈɨdoʔ tamna 36 nʲenzʲeβorӈaʔ. pɨdoʔ tɨ xobaxad, nojxadʔ xurkarʲi ӈamgerʲi sedɨbʲiʔ. sedjjadamdoʔ xartoʔ tambʲiʔ. 37 tatʲjjaia nʲikolajeβna lʲekar manzajamda sʲidʲa juʔ nʲaxarʔ poʔ mʲinrʲeda. tʲikɨ pota jambanʔ lʲekarataβeda ӈoka. pɨda ӈulʲiʔ nʲambara nʲeneʦʔ. 38 tʲikandoʔ xaβna, katraβoʒxana xartoʔ akʦɨonʲernoj obɕːestβoβadoʔ tanʲa. nʲumdʲa "nadʲeʒda". jerβandoʔ marʦʲxɨ abram alʲeksandr jurʲjeβʲiʨm jadabtadamzʲ. pɨda ӈaβnanda ukrainaxana sojaβɨ. 1985 poxodʔ ӈerm jaxananaʔ, ilʲe manzara. 39 Ӈaβnandaʔ tʲikɨ akʦɨonʲernoj obɕːestβoβadoʔ aksarka xalʲa zaβodaxadʔ pʲerʲeβɨsʲ. Ӈamge pʲirxana xarto janʔ xeβɨʔ. nʲanandoʔ manzaranadoʔ jur nʲeneʦʔ. pɨdoʔ xalʲamʔ xadabnʔ. xartoʔ ӈanodoʔ, poӈgdoʔ tanʲaʔ. xaledoʔ salʲexard xalʲa kombʲinatanʔ. surgutanʔ, tʲumʲenʲanʔ ӈedarambʲidoʔ. xanzʲerʲi manzarabtoʔ ӈodʔ, jesʲaβmʔ poʔ jambaxaʔ nʲi manʲijeʔ. pɨdoʔ poӈgnando tapɨʃoβ nʲikolaj gaβrʲiloβʲiʨ ilʲeβanda jambanʔ xalʲamʔ perӈa. poxoʔna nʲaxarʔ juʔ tonmʔ xadabʲiʔ. tʲeda sʲidʲa xasaβa nʲuda, nʲisʲandʲi manzajamʔ toxolambʲixʲiʔ. 40 katraβoʒ ӈesɨʔ tarʦʲa pedaβa nʲeneʦɨjeʔ tʲerӈa. xusuβedoʔ xarta manzajamda saβoβna mʲinrʲeda. 41 m. jarʔ padβɨ 42 ---- 43 sɨβɨ melβaxatoʔ xajaʦʲ 44 tazoβskoj rajonxana sʲidʲa soβxoz, ӈopoj xalʲaʔ zaβod, gosudarstβʲennoj tesaβejʔ. tɨʔ pertʲidoʔ ӈerʲo jolʲʦʲaӈgana jaxanamaxadandoʔ tamʲinandoʔ sɨβɨ melβaxatoʔ jamdasʲetɨdʔ. luʦa jaxaʔ sʲidʲa trʲimanaʔ ӈokaja tɨdoʔ xadolambasʲetɨdoʔ. 45 pɨdoʔ xaβnandoʔ rajonxanandoʔ βɨӈgana xartoʔ ilʲenʲa nʲeneʦɨjedoʔ pudana poxona tɨtoʔ ӈamzʲiʔ xanʲaxart mʲiʦʲ jamɨdoʔ. rajonandoʔ jerβʔ tʲikɨ sʲerm tʲenʲeβado. jedej poʔ jambanʔ saʦʲ nʲadaӈgoβanzʲ meʔ. Ӈob ӈarka sʲertoʔ malʲe pʲadonzʲ. tandajaʔ βadmʔ sʲerta taslaʦʲ. tʲikɨ janʔ tarana mʲirjja manzaiʔ teβraʦʲ. xartoʔ ilʲena nʲeneʦɨjetoʔ tɨʔ tolabaӈgudoʔ, jaӈgabaӈgudoʔ. taddʲikad xanʲa ӈamzamʔ temdarambaβamdoʔ ӈanʲi taslamba pʲaӈgudoʔ. 46 tʲuku tadtʲoda sʲidʲaӈgaxana manʲijenaxajudaʔ xabartana nʲeneʦʲaӈgʔ. tʲedarʲi "tazoβskoj" soβxoz tʲerʔ tɨdoʔ malʔ tarʲemʲaxabʲidoʔ. pɨdoʔ saβa jalʲaxaʔ jenaʔ, masʲiʔ ӈamge pʲirxana jetʲa sʲertaβɨ mʲadʔ mʲunʲa xabarta peӈgudʔ. 47 n. tesʲidaʔ padβɨ 48 ---- 49 Ӈudamda meӈada 50 tʲuku a. βʲitkoβskʲijʔ tadtaβɨ sʲidʲaӈgaxana manʲijenaraʔ tamara nʲikolajeβna salʲindʲer. nadɨmskoj rajonxana sʲita pʲiruβna mʲelmana sedorana nʲeʔ ӈopojrʲiʔ - sʲidʲarʲiʔ. tandaja nadɨmʔ markana sedβɨ Ӈamgarʲidaʔ manemanzʲ xʲibʲarʲi nʲeneʦʲaʔ turӈaʦʲ. Ӈulʲi saβuʔjadonzʲ. Ӈudamda meӈada. 51 β. lʲidʲinʔ padβɨ 52 ---- 53 kulʲturaʔ ilʔ 54 sʲiddaʔ ӈatʲeβaʔ 55 salʲexaradʔ markana nʲeneʦɨjeʔ kulʲturamʔ mʲinrʲena mʲaʔ tanʲa. βadʲetamʲi oʦnka - okruʒnoj ʦentr naʦɨonalʲnɨx kulʲtur. tʲikaxana ӈarka janaʔ tʲerʔ nʲeneʦɨjeʔ tenzʔ manzaraʔ. manʲaʔ ӈobtarʲemʔ βɨʔ tʲerӈe jena "ӈeda ʦentraβa" ӈanʲiʔ tʲikaxana ӈa. nʲumda "ʦentr kulʲturɨ narodoβ sʲeβʲera". tanʲana xabʲiʔ, ӈɨsmaʔ, tasu xabʲiʔ, nʲenej nʲeneʦʲaʔ manzaraʔ. 56 sʲaxarʲiʔ, xebʲidʲaʔ jalʲarʲi nʲisӈaʔ, xurkarʲiʔ tarʦʲarʲiʔ nʲeneʦɨjeʔ jeʔemnʲa kulʲturanaʔ nʲondasʲi ӈobʔ nebʲosʲetɨ. jerβdoʔ nʲaʔambara, ilʲebʲen nʲe, sotrujeβa inna βasʲilʲjeβna. sʲiʔiβ poʔ tʲaxana nʲeneʦɨjeʔ tenzʔ kulʲturamdoʔ xartoʔ mʲinrʲe pʲadonzʲ. tamalӈgexed pɨda tʲikaxana manzara pejaʦʲ. tʲikanda βɨʔ tʲer kulʲturam jolʲʦe saβaβna tʲenʲeβada. jedej poʔ pemaxad, lʲimbʲaʔ irɨʔ nʲerʦʲuna manʲ laxanako nʲaʔӈaβasʲ. tarʲemʔ xonraβasʲ: 57 - inna βasʲilʲjeβna, tʲedaʔ ӈamgem perӈada? 58 - tadrʲi toβanda sʲidʲaʔ ӈarka jalʲamʔ metaβaʔ. nʲurtʲejβaʔ l.β. lapʦuj muzʲejkβartʲira samlʲaӈg podanda xebʲa jalʲa. nʲabʲijumʔ ӈarka jalʲaβaʔ r.p. rugʲin sojama jalʲa. tʲikɨ nʲanaʔ matʔjuʔ podanda xanda. manʲaʔ tanʲajuβ xamʲekurӈaβaʔ. 59 - tad nʲernʲaʔ ӈanʲi ӈamge sʲero taslambaӈgudaʔ? 60 - sʲertaβndaβaʔ ӈulʲiʔ ӈoka. Ӈerʲe nʲana, βebaʔ irɨʔ pʲirkana okruganaʔ matdomdej folʲklornoj fʲestʲiβalʲda ӈeӈgu. Ӈabʦakβata ӈaxana ӈeβandasʲ. jesʲanaʔ jaӈgoβaʔ nʲid punʲaʔ tʲikɨʔ sʲermaʔ xamorӈasʲ. Ӈeβanda fʲestʲiβalʲanʔ xurkarʲi nʲeneʦʲaʔ maʔlʲeda. okrugana tʲiӈgɨxad laxanako, jarabʦ, sʲe metaʔ xʲibʲarʲiʔ tutaʔ. naraʔ nʲakuna sʲidʲa mʲetodʲiʨeskoj sʲemʲinarmʔ metaβaʔ. 61 - Ӈaβna agʲibrʲigadaʔ tanʲaʦʲ. tʲikaxatʔ tranʲiʔ ansamblʲ "sɨra-seβrʲi" xaisʲ. tʲedaʔ okrugana tʲiӈgɨβna ӈeda ӈesɨmanaʔ jaderӈadaʔ? 62 - Ӈaxamna ӈedalʲerʦʲ ӈanʲiʔ ӈobtʲikɨ βada - jesʲaβaʔ jaӈgu. tʲikanda ӈopoj jaxana ӈamdɨβaʔ. 63 - terʲi tarʲemʔ ӈamdʲo nʲeβxɨ agʲitbrʲigadaʔ totrʲeβʔ nʲidaʔ tarosʲalamd? 64 - manʲaʔ sʲaxartʔ nʲiβaʔ tarosʲalamd. tʲeda tʲukona nʲeneʦɨjeʔ ӈesɨxana saʦʲ tarana mʲetodʲiʨeskoj posobʲijaʔ padɨbʲiβaʔ. okrugnaʔ tʲiӈgɨβna ӈeda klubʔ padβɨna padronaʔ sʲerʔ ilʲeʔ, kulʲturamʔ mʲinrʲeʔ. 65 - xanʲaӈeraʔ xanzʲerʔ manzara? 66 - tʲeda sʲidʲa nʲaβaʔ jaӈguxuʔ. pɨdʲiʔ βomdarejxanzʲ, βalaӈaxajunaʦ!,. Ӈopoj xabʲiʔ kulʲturaxana manzarasʲ, nʲabʲijumʔ ӈɨsmʲiʔ sʲero taslambʲisʲ. 67 xudʲi s.β. mʲetodʲistӈe tara. jarabʦ, laxanako maʔlambʲi. tʲikɨ xaβna rʲeʒɨssʲerӈe manzara. pɨda gorodskoj dumaʔ dʲeputat. nʲabʲijumʔ xudʲi ɨ.m. ӈobtarʲemʔ rʲeʒɨssʲor, sʦenarʲij padɨbʲi. βɨʔ tʲer nʲeneʦɨjeʔ sʲanakubʦ maʔlambʲi. sʲidʲaʔ mʲetodʲiʨeskoj knʲigam padasʲ. malʲe klubaxaʔna tʲikɨ knʲigaxaʔ sairmana manzaraʔ. tʲeda ӈanʲi ӈopoj knʲigamʔ padɨbʲi. nʲaxaromdejdoʔ kulʲmamʲetʲjeβa z.β. ӈarka mʲetodʲist. okrugana tʲiӈgɨβna ӈeda kulʲturamʔ mʲinrʲena nʲeneʦɨjeʔ tabʲedambʲi. xeβɨ poʔ sankt-pʲetʲerburgaxana ӈeda gʲerʦenʔ nʲuβmʔ nʲubʲeta instʲitutm malʲesʲ. Ӈknsβa jaʔ sʲar nʲina tarana sʲertoʔ mʲinrʲe. xʲibʲa βadada ӈadnmʲaʔ, xʲibʲa turman xarβa, turӈaja. nʲondasʲi xusaβej xʲibʲanʔ ӈobʔ nebʲi. mʲatʔ tʲuӈgadaʔ. sʲiddaʔ ӈatʲeβaʔ. 68 f. xudʲiʔ padβɨ 69 ---- 70 "sɨrej laxanako" 71 jaʔ sʲar nʲinʲaʔ xurkarʲiʔ mʲelʔ nʲeneʦʲaʔ tanʲaʔ. sedoranaʔ sedoraʔ, mʲirtaʔ mʲirӈaʔ, xanʲenaʔ xanʲeʔ, xalʲamʔ xadabʲiʔ, maʃɨn meӈaʔ, padnanaʔ padnaʔ. tʲikɨ xaβna nʲudoʔ βadabʲiʔ. xusuβdoʔ ilamʔ xarta seβxanada manʲijeda. 72 tʲeda meta janaʔ nʲij, xanʲana manʲaʔ jaderӈaβaʔ, seβxaʔna xanʲa saʦʲ saβa. ilmaʔ tarʦʲa, ӈobʔ xanʲaxaβ parombʲiβaʔ. xapʲaӈexana janaʔ saβa ӈeβam pʲiβaʔ xamʲedambʲuʔ. Ӈanʲi βadaβna manzʲ, - xarnaʔ jaxanaʔ saʦrʲiʔ toromaβaʔ, ӈadʲbʲanaʔ xanʲaӈexana ӈamgexertmʔ xeβxananaaʔ nʲiβaʔ manʲije. 73 Ӈopoj xudoʒnʲikrʲiʔ Ӈolʲapʲaxana janaʔ saβa ӈeβamʔ manelabtambʲiʔ. Ӈobʔ tarʦʲa nʲe salʲexardaxana ӈeda βɨʔ tʲerʔ kulʲtura xardaxana βɨstaβkada ӈasʲ. nʲumda irʲina pʲetroβna padalkʲina. βɨstaβkanda nʲumʔ "zʲimnʲaja skazka". pɨda tarʦʲa βadʲiʔ xetasʲ: 74 - ilnʲiʔ jamban salʲexardaxana ilʲedmʔ. manʲ tʲukona soʔjadamzʲ, ʃkolaʔ pud, lʲekaraӈe toxolkudamzʲ. tʲuku tʲendʔ polʲiklʲinʲikaxana lʲekar-laborantӈe manzaradmʔ. padtaӈgo nʲudʲa ӈaʦekɨ ӈeβanʲi malӈgexed tʲenʲeβadmʔ. tanʲajuβ sʲiʔmʲi toxolambβɨ xʲibʲaxart jaӈgu. xudoʒestβʲennoj uʨilʲiɕːexana pʲidamzʲ toxolkuʔ. Ӈobӈguna moskoβskoj tʲekstʲilʲnoj instʲitutanʔ nekalӈaβasʲ. tanʲaʔ toβɨ nʲinʲiʔ malʔ jaʔaβladaʔ, padna tʲenʲeβanaʔ nʲeneʦʲaʔ ӈeβɨʦʲ. Ӈaβnandoʔ xudoʒnʲikӈe jetʲoʔ toxolkoβɨʔ. konkursan nʲidamzʲ jerʲeβʔ. 75 padnaxaβa tamna padnadmʔ. nɨlanaβa jalenʲiʔ salʲexardarʲixana meʦetɨn. jadʲembada joʔ nʲamna sabʲe nʲidmʔ ӈedalʲorʦetu. soʔjama jamʲiʔ padartʔ padɨbasʲetɨdm. seβnʲiʔ ӈadʲiβoma jamʲiʔ saʦʲ xarβobtaβ. xanʲarʲina tarʦʲa jaʔ jaӈgu jedʲasʲada ӈebpapʲi βɨʔ pʲajumna ӈedalʲorman xarβadm, xojnʲaӈɨmʔ padtaӈgudm. Ӈabʦakβata ӈerʲoj num saʦʲ xarβobtadm. tʲeda pʲabʲimdʲej βɨstaβkamʲiʔ. 76 x. plʲalʲiʔ padβɨ 77 ---- 78 Ӈaʦekɨʔ lʲekaratambʲiʔ 79 salʲexardʔ markna tʲiβak lʲekarabtambada sʲidʲa dʲispansʲer tanʲaxa. nʲabʲina nʲudʲa Ӈaʦekɨʔ lʲekarabtambʲiʔ. 80 tʲikana jerβdandoʔ tarana 81 nʲikolaj iβanoβʲiʨ balaʃoβ. gazʲetaxananaʔ padnanaβaʔ marʲina jar manzajaxananda jadamtaβedasʲ. pɨda padnanaxanaʔ xanzʲerʔ ӈaʦekɨdoʔ lʲekarabtambaβamdoʔ. ilʲeβamdoʔ malʔ sʲerokutoʔ 82 sʲerʔ βadʲeʔjadasʲ: 83 - manʲaʔ dʲispansʲerβaʔ 1987 poxona Ӈadʲimʲasʲ. sʲidʲa jaӈorej ӈeda xarad. xurkarʲi fʲizʲiotʲerapʲeβtʲiʨeskoj, proʦedurnoj, ingalʲiʦɨonnoj kabʲinʲetʔ tanʲaʔ. Ӈaʦekɨʔ sʲanakurmandoʔ jeʔemnʲa ӈanʲi loxosaβej. tʲukona menaʔ ponʔ lʲekarabtambʲinaʔ, ӈadʲbatoʔ tamʲindoʔ toxolkurӈaʔ. tʲikɨ nʲajuβ malʲe sʲanʔ loxoʔ tanʲaʔ. Ӈaʦekɨnaʔ toxolambadaβaʔ sanatorno-lʲesnoj ʃkolaxad turӈaʔ. 84 - tʲukona lʲekarabtambadnda ӈaʦekɨdaʔ xanʲadʔ turӈaʔ? 85 - lʲekarabtambadʲinaʔ malӈe manʲaʔ okrugxadna ӈedaʔ. xurkarʲiʔ: nʲenej nʲeneʦʲa ӈaʦekɨʔ xabʲiʔ, ӈɨsmaʔ, luʦaʔ. Ӈonoj irɨxadʔ nesʲ, juʔsʲidntʲet podoʔ. irɨxadʔ ӈoka Ӈaβlamba tajedʔ nʲiӈa. tarʦʲa nʲudʲanaʔ manzajamdoʔsaβoβna tʲenʲeβanaʔ manzaraʔ. nʲebʲanadoʔ, nʲisʲanado nʲi turʦʲatuʔ. xanʲaӈɨdoʔ ӈɨxɨ jaxanaʔ meβandoʔ jeʔemnʲa, xanʲaӈɨdoʔ jesʲadoʔ tʲanʲo salʲexardʔ jolʲʦʲandʔ teβa nʲido pʲiras. 86 - pɨdaraʔ ӈaʦekɨta nardonadʔ xanʲadʔ xombasʲetɨdaʔ? 87 - sʲanʲi poʔ jambanʔ pardon maӈgmʔ jexeraβaʔ. okrugnaʔ zdraβooxranʲenʲijxadʔ tambasʲetɨʔ. Ӈaxat ӈaʦekɨnaʔ nʲelʲa βʲerxnʲij boran ӈedabtambasʲetɨnaʔ. lʲekar manzajam mʲinrʲenaʔ. soʨi marʔ nʲajuʔ jadʲimbada janʔ ӈedarambʲinaʔ. 88 - Ӈaʦekɨdaʔ jedej pomdoʔ xanzʲerʔ jadabtasadoʔ? 89 - Ӈaʦekɨnaʔ tarʦʲa xebʲidʲa jalʲaʔ tob, βarʲemdoʔ xamʲekurʦʲ meʦetɨʔ. xusuβej konʦertmʔ, traβaʔ, sʲo memaʔ, xartoʔ sʲertabasʲetɨdoʔ. tʲedanandoʔ sanatorno-lʲesnoj ʃkolanʔ konʦertmʔ malabtambaӈguʔ. jedej po nʲajuβ sʲertaβɨ. manʲaʔ, ӈaʦekɨnaʔ sanatornoj ʃkolaʔ toxolkurta ӈaʦekɨʔ nʲaʔ pojodoʔ ӈulʲiʔ saβaʔ. nʲaxatoʔ mʲadomanzʲ xanʦetɨʔ. 90 jedej poxona xusuβej ӈaʦekeβaʔ Ӈerm prʲixʲidanda mʲadonzʲejmʔ nʲamasʲ. toxolkoda ӈaʦekɨnaʔ tʲeda ӈɨlanaʔ. xanʲaӈeβaʔ βenzʲerka toxolku nʲernʲa perjjanaʔ. sʲiddoʔ toxolambʲidʲidoʔ βaʦʲ nʲanandoʔ manzaraʔ. tarʲemʔ malʔ saβoβna toxolkuʔ. 91 - lʲekar mʲataʔ sʲanʔ xaӈgurtanʔ taslaβɨ? 92 - manʲaʔ mʲamaʔ jurkadʔ βata xaӈgurta ӈaʦekenʔ taslaβɨ. tʲikɨ ӈokajumʔ pʲelʲadoʔ lʲekaratambasʲetɨnaʔ. tamna xaӈgurtʲidoʔ ӈarka nʲeneʦɨjeʔ xaӈtulaβan xanӈaʔ. 93 nʲikolaj iβanoβʲiʨʔ, pertamda manzajamda ӈulʲiʔ saβoβna tʲenʲeβada. Ӈadʲbatoʔ ӈodʔ tʲikana manzaranaʔ, ӈaʦekɨʔ saβa βadaxana βadʲeӈadoʔ. 94 ---- 95 nʲaxarʔ nosʲiʔ teta 96 (sʲudβabʦ) 97 βada-sʲudβabʦ 98 mʲerʦʲakonda xunat 99 pularʲobnanda, 100 nʲeranda nʲana 101 saltʲe toʔ sʲad nʲinʲa 102 sʲiʔiβ juʔ mʲaʔ. 103 βada-sʲudβab 104 tarʲemʔ xobnanda: 105 nʲaxarʔ nosʲiʔ teta 106 Ӈeӈgodanakɨʔ. 107 Ӈarka nosʲiʔ tetaʔ 108 nʲeda tanʲa, nʲe tasʲinʲij. 109 jone nosʲiʔ tetaʔ 110 nʲeda tanʲa, nʲe xarʲuʦɨ. 111 nʲuda nosʲiʔ tetaʔ 112 jaletaʔ jambanʔ 113 tolʲida βenӈgalɨ. 114 sʲanɨʔ ӈebtoʔ, 115 Ӈarka nosʲiʔ teta 116 manzʲ xanada: 117 - nʲudʲa nosʲiʔ teta 118 nʲelʲe tara. 119 jone nosʲiʔ tetaʔ, 120 Ӈamge jaʔ jetʔ 121 nʲem namdorӈan? 122 jone nosʲiʔ teta 123 manzʲ xanada: 124 - manzʲβan 125 namdormemʲi jaӈgu. 126 tʲeda nʲamʲi sʲidʲexemʲiʔ, 127 xarta ӈamgemʔ xetabʦu. 128 nʲamda sʲidʲeba, 129 Ӈarka nosʲiʔ teta 130 manzʲ xanada: 131 - jeβazadakoβ, tʲuʔunʲa ӈaʔ! 132 ponarka xonɨn. 133 xetuβnda βadamʲiʔ 134 nʲaʔandʔ tanʲa! 135 nʲudʲa nosʲiʔ teta 136 nʲaӈgerӈ ӈamdɨʔ, 137 makodanda sʲin 138 Ӈudʲida βenӈa, 139 lerʲita marnarʲiʔ. 140 pʲin tarpɨʔ. 141 nʲudʲa nosʲiʔ teta 142 pʲirʦʲaβa, jambaβa. 143 βada-sʲudβabʦ 144 tarʲemdʲiʔ xoda: 145 jabta nosʲiʔ teta 146 Ӈeӈgodanakɨ. 147 jabta ӈosʲiʔ teta 148 manzʲ xanada: 149 - xetuβnda βadandʲiʔ 150 tanʲaxaβabta, 151 Ӈobʔ menarʲiʔ. 152 Ӈarka nosʲiʔ teta 153 nʲaxanda masʲiʔ: 154 - nʲelʲebat saβa nʲiβ naʔ. 155 nʲesʲipoj ilʔ nʲiβ jaӈguʔ. 156 Ӈemge jaʔ jetʔ 157 xandanakeβaʔ? 158 jabta nosʲiʔ tetaʔ 159 manzʲ xanada: 160 - pɨdrʲi mambtʲiʔ, 161 Ӈamge βeβaβ? 162 sʲiʔiβ jaʔ βekna 163 lamdo tetaʔ ja 164 Ӈob nʲe nʲuda 165 tanʲarʲiβanonda. 166 lamdojkojamʔ 167 meβan xarβadmʔ. 168 Ӈarka nosʲiʔ tetaʔ 169 manzʲ xanada: 170 - lamdoʔ jaʔ xubta. 171 Ӈedalʲorʲi 172 Ӈɨlrʲinda pʲabʔ 173 sʲiʔiβ irɨ. 174 mʲaʦaβej pʲabʔ 175 poxod βata. 176 tadӈoʔ ӈesӈoʔ 177 tarʲemʔ manzʲatɨʔ: 178 lamdoʔ jaʔ xad 179 xʲibʲarʲi ӈebtoʔ 180 punʲajuʔ ӈutoʔ 181 nʲi xombʲuʔ. 182 jabta nosʲiʔ tetaʔ 183 manzʲ xanada: 184 - lamdo nʲe nʲum 185 meβan xarβadmʔ. 186 tabtateӈguβ, 187 Ӈarka nosʲiʔ tetaʔ 188 jone nʲaxanda 189 manzʲ xanada: 190 - Ӈesɨʔ jerβӈe 191 xajedanaken. 192 lamdo βesakon 193 Ӈeβtaβanzʲ xandanʲiʔ. 194 Ӈarka Ӈosʲiʔ tetaʔ 195 tʲerʔ jolʲʦeda: 196 ---- 197 - Ӈesɨ ӈaʦekɨʔ! 198 tɨdaʔ tanadaʔ! 199 xuβ mʲerʲekana 200 lamdo jan 201 Ӈedalaӈgunʲiʔ. 202 nuβ peβsʲumzʲ 203 mʲadʔ xonejadʔ. 204 jalemdad ӈeβa 205 Ӈadʲimgaβa, 206 Ӈarka nosʲiʔ teta 207 Ӈetanʲi sanej. 208 texetaʔ xajanʲoʔ. 209 tʲetʔ taj serʔ 210 tɨʔ βarxana 211 jaӈga xadɨrӈaʔ. 212 Ӈarka nosʲiʔ tetaʔ 213 pɨda jeʔejda 214 Ӈeӈgodanakɨʔ. 215 tʲetʔ taj serʔ 216 Ӈaβkadrʲeβʔ 217 nʲaʔananda toʔ. 218 tɨda podʲerjjada. 219 jabta nosʲiʔ tetaʔ 220 nʲaʔnda jeʔejӈe 221 tʲetʔ padβɨmʔ 222 tɨʔ nʲamnʲiβ. 223 Ӈarka nosʲiʔ teta 224 manzʲ xanada: 225 - jone nosʲiʔ tetaʔ, 226 saβaβna ilʲedaʔ! 227 ---- 228 nʲe tasʲinʲij 229 nʲem pexeda, 230 pɨda tarʲemʔ ma: 231 - jabta nosʲiʔ teta, 232 nʲaʔ and mun tʲaxaʔ 233 nʲibʦonaβ ӈaʔ! 234 tʲukorʲi jaxana 235 nʲexeβʔ ӈokanʲoʔ! 236 tʲexe jaxadʔ 237 punʲajuʔ toβɨʔ jaӈgusʲiʔ! 238 tarʦʲamʔ namda, 239 jabta nosʲiʔ teta 240 meta i nʲamda 241 βarʦʲadtʲeda, 242 pɨda ӈedalej. 243 Ӈarka nosʲiʔ teta 244 nʲaʔ anda pumna 245 Ӈanʲi ӈedalej. 246 βada-sʲudβabʦ 247 mʲerʦʲakonda pumna 248 pɨda pulanʲimʔ. 249 sʲidʲa nʲekasʔ 250 sʲidʲaxaβ irɨʔ 251 pʲinʲa perʦadʲiʔ. 252 Ӈarka xojenʲiʔ 253 tanaxaβabtʲiʔ, 254 nultasʲetɨdʲiʔ. 255 sʲiʔ iβʲimdʲej irɨʔ 256 pudana jalʲaxana 257 nʲerandʲi nʲana 258 Ӈarkaʔ ja xoj. 259 Ӈarka xojnʲiʔ 260 tanamaxadandʲiʔ, 261 Ӈarka nosʲiʔ teta 262 manzʲ xanada: 263 - tajʔ sɨrkarʔ! 264 lamdoʔ teta janʔ 265 manʲiʔ tʲi teβɨnʲiʔ. 266 tʲuku jaxad 267 Ӈeβtaβanzʲ jadertadmʔ. 268 Ӈarka nosʲiʔ tetaʔ 269 jaʦʲamda meʔ, 270 tʲiʔ ӈedalej. 271 βada-sʲudβabʦ 272 nʲernanda mʲiӈa. 273 sʲiʔiβ xojʔ nʲinʲa 274 Ӈarkaʔ ja ӈesɨ. 275 mʲadoʔ jerkana 276 Ӈobʔ ӈarka mʲaʔ. 277 βada-sʲudβabʦ 278 mʲadʔ xeβan 279 pɨda xamɨʔ. 280 poj ӈutokana 281 Ӈoblʲerʲe ӈamdʲoda, 282 muӈgo mʲimbʲi. 283 lamdoʔ tetaja 284 Ӈeӈgodanakɨ. 285 lamdo βesakoʔ 286 jurʔ ӈarka mʲata. 287 Ӈesɨnda ӈaʦekeʔ 288 ---- 289 nʲaxarʔ jurʔ lamdoʔ, 290 lamdoʔ tetaja 291 saӈom ӈedara: 292 nʲo nʲajud 293 Ӈobʔ ӈedalʲoda, 294 meta texeβada 295 tʲetʔ taj serʔ. 296 Ӈarka nosʲiʔ teta 297 mʲadoʔ sʲinʲaʔ 298 nultanʲidaβ. 299 jaʦʲm tʲuxulӈa, 300 lamdoʔ nʲaʔ xaja. 301 lamdoʔ tetaja 302 manzʲ xanada: 303 - Ӈarka nosʲiʔ teta 304 Ӈaxaʔ teββen! 305 - teβbanʲi xanʲa: 306 Ӈobʔ nʲe nʲumdʔ 307 tatӈgodaker! 308 jabta nosʲiʔ tetaʔ 309 nʲeda jaӈgunʲiβ. 310 janolaraban, 311 nʲibanan ӈamge? 312 lamdoʔ tetajaʔ 313 munda jaӈgunʲiβ. 314 munzʲβanda jambanʔ, 315 tum pʲataβa pʲir. 316 Ӈarka nosʲiʔ tetaʔ 317 jaʦʲanda nʲinʲa 318 Ӈatabtʲo nu, 319 pɨda ӈatʲena. 320 Ӈamge pʲirkana 321 lamdoʔ tetaja 322 Ӈeβamda ila, 323 manzʲ xanada: 324 - jurʔ tɨmʔ tabat, 325 nʲe nʲumʲiʔ nʲiβ tatʔ! 326 jurʔ mʲadmʔ tabat, 327 nʲe nʲumʲiʔ nʲiβ tatʔ! 328 jurʔ mʲadmʔ tabat, 329 nʲe nʲumʲiʔ nʲiβ tatʔ! 330 jurʔ noxomʔ tabat, 331 nʲe nʲumʲiʔ nʲiβ tatʔ! 332 jurʔ tʲonʲamʔ tabat, 333 nʲe nʲumʲiʔ nʲiβ tatʔ! 334 βadʲinʲiʔ pʲirdoʔ! 335 lamdoʔ tetaja 336 saӈom tasʲi meʔ, 337 Ӈeβamda nʲibkalӈa. 338 Ӈarka nosʲiʔ teta 339 munzʲi ӈatʲena. 340 lamdoʔ tetajaʔ 341 munzʲβaxanda, 342 jed pʲiβa pʲir. 343 Ӈamge pʲirkana 344 Ӈeβamda ila. 345 - Ӈanʲi βadamʲiʔ 346 manʲ jaӈgunʲiβ! 347 βadʲinʲiʔ pʲirdoʔ, 348 nʲe nʲumʲiʔ nʲiβ tatʔ! 349 Ӈarka nosʲiʔ teta 350 xanda nʲana 351 pɨda xenʲiβ. 352 tʲuramda nʲama, 353 meta inʲamda 354 βarʦʲadtʲeda, 355 xalrʲida xaja. 356 tʲexe jaxanda 357 pɨda teβɨʔ. 358 jabta nosʲiʔ teta 359 pɨda junra: 360 - lamdoʔ teta 361 Ӈamgemʔ xeta? 362 Ӈarka nosʲiʔ teta 363 lamdoʔ tetaʔ βadʲiʔ 364 sʲerakutoʔ sʲerʔ 365 malʔ βadʲeʔjada. 366 jabta nosʲiʔ teta 367 Ӈetanʲiʔ sanejʔ, 368 pɨda tarʲemʔ ma: 369 - xarn xonra 370 xoratnʲiβaβ. 371 saβaβna nʲibta, 372 nɨxɨʔ xanaӈguβ! 373 jabta nosʲiʔ tetaʔ 374 tʲetʔ padβemdaʔ 375 jurʔ mʲadoʔ nʲaʔ 376 tʲidxalʲejeda. 377 tanʲana xunanda 378 mʲadoʔ sʲind nultada. 379 lamdoʔ tetaja 380 ---- 381 meta xan nʲinʲa 382 tʲendʲerkad xarʦarabtɨ. 383 jabta nosʲiʔ teta, 384 lamdoʔ tetaja 385 nʲidʲiʔ saӈoxana 386 jadabtaӈaxaʔ. 387 lamdoʔ tetaja 388 saӈom xaβra, 389 manzʲ xanada: 390 - jabta nosʲiʔ teta, 391 Ӈaxaʔ teββen. 392 Ӈamge jand jetʔ 393 perjenaker? 394 jabta nosʲiʔ teta 395 pɨda tarʲem ma: 396 - jadʲerʲjjamʲi tarʦʲa: 397 Ӈobʔ nʲe nʲumd 398 xosajadmʔ! 399 nʲibnandtaʔ, 400 nɨxɨʔ xanaӈguβ! 401 Ӈobtʲikɨ βada, 402 lamdoʔ tetaja 403 Ӈeβamda nʲibkalӈa. 404 sʲanatʔ xunatʔ 405 munzʲbata ӈodʔ. 406 manzʲ xanada: 407 - nʲe nʲumʲiʔ tatӈgodakeβ. 408 tarʲemʦoʔ ӈesʲʦoʔ 409 sʲaxarʲinda ӈodʔ 410 mʲata xajeӈguda. 411 manʲ nʲanan 412 Ӈulʲiʔ ӈamgexert 413 Ӈobʔ nʲi taraʔ. 414 tɨnʲiʔ tanʲaʔ, 415 mʲadonʲiʔ tanʲaʔ, 416 xanʲesemʲiʔ ӈoka. 417 nʲe nʲumʲi med. 418 mʲatʔ tʲuxunʲiʔ. 419 jabta nosʲiʔ teta 420 manzʲ xanada: 421 - mʲatʔnʲidmʔ tʲuӈguʔ! 422 majʲjjamʲiʔ xubta. 423 tamda ӈesondʔ 424 tʲexe janʲiʔ sambmʔ 425 tʲumdamnʲi tara. 426 lamdoʔ tetaja 427 nʲe nʲunda mʲudmʔ 428 xamedanʲidaβ. 429 mʲudanda sʲiӈgaβʔ 430 jalrʲindoʔ serʔ. 431 jabta nosʲiʔ teta 432 nʲemda βalӈada. 433 βada-sʲudβabʦ 434 lamdoxona xai. 435 lamdoʔ tetaja 436 ida jalelɨʔ: 437 "nʲe nʲukʦʲaβ 438 sʲajnʲisʲaβaβ! 439 xʲibʲaxartan 440 nʲiβsʲanʲuʔ mʲinʲuʔ. 441 jabta nosʲiʔ teta 442 Ӈɨxɨrʲiʔ xanada. 443 Ӈatʲenaxarkar! 444 sʲiʔiβ jaʔ tʲerʔ 445 maʔlaӈgudmʔ, 446 nʲe nʲuβ martaβ." 447 lamdoʔ tetaja 448 tʲorʔ jolʲʦeda: 449 - Ӈesɨ ӈaʦekɨʔ! 450 tɨdaʔ tanadaʔ! 451 judmʲanʔ xabʲiʔ 452 tɨʔ tanaʔ. 453 lamdoʔ tetaja 454 tʲetʔ parʲisʲeemʔ 455 tɨʔ sʲara. 456 Ӈamge janda jedʔ 457 pʲabnanda ӈodʔ, 458 jalʲnʲarʲida xaja. 459 βada-sʲudβabʦ 460 jabga nosʲiʔ tetaʔ 461 nʲedaja mʲumnʲa 462 pɨda pulejʔ. 463 mʲusʲenarʲiʔ nʲimnʲa 464 pɨda ӈadʲimʲa. 465 Ӈarka nosʲiʔ teta 466 manzʲ xanada: 467 - Ӈadʲda xojxaʔ 468 Ӈeso tara. 469 tɨnaʔ pedejdʔ. 470 Ӈadʲda xojxaʔ 471 ---- 472 teβmaxadandoʔ, 473 mʲatamdoʔ mʲaraʔ. 474 normaxanandoʔ, 475 xonʲoβaxanandoʔ 476 βada βunʲi tanʲaʔ. 477 lamdojkoja 478 nʲabʲi xeβxanda 479 jusʲibtasʲetɨʔ, 480 nʲabʲi xeβxanda - 481 nʲema nʲi xarβaʔ. 482 pʲin tarpɨʔ. 483 pʲixʲinanda xenʲo. 484 lamdojkoja 485 munzʲiʔ inzʲelʲe: 486 nʲeda nʲajuβ 487 mandaʔ mamanondoʔ 488 - mʲadmʔ sʲurtʲexeβaʔ! 489 jabta nosʲiʔ tetamʔ 490 nʲoxoβaʔ ӈedaraʔ! 491 lamdojkojaʔ 492 ida jadelɨ: 493 "nʲisʲaβ sʲiʔiβ jaʔ tʲer 494 maʔ laβɨ. 495 jabta nosʲiʔ tetamʔ 496 xadeβanzʲ meʔ. 497 nʲisʲa βesakoβ 498 sʲiʔmʲi sʲaӈasʲ. 499 jabta nosʲiʔ tetamʔ 500 mandʲi sʲaӈadmʔ. 501 Ӈɨxɨnda paӈoxona 502 pɨda menʲiβ. 503 manʲ jeʔemnanʲi 504 terʲi xaӈgunʲiβ." 505 lamdojkoja 506 mʲatʔ sakada. 507 tarʲemʔ inzʲelʲebʔ 508 sajuʔ mʲadmʔ sʲurtʲeʔ. 509 lamdoʔ tetaja 510 num tojda: 511 - jabta nosʲiʔ teta, 512 pudana jalʲamd 513 mʲakna metar? 514 pʲin tarpaӈgun? 515 lamdojkoja 516 βaʔaβan sanejʔ, 517 jabta nosʲiʔ tetaʔ 518 βaʔaβda tʲersʲi, 519 makoda sʲiβnʲa 520 pudabtaβeda. 521 xanda xeβan 522 sʲura xamɨʔ, 523 Ӈɨnamda ӈekalӈa. 524 Ӈarka nosʲiʔ teta 525 makoda sʲiβnʲa 526 pʲinʔ tarpɨʔ, 527 nʲanda xeβan 528 sʲura xamɨʔ, 529 manzʲ xanada: 530 - lamdojkoja, 531 xanʔ tesaβejʔ 532 xeβnʲaku xananʔ! 533 jone nosʲiʔ tetamʔ 534 xotnaken, 535 serotettʲiʔ papamʔ 536 xoӈraӈgunaβa. 537 lamdojkoja 538 pɨda xanʲa xapʲ. 539 jabta nosʲiʔ teta 540 sajuʔ poӈgna 541 pʲadrʲeβ nu. 542 ixʲinʲanda masʲiʔ. 543 "tarʲemʔ pʲabnandoʔ, 544 sʲiʔiβ jaʔ tʲerʔ 545 snʔmʲi xadaӈgunʲoʔ. 546 tumʲiʔ xabtʲoda." 547 pudana βadʲida 548 xetβanda sʲerʔ, 549 tʲuʔu sɨlɨʔ. 550 tʲirʔ mʲusʲeʔ. 551 tʲirʔ jabʦoxona 552 sʲidʲarʲi ӈamdʲoda. 553 tʲukujexeβ 554 jone nosʲi teta, 555 nʲabʲi ӈeβɨ 556 serotetto. 557 tasʲiʔ xamjjaxaʔ, 558 Ӈɨno nʲamӈaxaʔ. 559 nʲaxarʔ meβaʔ 560 jabtoʔ turӈaʔ, 561 nʲaxarʔ meβaʔ 562 jabtoʔ xanӈaʔ. 563 sʲiʔiβ jaʔ tʲerʔ 564 malʔ xadejdoʔ. 565 lamdoʔ tetaja 566 Ӈoblʲerʲeӈe tamna perӈada. 567 jabta nosʲiʔ teta 568 manzʲ xanada: 569 - lamdo tetaja, 570 ---- 571 pudana muӈgmʲiʔ 572 jenʲiʔ meӈgudmʔ. 573 tad ӈedabanʲiʔ, 574 Ӈed sanaӈgudʔ. 575 jabta nosʲiʔ teta 576 muӈgm ӈeda. 577 lamdoʔ tetaja 578 jan ӈamdɨʔ, 579 pɨda tarʲemʔ ma: 580 - jabta nosʲiʔ teta, 581 jabtkojen! 582 nʲe nʲumʲi med, 583 sʲiʔmʲiʔ nʲon xadaʔ. 584 tɨnʲiʔ xanan, 585 ildamʲiʔ xajeʔ. 586 tumʲi xabtʲoda. 587 pɨdar jaxand 588 sʲan nʲidmʔ tut. 589 jabta nosʲiʔ teta 590 manzʔ xanada: 591 - zʲeda tʲuku jalʲa 592 sʲit ӈedarambʲidmʔ. 593 Ӈanʲi toβnand 594 nʲidmʔ ӈedaraӈguʔ. 595 tɨd nʲi taraʔ. 596 nʲe nʲuxuβamd 597 sʲan nʲiβ tatʔ. 598 lamdoʔ tetaja 599 xanxanda xaja, 600 jone nosʲiʔ teta 601 serotʲetto nʲaʔ 602 tʲuʔu pulajaxaʔ, 603 tʲirʲiʔ nʲiʔ tanejdaʔ. 604 jabta nosʲiʔ teta 605 mʲakanda jalajʔ. 606 tarʲemʔ sɨrpata. 607 lamdojkoja 608 mʲatʔ tʲusʲetɨ 609 pʲin tarpsʲetɨʔ. 610 lamdojkoja 611 irʲida jaderӈa: 612 nʲernʲi nʲana 613 saβa jalʲa tanʲabʔ, 614 jabta nosʲiʔ tetam 615 nʲibʦodom xada! 616 jabta nosʲiʔ teta 617 mʲatʔ mʲatʲu. 618 manzʲ xanada: 619 - mandʲi pedejβʔ, 620 tʲeda nɨlaӈguβʔ. 621 jabta nosʲiʔ teta 622 tasʔ sʲiʔiβ xonɨ. 623 tolʲida βeӈgalɨʔ. 624 sʲiʔiβ ӈesoӈgana 625 manzʲ xanada: 626 - tudβaʔ tumjja. 627 xarnʲiʔ jaxanʲiʔ 628 mʲusʲeltɨnʲiʔ. 629 jabta nosʲiʔ teta 630 pʲinʔ tarpɨʔ. 631 mjod βeӈgala. 632 Ӈormaxanandʲiʔ 633 βada bunʲi tanʲaʔ, 634 pɨdʲiʔ jamdajaxaʔ. 635 βada-sʲudβabʦ 636 pumnandʲiʔ nulejʔ. 637 sʲanatʔ xunatʔ 638 mʲusʲebatʲi ӈodʔ, 639 Ӈarka xojnʲiʔ 640 pɨdʲiʔ tanajaxaʔ. 641 nʲerandʲi nʲana 642 sʲiʔiβ juʔ mʲaʔ. 643 jabta nosʲiʔ teta 644 Ӈeӈgodanakexeʔ. 645 Ӈadʲdarka janʔ 646 mʲatʲiʔ mʲaradʲiʔ. 647 mʲadoʔ nʲajud 648 Ӈoka ӈedalʲodaʔ. 649 xanʲadʔ teβ, 650 mʲatʔ xanʲaʔ tʲuʔ. 651 Ӈarka nosʲiʔ teta 652 manzʲ xanada: 653 - nʲem meβaʦɨʔ, 654 tʲedaʔ tʲuӈguβaʔ. 655 sʲiʔiβxaβ jalʲaʔ 656 ipojm nerӈaʔ. 657 taddʲikaxad 658 saβa ilʲeljjadʔ: 659 toβndadoʔ jaӈgu, 660 xeβndadoʔ jaӈgu. 661 βada-sʲudβabʦ 662 nʲaxar nosʲiʔ tetamʔ 663 tʲikana xajejda. 664 xarasʲeda janʔ 665 mʲerʦʲakonda sʲerʔ 666 pɨda pularejʔ. 667 l. tajbʲerʲi