1 jaxana malʲejdʔ 2 jamalʲskoj rajonxɨ sabʲetta jaxaʔ xardaxana oao "jamalagroinβʲestʔ tʲer" xartoʔ ilʲena nʲeneʦɨjeʔ tɨʔ tʲuku poʔ xabarpʲiʦʲ. jaxanʲidoʔ iba xaradʔ mʲunʲa manzaraʦʲ. tɨdoʔ nʲenej nʲeneʦʲaʔ mesɨdʔ sʲerʔ jaxabʲidonzʲ. todoʔ jaxaʔ ӈesoӈotoʔ sʲer sabʦemaxadandoʔ nʲer ӈesʲa mʲuʔ xanʲibtʲembʲidonzʲ. 3 tʲikanda temdorta nʲeneʦʲ namge toʔolxa ӈamzanʔ xarβabta, malʲe nʲando xamedʲo mʲitadoʔ. tarʦʲa sʲermʔ tʲuku poʔ pʲadoʔ. 4 oao "jamalagroinβʲestʔ tʲer" ӈokxanda 1800 tɨmʔ jaxaʦʲ. sʲidʲa jurʔ tedo poʔ tʲaxa xaiʔ. jetʲa taslaβɨ tɨʔ mertʲa letambaӈguda. 5 n. okotetto 6 ---- 7 dʲeputat laxana 8 taslaβandaβaʔ ӈoka 9 manʲaʔ okruganaʔ ӈopoj dʲeputatӈe tarana nʲipa nʲikolajeβna jadnʲe assoʦɨaʦɨjanaʔ koordʲinaʦɨonnoj soβʲetaxana meβɨsʲ. tʲeda xurka toʔolaxa sʲeroʔ taslambamʲidoʔ gazʲetanʔ padnapaxanaʔ x. serjjalamdʲikanʔ sʲerokuta sʲer βadʲeʔjadasʲ. 10 Ӈerm pʲepeʦʲaӈe "jamal - nʲuʔ naʔ ja!" assoʦɨaʦɨjanaʔ koordʲiiaʦɨopnoj soβʲetada ӈasʲ. tad toβanda poxona orgapʲizaʦɨjanaʔ juʔ podanda xanda. tʲikɨmʔ xebʲidʲa jalʲaӈe sʲertaӈguβaʔ. nʲeneʦɨjenaʔ maʔlaӈguβaʔ, fʲestʲiβalʲmʔ, taddʲikad sjezdaβaʔ metaβaʔ. 11 poʔ tʲaxana rossʲija janaʔ jedej dʲeputatdamda terabaβa peӈguʔ. xurkarʲi rajonxatʔ, markatʔ, xardaxatʔ teββɨ nʲeneʦʲaʔ tarʲemʔ maʔ, luʦamʔ teraba taslambaʔ pʲabtoʔ, manʲaʔ poӈgadanaʔ ӈob, sʲidʲa ӈerm tʲerdaβaʔ tʲikan xamʲedamba pʲabna saβa. Ӈokaӈe tanʲa ladarpanaʔ nʲiʔ sʲerosʔ. Ӈaxakud taslaβeβaʔ, poʔ pʲelʲa xemʲaxad radʲioβna, tʲelʲeβʲidʲenʲijaβana gazʲetaxaʔna ilanda βadʲeʔtaβaʔ. Ӈamge toʔolaxa sʲero nʲenzʲemdaβɨ, xʲibʲamʔ nʲadaβɨ. manʲaʔ nʲeneʦʲamaʔ ӈanʲi dʲeputatӈe pɨxɨdadoʔ teraβanʔ xarβanʲiʔ irmanʲa nʲernʲaʔ mʲimbata tara. 12 - tʲikɨ nʲeneʦʲamaʔ xʲibʲa? 13 - tʲedarʲiʔ jerkarada, nʲumda xeguβdaβej. Ӈerm janaʔ tʲiӈgɨβna ӈeda xardaxaʔna ilʲenʲinaʔ tarʦʲamʔ pʲurpata saβa. tʲikaβaʔ junʲeta, manzajamʔ tʲidxalʲemba pʲirtʲa ӈebta sʲeroӈa. laxanabta taborʦɨpoj tʲexe sairkanda βadʲidaʔ telanaβa tara. tarʦʲamʔ xobnanaʔ teraӈgodaӈe nɨxɨʔna malanʔ nʲaβaʔ nʲernʲaʔ mʲinrʲeӈguβaʔ. 14 manʲ ixʲinanʲiʔ nʲenej nʲeneʦʲ jesʲasʲipoj, ӈamgemʔ pʲirta? Ӈobkart jeӈgamʔ nʲi sʲertaӈgu. xaxajada xardamna ӈedalʲorʦʲ nʲida pʲirat. tarana padrodaʔ sʲerta, gazʲetaxana padna, radʲioxaβna laxana, ӈoka jesʲa taraӈgu. tʲikɨ sʲer xanzʲerʔ tasla saβa ӈedakɨ? tʲedaʔ im ӈedarab, βʲiktor stʲepanoβʲiʨ ʨernomɨrdʲinʔ toʔolaxa luʦamʔ dʲeputatӈe teraba pʲabtoʔ, manʲaʔ nʲeneʦʲamaʔ xombasʲiʔ tʲikaxana labtorta. luʦɨnaʔ tolɨrtoʔ ӈoka. laxananadoʔ ӈanʲiʔ ӈoka ӈeӈgu, nʲeneʦɨjenaʔ ӈeβʔ terʲe sʲurtʲeӈgudoʔ. 15 - nʲina nʲikolajeβna, rossʲija janaʔ zakonaxaʔna, manʲaʔ okruganaʔ ustaβxana Ӈerm tʲer nʲeneʦɨjeʔ poӈgad, teizuβnanda, xarta jaxadanda dʲeputatʔ teraba sʲeroӈa? luʦa tenzmʔ meta βunʲi ӈeӈgu? 16 - rossʲija janaʔ zakonaxana βadʲeʔtʲar jaӈgu. tarʦʲa tanʲabta tara. manʲaʔ okruganaʔ samblʲaӈg dʲeputatӈe tʲikɨ sʲermʔ nʲernʲa nʲiβa perʔ. 17 gad malʲeβaxananaʔ malʲe βadʲeʦʲ xorpa tara. Ӈopoj poβaʔ mʲinxanda xanda. dʲeputatdanaʔ ӈerm tʲer nʲeneʦʲaӈe ilmaʔ jexerana luʦaʔ xesʲ pʲirtada. jesʲanda ӈoka ӈebʔ, jesʲarʲidaʔ sʲita mʲinʲeӈgu. 18 - koordpnaʦɨonnoj soβʲetaxana ӈanʲi ӈamge sʲermʔ taslasadaʔ? 19 - zakonʔ ӈɨlnʲad ӈadʲibʲerpatoʔ taraʔ. assoʦɨaʦɨjanaʔ rajonxaʔna, markaʔna ӈeda otdʲelʲenʲijada ӈulʲiʔ βenzʲerʔ manzaraʔ, xonʲoda toʔolaxaʔ. Ӈamgexert padroʔ nʲiʔ ӈadʲimdʲembʲuʔ. Ӈabʦakβata tʲikɨ nʲinaʔ ilamʔ tʲenʲeβadoʔ, nʲeneʦɨjedoʔ xeβxanandoʔ sʲuraʔ. pɨdoʔ ilaʔ pʲanɨdm dʲeputatӈe nʲanaʔ βadʲeʔpatoʔ, tamna tʲaxaʔ sʲexeredamda jeraӈguβaʔ. 20 tʲi taʔ pʲiruβna manzaraβaʦʲ. jetʔ taslambaβeβaʔ, βadʲeʔmeβaʔ ӈokasʲ. 21 ---- 22 temdabʲiraʔ, tolabʲiraʔ! 23 jamalʔ xurkarʲi sʲeroʔ padɨbada gazʲetada "krasnoj sʲeβʲer" 1999 poxona jedejβana ӈadʲibʲelaӈguʔ. junʔ nʲeneʦʲaӈgʔ ӈobkad pʲerʲe mʲerʔ teβormandoʔ jeʔemnʲa, sʲiʔiβ jalʲaxana nʲaxarʔ ӈadʲibʲerta. tʲikɨ nʲabʲimdʲej, tʲetʲumdʲej, matdomdej jalʲaʔ ӈeӈguʔ. "krasnoj sʲeβʲer" sʲidʲa tolɨrkananda, xusuβej tʲet labsaxana okruganaʔ, rossʲija janaʔ junʔ nʲeneʦʲaʔ mʲerʔ tolabaӈgudoʔ. tʲikɨ jeʔemnʲa markanaʔ, rajonxaʔna ӈeda tʲipografʲijaxaʔna sʲertabaӈgudoʔ. 24 sʲiʔiβ jalʲaxana ӈopoj, 20 stranʲiʦaxana parʲidʲenʲa, xurkarʲi ӈopʲaxana ӈadʲibʲerta. tanʲana tolaӈgoda nʲeneʦʲ mʲinxalʲodaʔ statʲjiʔ xombaβanda xaβna, tʲenʲeβana xʲibʲiʔ iʔ jaderobʦoʔ ӈanʲi tanʲaӈguʔ. taddʲikad mʲado tʲerʔ, menʲenaʔ, mekad ilʲemʲaʔ ӈobtarʲemʔ padaӈguʔ. 25 tarʦʲ xaraxana "krasnoj sʲeβʲer" sʲiʔiβ jalʲaxana mʲinʲeβɨ tʲeramda 8 stranʲiʦaʔ pʲiruβpa ӈaramdaӈguda. "krasnoj sʲeβʲer" gazʲetaʔ jedejβaia ӈadʲibʲelbata ӈodʔ, nʲeβxɨ poxotʔ meta sʲexeremda nʲidʲa jotʔ. Ӈobʔ malӈgana junʔ nʲeneʦʲaӈgʔ mʲerʔ teβolaӈguda. 26 tad toβanda poʔ pʲelʲaʔ jambanʔ mʲirtʲa 65 jesʲa ӈeӈgu. poxona - 130 jesʲa. nʲinʲa manzarana pʲensʲijaxana mena βesakoʔ, puxuʦʲaʔ, taddʲikad sajnormɨ nʲeneʦʲaʔ "krasnoj sʲeβʲermʔ" poʔ pʲelʲaxana 50, poxona 100 jesʲaβna temdabaӈgudoʔ. poʨtaxad tamna mʲirʦʲaӈgu. gazʲetamʔ temdaβaʔ, nʲamarpaβaʔ tʲid mʲima jeʔemnʲa markaʔna, rajonxaʔna jetʲo 27 manzarana nʲeneʦʲaʔ tanʲaӈguʔ. gazʲetamʔ tolaӈgodaxaʔ teβrambadaʔ jadertaʔ. 28 tʲikɨ xaβna "krasnoj sʲeβʲermʔ" xusuβej poʨtaxana xʲibʲarʲi temda pʲirtada. indʲeksada - 54390. tamna ӈamgemʔ namdaβanʔ xarβabataʔ salʲexardaxana tʲelʲefonda tanʲa - kod (291) 4-14-79, 4-07-72. 29 1999 poxona tolaӈgoda nʲeneʦʲaʔ juʔ kanalaβna tʲelʲeprogrammamʔ manesartaʔ. nʲubʲedoʔ tʲiʔ: ort, rtr, ntβ-4, ntβ-plʲus, tβ-6, sts, tnt, tβ-ʦentr, ast, REN TV. 30 jamalxana ӈadʲibʲerta "krasnoj sʲeβʲer" gazʲeta temdabʲiraʔ, tolabʲiraʔ. 31 ---- 32 saβa sʲerʔ 33 judʲimdʲej jalʲaxana sanatorno-lʲesnoj ʃkolaxana menaʔ ӈaʦekɨʔ ӈobtʔ maʔlʲurӈaʦʲ. 34 iʔlʲika sʲermʔ meʔӈaʦʲ. xunʲilaβaʔ mʲaʔkanandoʔ ӈarka labetoʔ tanʲaʔ, nʲumdʲa dʲiskozal. 35 Ӈarka ӈaʦekɨʔ lptʲeraturnoj βʲeʨermʔ meʔӈaʦʲ, tʲikadoʔ 36 luʦɨʔ padnana sʲergʲej alʲeksapdroβʲiʨ jesʲenʲinʔ nʲamna ӈasʲ. sʲiddoʔ letambada jelʲena jurʲjeβna rudɨk padnana nʲamna ӈokaβna laxanasʲ. xanʲana ilʲeβɨ, xanʲana sojaβɨ, nʲidaʔ xʲibʲa ӈeβɨʔ, ӈamge jaxana ilʲeβɨ. ilʲeβandaʔ jambanʔ ӈoka saβa sʲermʔ, padarmʔ sʲertaβɨ, ӈoka saβa stʲixʔ padβɨ. Ӈaʦekɨʔ stʲixda tolabʲidonzʲ. xanʲaӈɨda sʲoӈe sʲertaβɨʔ. je.ju. rudɨk sʲojo xarta meʔejdasʲ. tʲikɨ sʲerʔ ӈulʲiʔ saβaβna xajasʲ, ӈaʦekɨʔ ӈoka saβa ӈamgemʔ namdaʦʲ. 37 lʲitʲeraturnoj βʲeʨer pudanaxana tamna saβa sʲerʔ ӈasʲ. sanatorno-lʲesnoj ʃkolaxana toxolkoda ӈaʦekɨʔ stʲixʔ padɨbʲiʔ. tʲikanda, xartoʔ padβɨdoʔ stʲixdoʔ tolabʲiʦʲ. pɨdoʔ xaβnandoʔ stʲixdaʔ tolabaβɨ galʲiia nʲikolajeβna naumoβa. stʲixdoʔ malʔ ilaʔ nʲamna ӈaʔ. tʲikana meβɨ nʲeneʦʲaʔ ӈaʦekɨ tolabaβɨ stʲixʔ malʔ saβujadonzʲ. 38 Ӈaʦekɨʔ ӈulʲiʔ saβaβna inzʲelʲeʦʲ. mʲatoʔ mʲuj padtaβɨ, padarkana sʲertaβɨsʲ. tolʲ nʲinʲa sʲerʲekabtʔ tanʲasʲ. xaradʔ xeβdʲarkana sʲergʲej jesʲenʲin tadma ӈɨdɨsʲ. 39 a. lamdo 40 ---- 41 tɨʔ perma 42 xartoʔ ilʲeβanʔ xarβaʔ 43 jamalʲskoj rajonxana malʲe nʲaxarʔ poʔ sox "jamal" manzara. tʲikɨ xartoʔ tɨdoʔ meta nʲeneʦɨjeʔ organʲizaʦɨja. jerβotadandoʔ lʲeonʲid somdʲeroβʲiʨ βanujto tara. tandaja gazʲetanʔ padnanaβaʔ fʲedor karskʲij xombaβedasʲ. nʲadanda tɨʔ permandoʔ xanzʲerʔ mʲimamʔ sʲerokuta sʲerʔ xonraβedasʲ. laxanakuromadʲiʔ ӈɨlnʲakuna tʲi paddaʔ. 44 - manʲaʔ terʲe ӈabʦata nʲaxarʔ sʲermʔ nʲodaβaʔ. sʲero nʲurtʲej βɨӈgana ilʲenʲa ijeneʦʲ ӈopoj jalʲaʔ pʲiruβna ilʲebata nʲiʔ taraʔ. pɨda memanda podaʔ, taddʲikad nʲutaʔ, nʲutaʔ nʲu memanda jaleʔ malʲe tʲeda manʲijebtoʔ saβa. Ӈeta ӈɨlɨ janda jerβӈe xebnʲanda nʲeneʦʲ tamalӈgana tarʲemʔ ilʲe pʲirtada. 45 maӈgabada xʲibʲa jamdaʔ ӈeda nɨxɨmasʲaӈgu. manʲaʔ manzajaβaʔ janamboβna indʲa ӈutʔ mʲita. tamalӈgana xarta xamʲedaӈguda: "Ӈa. manʲ janʲiʔ jerβadmʔ ӈeβedamnʲo. tʲeda taӈok tɨmʔ mepnʲiʔ 46 taraβɨ. Ӈobʔ xasaβa nʲumʲiʔ toxolkomaxadanda tandaja sʲiʔmʲi nʲadabaӈgu. nʲabʲimʲiʔ sʲexeremʲi nʲodaja, βɨӈgana tɨʔ pertʲaӈe taraja." 47 βɨӈgana ilʲena nʲeneʦɨjenaʔ tarʲemʔ ilʲelpatoʔ, xusuβej ӈamgedoʔ tanʲaӈgu. manʲaʔ ӈanʲi saʦʲ nʲadaӈgodaβaʔ. pudana poxoʔna ӈerm tʲer nʲeneʦɨjeʔ nʲuʔ instʲitutaxaʔna sabʲe nʲi toxolkuʔ. sʲildoʔ xʲibʲaxart nʲernʲaʔ nʲi perʔ. Ӈaʦekɨ tamalӈgana toxolkoda. sʲaxaʔ xarta nʲisʲada ma: "toxolkoβanzʲ xanʲ. punaʦej nɨxɨrʔ ӈarka ӈeӈgu!" manʲaʔ jesʲnaʔ ӈokβomaxad, nʲeneʦɨjeʔ nʲuʔ toxolambaӈgunaʔ. 48 Ӈopoj ӈaʦekeβaʔ βladʲimʲir okotetto tobolʲskʔ xardaxana sʲobar nʲeneʦɨjeʔ instʲitutaxana toxolku. tanʲad tomaxadanda sʲo-jaxaʔ xardaxana nʲitaʔ nʲu toxolambaӈgu. pɨda sʲexereβnanda, ӈanʲi ӈaʦekɨʔ xanlaӈgudʔ. 49 tʲeda tad imʔ ӈedarab, xusuβej ӈarkamboj xardaxana sʲiʔiβmʔ 50 pota ӈaʦekɨʔ jurmʲan ӈesʲetɨʔ. jukad βata ӈopoj klass jolʲʦʲandʔ sʲidʲarʲiʔ, - tʲetrʲiʔ teβsʲetɨdʔ. taӈok ӈaʦekɨʔ xanʲana xanӈaʔ. tʲikɨ sʲermʔ pʲiruβpanaʔ jetrʲe nʲenzʲemdambaӈguβaʔ. 51 - nʲenoβna pertʲa manzajaraʔ xanzʲerʔ mʲiӈa? xʲibʲa sʲidda nʲadabʲi? 52 - manʲaʔ malʲe nʲaxarʔ poʔ manzaraβaʔ. Ӈokxanda xartoʔ ilʲenʲa nʲeneʦʲaӈgatʔ temdaβeβaʔ 16 jonar tɨ. Ӈaβnanda jesʲasʲipoj manzajaβaʔ pʲaβaʦʲ. xʲibʲaxart sʲidnaʔ nʲisʲ pʲadabʲu. nʲurtʲej poʔ nʲaxarʔ jonar tɨmʔ jedejβana sʲertabada sʲexerenʔ teβrejnaʦʲ. nʲabʲimdʲej poxona malʲe sʲiʔiβ jonar tɨmʔ tanaba taβaʦʲ. tʲikɨnaʔ ӈanʲi xabarjjanaʦʲ. lakamboj tarʲemʔ jaebtɨβaʦʲ. 53 xusuβej poʔ 150-200 tonn ӈamzamʔ mʲirdaʦʲ pʲirӈaβaʔ. janamboβna xabarta metaβaʔ sʲerma nʲesejmdaӈguβaʔ. jadʲembada mʲadʔ mʲunʲa nʲeneʦɨjenaʔ jaxanaӈguʔ. tenaʔ ӈamzaxadʔ ӈobkart ӈamge janʔ nʲi xajurt. tʲikɨ jeʔemnʲa sʲo-jaxa xardaxana jetʲa xabarta meta zaβodmʔ ӈabtaӈguβaʔ. tʲedaʔ tʲet tʲinβaʔ, nʲaxarʔ traktorβaʔ, tʲet ӈarkaja maʃɨnaβaʔ. 54 okrugaxananaʔ manzarana organʲizaʦɨjaʔ ӈob tolas nʲiʔ ӈaʔ. xanʲaӈɨdoʔ terʲe sʲidnaʔ manʲijeʔ, ӈamʲidoʔ sʲidnaʔ nʲadabaβan xarβaʔ. Ӈobtoʔ oa "jamaltrans-stroj", tʲikɨ jesʲa sʲexerɨmʔ sʲertabadʲiʔ organʲizaʦɨja. jerβotadoʔ igorʲ βladʲimʲiroβʲiʨ nak. Ӈamzaβaʔ, xalʲaβaʔ, nosʲinaʔ xobʔ ӈaβraβna, ӈanʲi nʲananaʔ tarana ӈamgemana tadabʲinaʔ. 55 - sʲiddaʔ nʲadabaβanda jerβodaʔ nʲadaӈgu? 56 - sʲidnaʔ nʲadabaβanda jerβaβaʔ okruganaʔ Ӈeβaxɨ jerβʔ marʦʲxɨ βʲiktor grʲigorʲjeβʲiʨ tolstoβ. nʲanda βebaʔ irɨxana xanӈadamzʲ. jesʲadamʲiʔ pʲurӈadamzʲ. nʲaxarʔ poʔ jamban nʲamβeβaʔ matʔ jur jonar jesʲarʲimʔ taʦʲ. tʲeda tʲikunaʔ punʲa mʲitunaʔ. 57 soβxozʔ jur proʦent pʲiruβna pʲadabʲidoʔ. manʲaʔ sʲidna ijabʲirʲi pʲelʲaʔ pʲiruβna ijadabʲiʔ. tarsʲi xabarpada tenaʔ ӈokad ӈoka. nʲeboj poʔ 240 tonn ӈamzamʔ mʲirdaӈaβaʦʔ. soβxoz tamalʔӈgana 150 tonnrʲimʔ xamʲedaʦʔ. 58 tɨ perma sʲermʔ mʲinrʲena upraβlʲenʲija nʲernʲaӈɨ jaleʔ nʲaʔ nʲi sɨr. Ӈesɨxana 1400 jonar tɨʔ tanʲaʔ. masʲ, ӈanʲi manzajamʔ jexeraʔ. Ӈadʔbʲata tʲuku poxoʔna xanʲaӈɨ ӈesɨʔ tʲer xabarmanzʲ 200 tɨ tambʲiʔ. nʲaxarʔ poʔ tʲaxana manʲaʔ jerβxanaʔ manzʲetɨβaʔ, soβxozʔ tɨʔ xarasʲi jamʔ ӈaβorӈaʔ. janaʔ nʲina tɨnaʔ ӈokmaʔ. xartoʔ ilʲena nʲeneʦɨjenaʔ terʲi mesʔ. 59 - sobranʲixanaʔ 800 tɨmʔ jerβodaʔ βadʲeʔʦetɨnʲo. xanzʲerʔ ӈeda tɨʔ? 60 βʲiktor grʲigorʲjeβʲiʨ tolstoβ rasporʲaʒenʲijemʔ padasʲ. tʲikɨ padarkana tesʲda rajopxaʔ tɨ mʲiʦʔ sʲeroʔӈasʲ. manʲaʔ jenʲaʔ 800 tɨmʔ. nadɨmskoj rajonan mʲiʦʲ taslaʦʲ. pʲilʲuʔ irɨxana nadɨmʔ martʔ jaderӈadamzʔ. tɨ tanʲaʔ teβraβamʔ ӈulʲiʔ saβoβna taslaβaʦʲ. Ӈamge pʲirxana jaβaʔ jesʲasʲalma. tʲikɨ tɨʔ ӈanʲi xaiʔ. tʲeda jetʲo taslaβɨ tɨʔ pertʲaʔ manʲijejdoʔ. 61 manʲaʔ nʲadnaʔ βetʲoda sʲerʔ nʲi ӈaʔ. Ӈodʔ tanʲad βadaʔ tob, tamʲinanaʔ jaβʔ tʲaxaʔ tanaӈgunaʔ. 62 ---- 63 toxolkoβanʔ xarβaʔ 64 salʲexardaxananaʔ gptu-12 tanʲa. tanʲana xurkarʲi tʲeda tʲuʔ mʲindʲa ilʲebʲej ӈaʦekɨʔ toxolkuʔ. tenzodoʔ xurkarʲiʔ. okruganaʔ tʲiӈgɨβna ӈeda xardaxat toβɨʔ. sʲiddoʔ toxolambda, jerβandoʔ nʲaʔ laxanakurӈanʲinzʲ. pɨda ӈaβnanda noβoj portxana manzraβɨsʲ, ӈaʦekɨʔ ӈobtarʲemʔ toxolambaβɨsʲ. tʲeda uʨilʲiɕːexana nʲabʲimdʲej poʔ manzara. nʲumda zapolʲskʲix mʲixail pʲetroβʲiʨ. 65 pɨda tʲikapa toxolkoda ӈaʦekɨda jolʲʦe saβoβna βadʲejadasʲ. uʨilʲisʨexana ӈaʦekɨdoʔ jembapʲidoʔ, ӈaβlambʲidoʔ, xaltambʲidoʔ. toxolkoβandoʔ jeʔemnʲa jurkad βata tʲet jesʲamʔ nʲamarpʲiʔ. Ӈaβar pʲirʲembadaӈe, sedorapaӈe, sʲekrʲetarʲ rʲefʲerʲentaӈe, tu ӈano metaӈe toxolambʲidoʔ. 66 nʲandoʔ teβorpanʲiʔ xaltagurma jalʲadoʔ ӈeβɨsʲ. tʲikanda ӈoka ӈaʦekɨ xomamʲiʔ jaӈgu. nʲurtʲej nʲe ӈaʦekɨʔ nʲaʔ laxanakurӈaβaʦʲ. pɨdoʔ ӈaβar pʲirʲembaβa pʲajuβ toxolkuʔ. jerkaradʲiʔ βanujto, jar-salʲe xardaxad toβexeʔ. nʲabʲixʲiʔ antʲipajuta xarad nʲad ӈaxaʔ jadnʲe e., βanujto e. 67 peβsʲuma nʲana, nʲibtoʔ toxolkuʔ, xartoʔ βadaβnandoʔ laxanakurtarxaʔ. "nʲarjjana Ӈerm" gazʲetaxana padβɨ laxanakuʔ tolabʲiʔ. 68 xasaβaʔ ӈaʦekɨʔ mʲatʔ xajadamzʲ. manʲ toβanʲi nʲajuβʔ ӈobtarʲemʔ, sʲertoʔ jaӈgusʲ. 69 xartoʔ sʲerodoʔ perӈaʦʲ. xonʲodʲidoʔ xunɨʔ, nɨlananʲidoʔ nɨlanaʦʲ. nʲaxarʔ ilʲebʲej ӈaʦekɨʔ nʲaʔ laxanakurӈadamzʲ. Ӈopojdoʔ tazoβskoj rajonxɨ Ӈedʲa nʲad toβɨ, nʲabʲimdʲej poʔ toxolku. nʲumnda tesʲida g. laptandʲer a. bʲelojarsk xarad tʲer. nʲaxaromdedoʔ jer jaxa tʲer, nʲerkagʲi alʲeksandr. sʲidʲaӈe pɨdʲiʔ pʲurtʲej poʔ toxolkuxuʔ. pɨdoʔ tu ӈano memaʔ nʲajuβ toxolkuʔ. xasaβaʔ βadaβna jolʲʦe saβoβna laxanakurӈaβaʦʲ. pɨdoʔ toxolkoβan saʦʲrʲi xarβaʔ. uʨilʲiɕːemdoʔ malʲeʔmaxandoʔ soldatӈe xandaʔ. tʲikɨ pud tampa tʲaxaʔ toxolkoβanzʲ xandaʔ. 70 f. xudʲiʔ padβɨ 71 ---- 72 xɨnʲosʲiʔ ilʲeʔ 73 xarsaimxana ʃkolandoʔ xaβna nʲudʲakoʦʲa ӈaʦekɨʔ sadʲik tanʲa. tʲikana jerβdandoʔ ilʲebʲej nʲe korʲugʲina natalʲjja gʲenʲiadʲjeβna tara. pɨda βeba irɨxadʔ manzara peβɨ ӈebta ӈodʔ sadʲik ӈaʦekɨʔ pʲajuβʔ sʲertaβeda ӈoka. natalʲjja gʲennadʲjeβpa kurganskoj oblastʲxad toβɨ. instʲitutmʔ jolʲʦemʲaxadanda malʲe nʲaxarʔ po manzara. xarsaim ӈesɨnʔ terʲi tarʲemʔ teββɨʦʲ. pɨda sadʲikxana menaʔ ӈaʦekɨta nʲamna laxanakurӈasʲ: 74 - manʲaʔ sadʲikxananaʔ sʲiʔiβ juʔ ӈaʦekɨʔ turӈaʔ. malӈe xarsaim tʲer nʲuʔ. xanʲaxena ӈaʦekɨnaʔ nʲebʲanadoʔ, nʲisʲanadoʔ nʲidoʔ tambjuʔ. sadʲikβaʔ ӈarka. tamʲinda jaslʲa ӈanʲiʔ tʲukona ӈa. podgotoβʲitʲelʲnoj klassβa tanʲa. tʲuku poʔ ӈaʦekɨnaʔ xartoʔ βadʲidoʔ toxolambaʔ pʲaʦʲ. Ӈɨsma βadamʔ pertʲa ʃkolaxad turӈa. Ӈanʲi nʲeneʦɨjeʔ βadʲiʔ nʲidoʔ toxolambʲuʔ, sʲiddoʔ toxolambuβnda jaӈgu. 75 tʲikanaʔ xaβna ӈaʦekɨnaʔ sanarʦetɨʔ, pʲirdɨrʦetɨʔ. xanʲaʦexena artʲistaӈe xesʲetɨʔ. tʲeda jedej pomʔ jadabtambuβnzʲ xamʲekurӈaβaʔ. tʲikɨ nʲajuβ manʲaʔ sadʲikxananaʔ kpʲigaβaʔ, gazʲetaβaʔ 76 ӈoka. Ӈarkamboj ӈaʦekuʔ 77 tolaӈgosʲetɨʔ. jaslʲaxana mena ӈaʦekuʔ programmadoʔ 78 jaӈga. pɨdoʔ pɨxɨndoʔ ӈar manzaiʔ perӈaʔ. 79 nʲurtʲej toda ӈaʦekɨʔ ӈulʲiʔ majandorʦetɨʔ. sʲidʲa sʲiʔiβ jalʲaʔ xemʲaxad xarto ӈaβorʦʲ tuxurӈaʔ. sʲanakodβaʔ knʲigadβaʔ aksarkaxadʔ ӈedarambʲiʔ. 80 Ӈaʦekɨnaʔ njudʲa ӈebto ӈodʔ, βadʲodaʔ βarʲemdoʔ meӈaʔ. 81 m. jarʔ padβɨ. 82 b. ʒɨlʲin tadtaβɨ sʲidʲaӈgaxana manʲijeiaraʔ sadʲikʔ jerβ natalʲjja gʲennadʲjeβna korʲugʲina. Ӈanʲi ӈopoj sʲidʲaӈgaxana naʦekɨʔ jurkotaʔ. xasaβa ӈaʦekɨ tolaӈgu. 83 ---- 84 kulʲturaʔ ilʔ 85 xabʲiʔ padnana 86 tad toβnda, jedej 1999 poxonaʔ, lʲimbʲa irɨ pudana jalʲaʔxana xabʲiʔ padnana, r.p. rugʲin sojaʔma jalʲada ӈeӈgu. manʲa okrugaxananaʔ tʲikɨ sʲertʔ malʲe xamʲekuʔ. 87 matʔ juʔ podanda xanda. pɨda salʲexard markna ilʲe. xurkarʲi ilʲemʲa, stʲix padɨbʲi. moskoβ markna ӈopoj stʲixmpdaʔ sʲom meta sʲoӈe sʲertaβedasʲ. junda jaʔ sʲerʔ nʲimnʲa jaderӈa. padβɨ knʲigɨda, ӈanʲi joʔ paraӈodʲiʔ nʲeneʦʲaʔ xartoʔ βadaβnandoʔ padβɨdonzʲ. r.p. rugʲip xabʲiʔ kulʲturamʔ saʦʲ nʲernʲaʔ mʲinrʲeda. tʲedaʔ pɨda rossʲijaʔ janaʔ ӈob nʲeneʦʲaӈe tolɨ. pudana poxonaʔ "jamalʲskoj mʲerʲidʲianmʔ" nʲubʲeta ʒurnal ӈarka jerβӈe tara. xeβɨʔ sʲiʔiβ jalʲaxana, salʲexardaxanaʔ ӈeda gptu-12 toxolkoda ӈaʦekɨʔ maʔlɨʦʲ. xabʲiʔ padnanamʔ ӈatʲeʦʲ. manʲ ӈaʦekɨ xonramba pʲadamzʲ: 88 - r.p. rugʲin mʲadomanzʲ tuta? 89 - Ӈaaʔ. tʲeda padnanaʔ xabʲimʔ manetaβaʔ. 90 - pɨdaraʔ, sʲaxarʲiʔ padβɨ knʲigɨda tolabasʲetɨda? 91 - jaӈgu. sʲaxart nʲinʲaʦʲ tolabʲuʔ. tʲuku tʲend tarʦʲa poetʔ tanʲaβaxad jexeraβaʦʲ. manʲaʔ nʲanaʔ, sʲidnaʔ toxolambda luʦa βadʲeʔӈadasʲ. stʲixda tasʲ. 92 - poӈganandaʔ xabʲi tenzmʔ metʲidaʔ tanʲaʔ? 93 - xabʲinaʔ tenexandoʔ sʲadolarɨʔ, malʔ pʲin xunɨdaʦʲ. 94 tarʲemʔ sɨrpanʲi, maʔlʲoβɨ poӈgana tʲeda tʲuʔu mʲindʲa luʦa ӈaʦekɨ maneӈadm. nʲakundoʔ xajadm, xonrejʲan: 95 - luʦa ӈaʦekeda ӈedaraxadanʲo? sʲiddaʔ nɨxɨrʲiʔ tʲukonʔ teβrasa? 96 - jaӈgu! manʲaʔ xarnaʔ toβaʦʲ. permandaβaʔ jaӈgu. tadrʲe ӈesӈo inzʲelʲeβan xarβaβaʔ. 97 - r.p. rugʲinʔ padβɨ ilʲemʲa tolaβeraʔ tanʲa? 98 - Ӈamgend xabʲiʔ padβɨ, manʲaʔ xarnaʔ luʦɨnaʔ padβɨ knʲigaxartʔ tola nʲiβaʔ pʲirasʔ! 99 ta jolʲʦʲaӈganaʔ ӈatʲenaβaʔ to. tʲikɨ jalʲaʔ peβsʲuma nʲana r.p. rugʲin ilanda, xanzʲerʔ manzaraβamda βadʲeʔӈasʲ. padβɨ padroda, stʲixdaʔ xabʲiʔ, luʦaʔ βadaβna tolabʲisʲ. toxolkoda ӈaʦekɨʔ tad toβnda sojaʔma jalʲanda nʲajuβ sʲejβana, sʲonzʲaʔ mʲumnʲa xanta βadʲiʔ, stʲixotβorʲenʲij βadʲeʔӈaʦʲ. laxarʲomda malʲemʲaxadanda ӈaʦekexeʔ padβɨ knʲigɨda mʲitʲerӈasʲ. tʲuku tadtʲoda sʲidʲaӈgaxana manʲijenaraʔ xabʲiʔ padnana r.p. rugʲin. nʲabʲi sʲidʲaӈgaxana sojama xardada pʲitlʲar. 100 f. xudʲiʔ padβɨ