1 Хартоʼ есясавэйˮ 2 Надымʼ маркана ӈопой школахана лабка таня. Тиканʼ тода ӈацекы хуркари ӈавэˮ тэмда пирта. Ӈопой сепанда мюня есяда таняя. Ӈарка ненэциеˮ мэта есямʼ лабкамʼ митня нида нямаӈгу. Ӈацекыˮ школаханандоʼ хартоʼ есьдоʼ таняˮ. Нюбедоʼ "липинки". Тикы ӈадьбята тарця, школандоʼ директор Юрий Захарович Липин. Надымʼ маркана юнета ненэць. 3 Ӈацекы хадʼ пуд школанда нё симʼ сира, ӈамдёрцям сулурӈа, книгамʼ ивте, "липинкадамда" таминанда митаˮ. Пыда лабкахадандоʼ нянанда тарана ӈамгэдамда тандая тэмдаӈгу. 4 Таремʼ манзараван харвана дацекы ӈока ӈэсь пэрӈа. Тиканда ӈахакуд ӈарка ненэцяʼ сиддоʼ иландʼ тохоламбидоʼ. 5 ---- 6 Мерʼ хандаˮ 7 Тюку поʼ окрутанаˮ тиӈгэвна тохолкода ӈацекыˮ мерʼ мякатоʼ хандаˮ. Тикы сер, ӈадъбята тарця, еся яӈгова нид, вертолётˮ ниˮ тиртˮ. Пэдариˮ няд мюсена ӈэсыˮ терˮ ӈамгэ пиркана ӈахана хандаˮ. Нюдоʼ вындʼ тандам-бидоʼ. Хусувэй районˮ ервˮ ӈобтʼ ӈамдхая тикы сермʼ тасладонзь. 8 Ямальской районхы Сё-Яхаʼ харадахана тохолкода ӈацекыˮ, лакри вертолёт тобʼ, таминандоʼ вындʼ тэва-бидо. Сие ниць ирыʼ ерня таняна "Ямальской" совхоз тыˮ пэртяˮ собранимдоʼ мэˮтаˮ. Сидя яляʼ вертолёт хой нямна тирта. Хуркари ӈамгари тэвабаӈгу. 9 В. Тукоцяʼ падвы 10 ---- 11 Несипой илʼ яӈгу 12 Яʼ сяр нина хусувэй илена яʼ, нувʼ сармикʼ, яˮ таборокоʼ харта хэвда таня. Тамна тяхаʼ иландоʼ вэта-бидоʼ. Тикы няхатанаˮ маняˮ хэмяваˮ яӈгу. Ӈоб-таремʼ хэвдаваˮ пюлсетываˮ. 13 Нумʼ ӈавнанда хасаваʼ няӈэ немʼ таславы. Илаʼ ӈамдамахад хасавахаʼ, нехэʼ нясипой иле нидиʼ пирас. Неноховавна выӈгана поʼ сяхариʼ мяд мюня не яӈгобʼ, илʼ ӈани яӈгода. Хасаваˮ хэвнямна ядэромахаданда, мяканда паромбаӈгу. Яля ямбанʼ ӈэдалёромахаданда ваˮаванда ниʼ пэдюць ӈамдаӈгу. Сита ӈатевы недя тэре санарта. 14 Ӈарка янаˮ илаӈгана хасевˮ ныхы тянюмбʼ, неняˮ тэре ни сырцетуˮ. Неˮ ӈэвамдоʼ юрхая, сямян саӈговота манзаямʼ пясетыˮ. Неноховавна ӈэрё ёльцяӈгана поʼ ямбан вадабавы тыˮ хабарпа тарасетыˮ. Тюку няхарʼ сидяӈгахана маниенидаˮ Тазовской районхы Хальмер Седе терˮ. Сидяӈгадоʼ яханамандоʼ мальӈгы сертавы. Ӈопой, сидя тымʼ ниць хабарˮ. 15 Индоʼ ядмʼ мэмандоʼ еˮэмня "Тазовской" совхоздоʼ мер тыдаˮ хабаръядась. 16 Тыˮ пэртидоʼ ӈани тыдоʼ танаба сывы мэлвахатоʼ Едэй поʼ яля нерцюʼ мюселъядаць. Ӈани похонаˮ понʼ яханасетыˮ. Хабартанитоʼ няби пелядоʼ нериць. Ханяӈы ӈацекэрка ненэцяˮ манзетыˮ, ӈамгэмʼ налаӈгуваˮ. Тад савовна тасла, неˮ хынибэй манзаранаˮ ӈэвыˮ. Нюбедоʼ тиˮ сятаняӈэдо Надежда Вадевна Яптунай, еръдоʼ Зоя Ивановна Худи, маханяӈэдо Варвара Яковлевна Худи. Тальня миндя, март ирыʼ 8 яляхана, неˮ ӈарка яляхана сензˮ ӈэяˮ. Хаерад сэв ӈэвтоʼ ниня пэсьдая. Ӈэтоʼ ӈылна яʼ хубная. 17 Х. Нямбараʼ падвы 18 ---- 19 ТОХОЛАВЭДА ӇОКА 20 Теда хуркари яхана, хусувэй ненэця тэнз, харта культурамдоʼ, вадамдоʼ нерняʼ минредоʼ. Тамна савовна тохоламбидоʼ, ехэрана ӈамгэри нэмбиˮ. 21 Маняˮ ненэй ненэцяӈэ ӈобтикы тэри ниваˮ хасенаˮ. Тэнзанаˮ тянё ӈэб ӈодʼ культураваˮ, вадаваˮ тохоламбиваˮ. Учёнойнаˮ, ӈацекы тохоламбдинаˮ варемдоʼ мэˮʼӈа. Ӈацекыˮ пилиʼ нюртей вадамдоʼ тохоламба пясетыˮ. Теда, пудана похотˮ садикхадʼ тохоламбидоʼ. 22 Маняˮ округхананаˮ вадаваʼ минренинаˮ таняˮ. Ханяӈыдоʼ Галина Пияковна Сэротэтто, Галина Ивановна Вануйто, Вера Александровна Саблина. Пыдоʼ малӈэ вадамʼ теневавандоʼ хавна, тамна тяхаʼ ӈацекыˮ, тюˮу миндя ненэциеˮ тохоламбиˮ. Ӈобʼ тарця не ӈобтикы, ненэй ваданʼ ӈацекыˮ тохоламбда Людмила Ивановна Потапова. Пыда сяниʼ по ямбахаˮ санаторно-лесной школахана манзара. Ӈэдяӈгана школамʼ ёльцемяхаданда, Ленинградхана ӈэда А.И. Герценʼ нювмʼ нюбета институтанʼ тохолкованзь хаясь. Таняна вадамда тамна савовна тохоламбидась. 23 Тамальӈгы тохолкомамда нидя юрыбю. Нянанда практикахана мэна студентˮ табедамби. Людмила Ивановна хусувэй урокада илекавна ханӈа. Ӈацекыˮ тохоламбаванда хавна, тамна шарадˮ, кроссвордˮ, анаграммаˮ, ребусˮ хомбиˮ, мэкад илеми толабиˮ. Тикы малӈэ Людмила Ивановна харта сертабида, падыбида. 24 Хэвы сиˮив яляна школаханандоʼ, луцаˮ, хабиˮ, тасу хабиˮ ненэй вадаˮ яля ӈэвы. Ӈацекыˮ хуркари диктантˮ падыбавыˮ. Ӈоб тикы ребусˮ, кроссвордˮ хомбвыˮ. Ненэця вада урокахав ӈулиˮ савовна хэвы. 25 Санаторно-лесной школахана тохолкода ӈацекыˮ ненэцяˮ вада урокамдоʼ ӈулиˮ харвобтадоʼ. Людмила Ивановнамʼ хуркари лимбика вадана вадеˮӈадоʼ. 26 Округхадʼ турта вадамʼ пэртя няхата, Людмила Ивановна сертавыда ӈамгэрида вадецетыда. Тикы нидаˮ ӈобтикы урокаханаˮ хуркари хобцокоʼ ӈани мэлыдоʼ. Ӈацекыˮ школамдоʼ ёльцемяхадандоʼ Людмила Ивановна ӈамгэнʼ сиддо тохоламбамамʼ, нидоʼ юраӈгуˮ. Тамна тяхаʼ вадамдоʼ минреӈгудоʼ. Ӈацекыˮ вадамдоʼ мэптоʼ, тикана мэманда яляваˮ ӈадяӈгу. 27 М. Яройʼ падвы 28 ---- 29 Ӈарка нинаˮ илʼ 30 Едэй школамʼ мимбиˮ 31 Ямальской районхы Сё-Яхаʼ хардахана, мале сян поʼ тяхана ӈацекыˮ школадоʼ парась. Тад тальняювʼ интернатамдоʼ тохолко, иле мэˮладонзь. Ӈулиˮ тыяромбись. Небой поход "Ямалгазпромстрой" трестахад паӈгадёда 34 миртиˮ управления терˮ едэй школамʼ мимба пяць. Няхарˮ яӈорэй ӈа. Тикахана манзарана ненэцяˮ писавэй яляʼ харадмʼ сертабидоʼ. Ӈокхандаʼ 60 миртадоʼ. Ервотадоʼ Виктор Владимирович Сыч таремʼ лахана: 32 - Манзаяваˮ сидя поʼ ямбанʼ пэртаваˮ. Хамболоʼ, табороʼ маˮламба тохолкода ӈацекыˮ сиднаˮ нядабиˮ. Пыдоʼ едэй школахана тохолкованʼ саць харваˮ. Таддикад Сё-Яхаʼ харад ерв Николай Лачевич Окотэтто, совхозандоʼ директор Рафис Салимович Аскаров ӈаниʼ саць нядаӈгухуʼ. 33 Сергей Петрович Никитенко нямда нядабада мась: 34 - Ханяӈы ненэциенаˮ ӈэрм яхана мале ӈока поʼ ямбахаˮ манзараˮ. Ӈамгэхэртанʼ ниʼ пинˮ. Нямарпада есянаˮ яӈгоб ӈодʼ манзаяваˮ ниваˮ хаеӈгуˮ. Тюку таʼ ӈопой миллион кирпичмʼ ӈатеваˮ. 35 Школамʼ мимбада ненэцяӈгˮ Надымʼ маркад, Салехардахад, ервˮ етре турӈаˮ. Ӈамгэ таравамʼ ӈоб хонрамба пэрӈадоʼ. Теда мэта саӈговота похоˮнанаˮ таремʼ миртиˮ манзарава саць сава. 36 Тюку тадтёда сидяӈгахаˮна маниенахаюта сятаняӈэюмʼ С.П. Никитенко, хэвхэда В.В. Сыч. Ӈылняӈы сидяӈгахана едэй сертабада школамʼ маниеда. 37 Ф. Карскийʼ падвы. Сидяӈгˮ ӈани пыда тадтавыдаˮ. 38 ---- 39 Толаӈговамʼ мэнедоʼ 40 Ямальской районхы Яр-Саляʼ хардахана тохолкода ӈацекыˮ библиотекадоʼ ӈулиˮ ӈарка. Ӈокханда 22591 книгадоʼ таддикад 10 ёнар тохолко мэта учебникдоʼ. Библиотекамдоʼ няˮамбадаӈэ Зоя Прокопьевна Худи манзара. Ханяӈы ӈацекэхэна ӈамгэ тоʼолаха книга таравамʼ теневада. Таняна мэваниʼ мальӈгана няхарˮ ӈацекымʼ ядабтадамзь. Нюбедоʼ тарцяˮ: Егор Вануйто, Стасик Яптик, Саша Янгасова. Ӈокая книгы поӈгомна сысомбиць. Сэвдоʼ сидиняʼ хантаʼ тоʼюлхаць. Ӈамгэ пирхана ӈобтоʼ ма: 41 - Ӈацекыей, мань мэкад книгамʼ ходм. Манэˮ Карцеваˮ! 42 Малʼ няндоʼ ховы книган сылыдˮ. Тамальӈгана тадтаӈго мэтамиʼ мале хамедысь. Лаханакуртахандоʼ тадтэян. Пуна лаханако няˮайнась. Пыдоʼ малʼ нюдямбой классаханаˮ тохолкуˮ. Нисянадоʼ, небянадоʼ Яр-Саля хардахана ӈэда организацияхаˮна манзараˮ. Толаӈго-вамʼ ӈулиˮ харвобтадоʼ. 43 Ханяӈэраˮ сяˮӈок книгамʼ толаса? Нянаˮ паднадаˮ. 44 Х. Нямбараʼ падвы 45 ---- 46 Сяхартʼ нив юраӈгуʼ 47 Няниʼ мамбатоʼ, вадар юрад, нёр мэс... Мань ханзерˮ юраӈгув? Хадамиʼ ханзерˮ лаханако нятав? Ханяӈы тохолкода ӈацекыˮ хартоʼ вадамдоʼ ехэравандоʼ хавна, луцаʼ вадамʼ ӈани ехэрадоʼ. Тарця хибяˮ ӈармандоʼ сер сяхартʼ сава иландʼ нидˮ тэваӈгуˮ. 48 Нюртей классахана тохолкобнаниʼ луцаʼ вадавна лахана нивась пирас. Таддикад Тюмень мартʼ сиˮми ханаць. Таняна ненэй вадами ӈобʼ юравась. Ихинаниʼ лаханакурманʼ ӈулиˮ харвасетыдмʼ. Ханяӈэхэна вадиˮ тензебтембасетыдм. Тэре сядоларёсетыдмʼ. 49 Ненэй вадамʼ теневана няханиˮ инзеленаханиʼ тухудм. Тад нерняʼ вадамиʼ сяхарт нив юраӈгуʼ! 50 Таисья Окотэтто, 7 кл., Сё-Яха тер 51 ---- 52 Ӈацекыˮ паднаˮ 53 Юрыба ниʼ серосʼ 54 Сояваниʼ мальӈгана небями ненэцяʼ ваданʼ сиˮми тохолась.Небямиʼ харта вадаривнанда лахана. Мань ӈод ӈани вадамʼ ехэрадамзь. Тохолко пэмахадани луцаʼ, сэр луцаʼ вадамʼ тохоламба пядамзь. Тикы сидя вадахаʼ харни ненэй вадамиʼ нидинзь талʼ. Няхананиˮ етре вадаримиʼ мэцетыдм. 55 Ненэцяʼ вада тохоламба тара. Юрыба ниʼ серосʼ. Маняˮ лахананаӈэ таняӈгуваˮ, вадаваˮ ӈани таняӈгу. 56 Диана Худи, 7 кл., Белоярск тер 57 ---- 58 Вадамиʼ теневав 59 Мань ненэй вадамиʼ теневав. Небяхаюниʼ, нисяхаюниʼ вы тер ненэцяӈгʼ. Харниʼ вадамиʼ сидя похонаниʼ тохолавась. Тохолкованиʼ мальӈгана ненэй вада урокмʼ ӈулиˮ волтамбасетыв. 60 Ӈарвомахаданиʼ хамедавась, хуркари яʼ тэнз ненэць харта вадамда теневада, лаханако мэˮӈада. Ӈадьбяниʼ теда харниʼ вадамиʼ тамна сававна тохоламбив. 61 Илесь хардаханани сиˮми тохоламбавэмиʼ Алена Яковлевна Салиндер. Урокада мэкадˮ ӈэсетыˮ. Тамна ӈамгэхэвмʼ хусувэхэна намдасетыдм. 62 Снежана Яптунай, 5 кл., Гыда тер 63 ---- 64 Тохолкова сер 65 Еся премияˮ няˮ маць 66 Салехардахана ӈэда училищехаˮна тохолкодиˮ поӈгад 32 тедаʼ тюˮу миндя илӈгы ненэць саць сававна тохолкуˮ. Маняˮ округахананаˮ РАО "Газпромхад" манзарана Леонид Гаврилович Семёнов есяʼ премияʼ хусувэхэндоʼ миˮӈась. Тохолковаханандоʼ саць ӈарка нядма. Ӈарка ненэцяӈгатˮ ӈэрм тер ненэциеˮ ассоциацияˮ "Ямалнюˮ наʼ я!" президент вадамʼ ханась: 67 - Ӈаркаӈэ ихинянаˮ таремʼ тохолковараˮ ӈулиˮ сава. Ӈарвомахадандаˮ округаханандаˮ хартаˮ сероʼ тидхалембаӈгудаˮ. Хэвханандаˮ тохолкода нидаˮ ӈобтаремʼ нерняʼ минзь ханъядаˮ. Маняˮ пунрываˮ, пуднаˮ хынибэй нинаˮ манзараӈгуˮ. 68 Тыʼ лекараӈэ тохолкода ненэць Виктор Вануйто Самбургʼ хардахадʼ ӈэда таремʼ мась: 69 - Тюку илаӈгана тэре худканзоʼ иле ниʼ серосʼ. Маняˮ ӈацекы ненэцяӈэ тэре мыӈгуваˮ, хибя яваˮ лэтамбаӈгуда, хибя выʼ тер нинаˮ нядабаӈгуда? 70 Тюку Х. Нямбара тадтавы сидяӈгахаˮӈа тохолкода хасавахаˮ А. Езынги, В. Вануйто, Т. Гостюхина, радиохана манзарана не лаханако няуахаюда. 71 Н. Окотэттоʼ падвы 72 ---- 73 Хобцокониˮ ходовˮ! 74 1. Мядико ӈудасиˮ, тубкасиˮ сертавы. 75 2. Ӈамгэ сидяʼ яʼ ниʼ ӈадиберӈа? 76 3. Хубттаревʼ хамдавэрха лэкоця. 77 4. Няби хэвда мюйкута, няби хэвда таритейта. 78 5. Тетханʼ ниня парисеˮэ хасаваˮ тетладʼ ӈамдыˮ. 79 6. Нитоʼ мядэхэˮ ӈэсурӈаˮ. 80 7. Таʼ мята таритейта, сыраʼ тэ ейˮ мэˮӈа. 81 8. Лы ебцʼ мюʼ хаделмыˮ. 82 ---- 83 Пирчик не 84 (лаханако) 85 Пирчик не иле. Пирчик не яндода таня. Сяны ӈэбта ӈодʼ Пирчик не яндомда макодахад сярада. Пирчик не поёрманзь хая. Ӈамгэ пирхана яндояда ӈум нюдерць то. Пирчик не мяканда хая. Тад манэˮӈада, яндояда мята ӈадмы. 86 Пирчик не яндоямда ладорӈада. Яндоянда ӈэда ванорахаˮ. Яндояда ха. 87 Таˮ валакада. 88 Лаханако вадиˮ пуд. 89 Пармӈэ мэтамд нёр хаебюʼ, сянд. 90 Л. Тайбериʼ падвы 91 ---- 92 Тюку кроссвордхана матˮ Л.В. Лапцуйʼ падвы стихотворенияˮ нювˮ пада тараˮ. Вэсако - Л. Лапцуйʼ ненэй нюмда. 93 Кроссворд санаторнолесной школахана тохолкода ӈацекыʼ ӈэдаравы. 94 ---- 95 А. Пичковʼ падвэвна 96 НАРА МИӇА 97 ---- 98 Пыдар нараӈэ, 99 Лаханакохона, 100 Тыʼ ӈэрихина 101 Миндяʼ тонʼолхан, 102 Нувʼ нярид 103 Хаˮ мотариӈан. 104 Хаерадʼ сэвмʼ 105 Минрериӈан, 106 Ӈэсыˮ поёˮмана 107 Ӈэдарамбаӈар. 108 Пилиˮ нюртей 109 Сарёʼ сэвхавамʼ 110 Тэврариӈан. 111 Яваˮ ӈатеӈада 112 Сарёʼ сэвхавамʼ, 113 Понʼ ӈатеӈада. 114 Писавэй - яляʼ. 115 Пыдар нин хонюˮ 116 Халямˮ хадабадаˮ 117 Тодабцяӈгаˮ натоʼ 118 Сит ядабтаӈаˮ. 119 Нара, тэвъянʼ, 120 Янаˮ малринʼ, 121 Харˮнаˮ выʼ яваˮ 122 Ядванд серʼ 123 Илебтембаӈан.