1 Манзаясипой ниʼ хаёдˮ 2 Тюку мэта илаӈгананаˮ маняˮ округхананаˮ, тянё тэнзмʼ мэта ненэциеˮ, саӈговота сертоʼ- манзаясьва. Надымской районхана ханяхартахана ниня манзараниˮ толыртоʼ самбдяӈг юкад ваˮӈа. Ӈокаюмʼ педядоʼ хынибэй хасаваˮ, неˮ, теда тюˮу миндя илӈгы ненэцяˮ. Еˮэмняндоʼ программамʼ сертаба пяць. Тамальӈгана ервˮ ӈобт малюрӈаць. 3 Надымгазпроманʼ тикы проектмʼ ӈэдарадонзь. Теда программадоʼ ханяна хэнякы? Округнаˮ ӈарка законахана тарем пады. Тяпё тэнзмʼ мэта ненэциеˮ манзарава нямна програмʼмаʼсерта сероӈа. Хусувэй ерв тикы падармʼ харта сэвханатаʼ маниедаʼ, харта пянымананда хамедамбида. Надымской районхана ненэциеˮ саӈговота серо савовна теневана "Надымгазпром". Ӈоб по тяхана ӈарка ервадоʼ. В.И.Конопов падармʼ падвы. Тяпё тэнзмʼ мэта ненэцяˮ манзаяхадандоʼ нивандоʼ питарпавандоʼ еˮ эмня падармʼ падвы. Теда тикы падарʼ саирмана ӈобкарт ненэцямʼ манзаяхаданда нивы питар. "Надымгазпромахана" ӈэрм терˮ непэць ӈока. Тикы хавна тамна манзараванзь нямарпидоʼ. Медвежьей нюбета газмʼ тюку тарпрамбавахана няхар тюʼу миндя ненэй ненэцяʼ манзараˮ. Нюбедо ти: Андрей Вылко, Фёдор Нядонги, Алексей Салиндер. Пыдо мал харто сояма яханандоʼ манзараˮ. 4 Надым маркана манзая няюв тохолковыʼ. Тюку по ӈани юр сиˮ ив юˮ тюгу миндя ненэцямʼ тохоламбиˮ. Тикыˮ поӈгана тянё тэнзмʼ мэта ненэцяˮ ӈани таняˮ. Тохолко ӈэвадамахадандоʼ манзаясипой хаёбатоʼ ни тараʼ. 5 Ненэй ваданʼ Марина Яр падвы 6 ---- 7 Саля явʼ икадʼ панӈа 8 Теда мэта поваˮ саць тоена миӈа. Ямб нарамʼ тензебтемба пябнаˮ, тамина ихиняˮ тецьда ядяˮ, синёˮ, хадˮ хаˮамаӈгудˮ. Тамальӈгана хусувэваˮ хасуй иба ялэˮ ӈатесь. 9 Округнаˮ тиӈгывна илена ненэциенаˮ тарця помʼ пи тенеˮ. 10 Тадебяˮ, нумгыхатˮ паӈгадёдаˮ таремʼ тасламбидоʼ, мэта поваˮ ӈопой поʼ хэмяхад хабтёда. Няхаромдэй ёнар понʼ танхалтынаˮ. Тиканда ӈадьбята саць тоенана по. 11 Садя явʼ сэрта панʼ яноць, хаясь. Понʼ перевы салаба явʼ идмʼ маредась. Малтаˮ няна ӈэда харадˮ икана хаицьˮ. Шурышкарской районхана ӈэда таӈоциеʼ иʼ сахалэйда. Тикы хавна Саля яв моӈгахана пиˮ малридоʼ ӈадиˮ. 12 Тюку тадтёда сидяӈгахана маниена ненэциедаˮ Шурышкарской районхы Питлярмʼ нюбета харад терˮ. Ёраць мэта ӈанотоʼ нид сабе ниʼ хаморˮ. Саля явʼ ӈарханда икад панӈа. 13 Х.Нямбараʼ падвы 14 ---- 15 Ненэциеˮ ил 16 Яраˮ савадараˮ 17 Николай Иванович Худиʼ 70 пода. Ӈавнанда Приуральской районхы. Байдарацкойˮ совхозхана ханенаӈэ манзаравы. Теда вэсако есямʼ нямарни. Нюта нюхуˮ илемямда лаханакодаревʼ вадеˮ ӈада. 18 Тандаяʼ газетанʼ паднанаваˮ Пётр Худи иринʼ тэвормы. Лаханакурмэхэʼ. Вэсако иʼ ядэробцоʼ серокутоʼ сер падартʼ падвыдась. 19 - Сидя сэвниʼ сыламахад выӈгана иледмʼ. Нисямиʼ хане сиˮми тохолась. Нюниˮ вададамзь. Ӈармани серʼ мэта пониˮ тепзебтемба пядмʼ. Хуркари поʼ таняць. Неноховавна ӈока саювˮ яваˮ марпа пяваʼ мальӈгана, нянаˮ хардахатˮ вадиˮ тэволана тэворӈаць. Мапзетыˮ: 20 - Ӈарка яхананаˮ хаёдаваˮяӈту. Машинанаˮ тахараˮ. Няньмʼ ябцыба мэта ӈавэна сулурпаваʼ тяхамаˮ. Пыдараˮ ханесэйтаˮ хобахана тарана ӈамгэдаваˮ тэмдаӈгуваˮ. Етре ханедаˮ! 21 Тохолковдавэй ӈзбни ӈод, иламʼ савовна хамедамбивась. Теда ӈод, сэвхаюниʼ сырӈахаʼ, инзеледмʼ. 22 Ӈамгэ пирхана совхозʼ сертаба пяˮ. Маняˮ яхананаˮ "Байдарацкой" совхозмʼ нултаць. Нюртейхав выӈгана илепяӈэ помнанаˮ нохоʼ манзаямʼ минрена хибяˮ ядэрӈаць. Нохомʼ савовна хадабатʼ, сава падартʼ нюмдʼпадаӈгуˮ. Ӈамгэ пирхана ханена ненэцяӈэ ʼ сиднаˮ волтаˮ. Совхозханаˮ сидямбой луцаʼ пэрмы манзаяваˮ сертаба пядиˮ. Маняˮ ненэй ненэцяӈэ плананаˮ тяха ниваˮ ханесету. Ханедакунаˮ ёльцяндоʼ пирувна, таравандоʼ мянувна хобдоʼ мирӈэ мэцетынаˮ. Луцахаʼ тодо 300 носиʼ хадасетыхыʼ. Ханяӈэхэна тамна ӈока ӈэӈту. 23 Поӈгаданаˮ савовна ханенинаˮ 50 нохомʼ еся яӈгонʼ няˮмаӈгу. Таддикад мирведаˮ сюртыда. Ӈани понда няювʼ носидаˮ хаеӈгуда. 24 Вы тер ненэцяˮ похориʼ есяхадʼ ниць илеˮ. Ненэй сиднаˮ ӈавламбада тэваˮ. Сэвнаˮ тяхад тэри сиднаˮ яляʼ сэванʼ тарпамби. Сиднаʼ хонравдавэй хуркари экспедицияˮ яна ниʼ буравой ӈабтярӈаˮ, еся сехэрымʼ вэӈгаламбиˮ. Я ханзерʼ ӈоб маляӈгана тикы мине пиртыда. Пудана похоˮ на тынаˮ хабцяндоʼ ӈокма. Яʼ нимня ядэрта машинˮ ӈабтеня якэмдоʼ, нёˮхолодоʼ нядаʼ, няӈгадʼ поӈгана хаебидоʼ. Ӈадъбятоʼ тынаˮ вынхалута пэрӈаˮ, лыдоʼ нюдяˮ. 25 Теда мэта яляхаˮна хареʼ тайку ӈэб сава. Ӈопой яхана ӈамдёдаʼ ӈылʼ ӈамгэхэрт ниʼ тутʼ. Мань ӈадьбяни тарем лаханадмʼ. масиʼ тамна сянхав поʼ илеӈгодакэдмʼ, пуна яʼ таборӈэ хандадмʼ. Яраˮ лэтамбираˮ, илебцамда пирувнанда ӈаворӈараˮ, мирдампираˮ. 26 Тюку тадтёда сидяӈгахана маниенараˮ Николай Иванович Худи нютяˮ нюˮ поӈгана мэ. Няби сидяӈгахана мята терˮ едандоʼ терад хадабиˮ. 27 П.Худиʼ падвы 28 ---- 29 Ӈарка лекар 30 Тюку тадтёда сидяӈгахана маниенараˮ Людмила Николаевна Радионова. Илебей потаˮ ямбанʼ тивакˮ савумдамбада лекараӈэ манзара. Хабцяӈгад ӈэдавэда ӈока. Харта манзаянда нямна таремʼ лахана: - Ненэць хаӈгулабнанда, едяда ӈадимда, таминанда тарана лекармʼ пюлаӈгу. Маняˮ савумдамбада хаӈгуртинаˮ хабцяˮ едясипой теберӈа. Тикаваханаˮ нервˮ яӈгуˮ. Ненэць хусувэй яляʼ сер нылняри минда. Ӈамзада хаˮамаӈгу. Янабоковна ходорта. Хаӈгуланаӈэ пыхыдамда нидя пэрат. Таремʼ мэнаханда индадмʼ ныхыба ныхысялмда. Тикарихина хаӈгурмамда хамедаӈгуда. 31 Людмила Николаевна ӈани лекар нитаˮ няʼ тарана манзаям минре. 32 Х.Нямбараʼ минре 33 ---- 34 Няхарˮ Тэтамбой 35 (ярабц) 36 Няхарʼ Тэтамбой мадорота яхаʼ малхана таня илевыˮ. Ты илебядо няхар ёнреˮэ. Ӈысындоʼ ӈацекэˮ няхар юˮ хасава. 37 Ӈарка Тэтамбой няваˮ несавэй. Не Тайбариˮ мяма пэрӈада. 38 Ӈаре маньзван няхарʼ Тэтамбойʼ недко пападмʼ. Ёна Тётамбой, Нюдя Тэтамбой пихи ялямдиʼ пилиˮ ермедиʼ. 39 Мыникоʼ хомахад няхарʼ поˮ илеваʼ. Ӈарка Тэтамбой пухуцянда ӈэбтʼ есь сянакулвы. Не Тайбари манзь ханада; 40 - Ӈацекэ нись ӈа пэдакабтвор, мэмандар вада, таняна ӈэбта тяхакуд мэт. 41 Тикаринда ӈод Ӈарка Тэтамбой вэта нэхэда, манзь ханада: - Ненэсянда ӈод вадамиʼ таня. Хэвы пихина вэвакуривна юдэръявэдмʼ. Маня янаˮ ед, няби яˮ вэкад няхар Тэта Парнэ ненэциеˮ ӈабцˮ мюселтархыдˮ. Ӈоб ненянаˮ ед хадри ӈэсьӈо нявням мийˮ. Тэри ӈабцата няхар тэта Парнэˮ сиˮив я нимня юндоʼ ядэрӈа. Сидя Парнэхав хуркабтахаʼ ӈэиханзь, Нюдя Тэта Парнэ ха юнхана саць самонода. Тарць харахана ханзерˮ ӈэӈгуваˮ?!. Ӈоб неняваˮ митаӈгобнамаˮ? Не Тайбариʼ хаманав ӈамгэ? Не Тайбари манзь ханада: 42 - Ӈарка Тэтамбой ӈули харт сел. Миць тарабата нирав милеӈгу. 43 - Ибʼ ӈэӈгу, няхар тэта Парнэ немʼ понʼ нятаˮ няванондо ӈаˮ. Ӈоб поʼ хэмяхад ханоʼ ӈэваӈэ хадаба пэртярхыдоˮ. 44 Тикы вададиˮ тэри намдын. Ихиваханани ӈули та ниʼ ӈаˮ. Ӈамгэмда харамда вадекумнаваˮ сиˮ ив ёльцяӈгана нё няюв вэнˮ тёрейдˮ. Пинʼ сырӈадмʼ. Ӈэдалёдаˮ миӈаˮ. Сидядоʼ ваць пэрӈадиʼ. Нянда нерденя самляӈг сэрта, сякалманда сы-риˮ нялпаёлэйдоʼ. Мэта ханʼ ниня сэрако парканда пывмʼ хома яӈгу. Сидя ӈоталмада сы-рамʼ ерамбихиˮ. Сиʼ есяʼ тюрмʼ няр юталпида. Ӈабцата ӈодʼ ӈаркарка ӈэвы. Тикы нянда пуй хадри ӈэсьӈо Ёнэ Тэта Парнэ нявняв ӈа. Некахаданда суёларёвы. Ӈарка Тэмамбой пыда тарем ма: 45 - Не ӈацекы ӈамгэмʼ манэӈан, вэнˮ тюрыӈанёˮ? 46 - Мань ӈани мадмʼ: 47 - Юдэˮманд сер хадʼ хэняряха. 48 Нё няюмд ӈока ӈэдалёдаˮ. Сидя ненадорка нямдоʼ манэˮ ӈадмʼ. 49 Нултаванодоʼ. Ӈарка Тэта Парнэ сёнда ӈарданʼ лаханаванода, манзь ханавонда: 50 - Вата ӈэвхавʼ вэва ӈэсеты! Яӈуй вадамʼ ӈадимдесетыˮ. Мэта мантани хэябтахарцядмʼ! 51 Тикаринда ӈод, нинʼ ядхад еся ядцянда вэрдаванода. Мянаˮ няювʼ ялахавонда. Тюӈгалава нёваˮ нюдяхав ни ӈа, вэсы сюдбяко сидяваˮ нёнэваˮ сидяʼ няюв выярӈахаюдаʼ. Еся ядцянда нё латахаˮ падобтада, манзь ханада: 52 - Ӈарка Тэтамбой, ӈоб неняндаˮ миртя ся пир? Хубта яниʼ поймʼ маньсаноӈав! 53 Тарця вадаханаˮ ӈарка неканиʼ вэва мунда яӈгу, сава мунда яӈгу. Ӈамгэда ӈэвна Ӈарка Тэта Парнэʼ няхарʼ яляхана сарпяда пада. Та ӈэсоӈгана манзь ханада: 54 - Няхар тэтамбой ӈэбта ӈэя! 55 Сава няндерканаʼ нивэданё харваˮ! Ӈоб ненямдаˮ ютикатаˮ нимня, нямдаˮ ханаӈгув! 56 Ӈарка некамиʼ манзь ханада: 57 - Ет ӈэӈгоданакы. Такэнаˮ вадидаˮ вэванё! Масиʼ маняˮ неняваˮ нинякэдоʼ хадаӈгуˮ! Ӈарка Парнэӈэ нёхорцян хань... 58 Хуркаси харасиʼ сиˮмиʼ няхар некамиˮ Парнэхэˮ ваторӈаˮ. Тёня - юр тёня, нохо - ӈани юр, няхар юр ты. Тикари ӈыхындоʼ няхар Тэтамбой тыдо малаˮ. Луца юˮ хурёдамʼ харвоʼ паӈгоʼ нимня нэхэдэйдо. Ялри хорхаˮ ямбая мюдмиʼ пуйдадо. Мэта тэхэвамиʼ тет хорсеˮэ. Тёняӈы мякы неканиʼ нё пахабтэй. Нюдя Тэтамбой ти ӈэдакы сидяда марцядаʼ ӈамдёва мянхаʼ. Хурка мунзипой ватʼ мятю. Няхар падреˮэхэв падреˮэ тыˮ сяра, манзь ханада: 59 - Не ӈацекы, ханяӈэхэна варав пирувна харбилаӈгун, маси мякˮ хэбян харбилаӈгун, тюку сярниниˮ тикахана мэид. Нерэ падреˮэ мыхыворта ты, пунахав янава. Сидяʼ няхаркав сюрхалтын. Танякуд ядарка тидхалембада. Вадани валак! 60 Нюдя Тэтамбой нерденя вантакохониʼ та сярыдаˮ. Таминда мята няˮ хая, нёндасиʼ тяхама. 61 Тад мюселмана сиˮив мюˮ ха яваˮ. Ты иня ня тарем сырпани, ӈоб хал то. Няби манэманиʼ тюкохона товы. Самляӈг сэрта сянэрта тоолахаˮ. Сидяˮ хансадˮ ӈобт талкадаˮ, манзь ханада: 62 - Няхар Тэтаʼ папа, сававна инзеле. Няхар Парнэндˮ ӈоб ненядо. Теда ӈод нирав маниеʼ. Сидто толха нинё ӈа! Тикар мань ненями! Хэвы похона хане ядэртаханиʼ мядониʼ хавыць. Неняниʼ хамамʼ воньсяв хо. Пуна тасла, няхар Парнэʼ сер тикы ӈэвысь. 63 Тикыдˮ ӈылекаˮ! Хуна сяхаӈгавʼ сидди ханоˮ ӈэваӈэ ӈыдаӈгуˮ. Ненэця нюмʼ пон няць нидоˮ пирас! Хуна яˮ хадкэб тет падреˮэм пыдиʼ нямъидиʼ. Мань Марендя Ӈоб Нюмʼ тэре нюбеӈав. Ненсаминдя сэрмʼ теда цэдаӈгув. Ненсаминдяӈэ ӈавка сэреˮэмʼ тэмиʼ подеръидиʼ. Ӈэва инярида сяндёя. Ӈаво пиркана тэри выдараӈгу. Ӈули паромба тандая савовна нерэ падреˮэм подеръидиʼ. 64 Сабе савовна Марендя Ӈоб Нюмʼ пюла пяв, мэмарида яда. Ӈамгэ, пирхана ханараравэв. Сэвни нэдмʼ. Хадри ӈод ӈэсова ёльцяӈэ хэнякы, Ӈарка Парнэ ӈэсолколвы, таремʼ маманода: 65 - Ёнэй Парнэв мяканд нён тю! Няхар Тэтамбой ими хаець! Ӈули хадабани сава ӈэдараха! 66 Мядонаˮ мярынаˮ, пэвсюма няӈы едмиʼ ӈамав. Юсибтэйв. Тёняӈы Няхар юрˮ Парнэ ниванадо хонюˮ. Пиʼ сава ерня хурка мунзипой ёрколаванодо. Ханя хэнякы хэрхаванодоʼ. Тикыˮ хэмяхад хуркаси хараси наӈэдя сиˮивнаˮ маняˮ илеваˮ. Та ӈэсоӈгана нё няюмд ӈоб ӈэдалёда. Самляӈг сэрта, маре ӈэсомана нямюˮ лэбтаˮ. 67 ---- 68 Сую илʼ 69 Хойхана вадёвы ненэць, хардахана илебта ӈод, сёнзянда мюня тамна выӈгана мэˮ. Ханяӈэхэна, ӈобӈэ хаёбта хусувэй илемяда ихиндя ӈадиберта. Пили нюртей инʼ тыˮ турӈаˮ. Хусувэй, ӈавкакор, хабткоцяр, яхадейкор турота. 70 Теда ӈод сидяӈганʼ сыраць мэмы илмиʼ ивхалпидм. 71 Ӈарка хой ниня, тыˮ хадырць тэри лехабтыˮ. Няндоʼ сыраць маниебцёриˮ. Сэвнаˮ тяхад выӈгана илена ненэцяˮ тэхэд переˮ. Ӈадьбятоʼ тыдоʼ сянзетыдо. Тэнд едянда таняб, ирʼни таӈгаӈгу. Нараʼ няна нердена сую ӈадимб, ӈэсынанаˮ хэбидя яляраха ӈэсеты. Та ёльцяӈгана няби ӈэсына мэна нинаˮ сиднаˮ хомбабатоʼ нерде хонрамбдадо суюˮ ӈэсетыˮ. Ся ӈокˮ до? Сяня ӈадимя? 72 Ӈавна ӈарка ненэцяˮ нердена суюˮмана пондоʼ ӈамгэ тоолха ӈэвамʼ тасламбавыˮ. Вадёдана суёда тыта ӈокамзя. 73 Сенасяда нумгана, пи тыˮ ерабаб хуркари мунˮ сосетыˮ. Ненэйвана сеянʼ мимбикавна хаморта мунˮ тикы сую туро. Тарця турокоця ненэця иламʼ нерня минревамʼ вадеӈа. Сую илʼ. 74 М. Ярʼ падвы 75 ---- 76 Няхарʼ Тэтамбой 77 (ярабц) 78 - Марендя не ня, тет, падреˮэ тыˮ нямхар! Нюдя Тэтамбоймʼ ӈэдарабтаваˮ! Ӈарка Тэтамбоймʼ нямда минарӈава. Марендя не ня пыда таремʼ ма: 79 - Сеняʼ Нюдя Тэтамбой тет падреˮ эм сярыбабнанда мамбнанда маси: 80 - Не ӈацекы нерэ падреˮэ мыхыворта хабт. Ӈэдалаӈгута сюрнярка ты. Яда вада хаселабтамбада. 81 - Ненэсянда ӈодʼ хансер юрав, таремʼ мандарахасяиё. Тарцявахана нерде вунив пират! Ӈаводана самляӈг сэрмиʼ ниннё ӈэдаˮ! - Парнэ тарем ма, - тедахав самлянг сэрниˮ тикамбодоʼ нинякы хань. Нюдя Тэтамбой индатамда нярва нэкал! Ӈули хэхэрцядмʼ! 82 Тикаринда ӈод инямда ека, неры тома ӈумнанда халрида хая. 83 Марендя не ня някуни то, манзь ханада: 84 - Не янэм, манзьван мадмʼ тетпадреˮэм тыниˮ нямхани. Ненсаминдяӈэ ниняка тавы ӈавка сэреˮэм тым подерканиʼ. Пыдар хаман?! 85 Мань тарем мадм: 86 - Ханя сава ӈа. Ты инямʼ пяӈгоданакэр. Тарця ты инямʼ мэць вунив пирас. Марендя не ня бадари нивэ ӈа. Ӈокˮ тыʼняд тет падреˮэм - хэв падрем вада ӈадимя. Ӈавка сэреˮэ мякна ванвэ. Хурка сасипой, ненсаминдяӈэ сяндада. Нумари яхад ӈавка сэреˮэм ӈуда сядня хавраʼ нидяв. Пелей хабтем матидеӈгудась, тюр пубтада. Тикахавахад ӈобт санэйдˮ. Ӈавка сэреˮэ лэрёванда сер, тюран хамы. Ӈартиӈы иняʼ выркалава сер сятаняюв хан сакада. Ӈоб сыра сохомʼ ханмиʼ яраˮ. Парнэ ӈэдалёмя мю хамыниˮ. Тет падреˮэ пелей иняхатˮ ӈэвдо тамдалыˮ. Ӈаводы пон ниниˮ хань, мадората яха сидниʼ нярхала. Яхаʼ мадхана Ӈарка Тэта Парне, Нюдя Тэтамбой ӈобт тебвэхэʼ. Парне нартана тюрм пиня сулӈвэда. Нюдя Тэтамбой нирхавы тоса, лыдабтаравы, миневы нямда паре ханавэда. 87 Тикахавад ӈэдалёмандиʼ мюˮ пили хамыниʼ. Пон нини мий, Ӈаркар Тэта Парнэ сэван ӈадимя. Варемда пявы. Няби ӈэяда хармыкад таны, няби ӈэяда ябцоход таны, ӈопой тёрда: 88 - Нюдя Тетамбой мэд тяхамэд! Самляӈг сэрмиʼ ни выдараӈгу! Сиˮив яндоʼ ниня тэввэдоʼ ӈока! Нямвэдоʼ ӈока!... 89 Марендя не ня сятанякубта ненсаминдя сэрм лабт нэкалӈада. Парнэмʼ иртемиʼ. Нюдя Тэтамбой ваць пэрӈада. Тэри ӈэхэва хэёдахавада яӈгода тоолха. Пирця парондэхэˮ хаця тиндсеты. Ӈарка Парнэ сидниʼ манэць, тёре пяда: 90 - Вэй, сидя сава нев ненэ тодинё! Теда тедахав, Нюдя Тэтамбоймʼ харта тэхэнатаˮ нивамʼ тэваӈгу! Нултари! Харни нёдалкав, харни манзаями! Самляӈг сэрмиˮ мякандиʼ ханадиʼ! 91 Марендя не ня хасавадрев ӈэдалё теневавы. Нерэкондо нимня тыдаˮ харейда. Нюдя Тэтамбойʼ ӈумнанда пямиʼ. Юрʼ тибярин пили тэвамиʼ. Екар ӈарка Парнэӈэ сидни пябтав, тад лэрёванда, няхар сянхав тиндба хая. Тикахавахад иˮ пубтами. 92 Ӈавка сэреˮэ вэямда тода, пыянда ня сулмы. Ӈули паромба инянда сянм хаˮаврамиʼ. Нерэ падреˮэмʼ сяндамиʼ. Тад пуня сылывани Парнэ мале тёкохона товы. 93 Ӈани нэкалӈами. Тедахав ханямна мимами нив хамэдамбю. Сидя хансамиʼ парондэй ӈэвахаˮ ӈодь теберӈахаʼ. Тедаехав Нюдя Тэтамбойʼ ӈамгэда ӈэвна, пили тэвами. Пили та мэсь сидниʼ хамэда: 94 - Сидя ӈацекы ненэ товэдинё! Теда тедахав тет падреˮэм - хэв падрˮэм мэтахаваханаˮ ӈамгэ хава ӈэӈгу!!! 95 Нюдя Тэтамбой ты инямʼ пяда. Ӈамгэ я едʼ ӈэбманда ӈодʼ нерэ падреˮэм манзабтада. Таняна хунанаˮ ӈоб мядʼ нимня мяняˮ ӈадимяваˮ. Тюкохов сеней мюхуня турмы Марендя Ӈоб Ню. Ненямда сидя падухатаˮ лабцрибтеда. Ӈамгэнда харанда яӈгодасавэй таня илеваˮ. Ӈэрёй сырада торикокована хамыʼ. Нюдя Тэтамбой манзь ханада: 96 - Няхар Парнэ янʼ хэбнаˮ сава ӈэдакы. Хавы нинаˮ хамиˮ пюлаӈгодакэваˮ. 97 Марендя Ӈоб Ню тыда мят тэврэйда. Мямаˮ хаˮмы. Маняˮ мюселъянаˮ. Наӈэдя сыранаˮ пиняри миӈаваˮ. Сяны ӈэбто нерденетяваˮ ӈэсолколвы. 98 - Тюкури яхад ӈэдалё ханданакэваˮ, - Нюдя Тэтамбой пыда тарем ма. 99 Нумда ялэмзь, тынаˮ ёр- калӈаваˮ. Тынаˮ подеръянаˮ. Парнэ я едʼ хэӈгадаваˮ. Пиняри миӈаваˮ. Итя Ӈабтенанаˮ яʼ сядˮ пилибт ӈадимяˮ. Яв няюв ӈыхытана саля паӈгахана няхаюрˮ мяˮ. Саля малхана ӈопой еся мя, макодасипой таня мулнена. Мята хэвхана хан манэтаваˮ маняˮ вуни таня. Няхар юрˮ мяд нё няюмд минва ӈэвы. Нюдя Тэтамбой Марендя Ӈоб Ню, Марендя не ня ӈыно нэхэдаˮ. 100 Нюдя Тэтамбой манзь ханада: 101 - Не ӈацекы ханодˮ валан, мяканд хань. Сиднаˮ вэдепю. Ӈани тёрей: 102 - Няхар юрˮ парнэ тюʼу ня ӈадаˮ! Ӈарка Тэта Парнэ ханяна хаян! Пыдар яханд ӈэни тодамзь! 103 Няхар юрˮ парнэ ӈатенавэдаремʼ, ӈацекэсавэй ӈыноʼ нэхэдярӈаˮ. Наӈэдя ирыˮ енриˮ хаярӈаˮ. Та ӈэсоӈгана няби хэвхана няхали сюдбямʼ санлабтавы. Сидя Ӈарка Парнэ, Няхар Парнэ не ня- парисеˮэ не, сидяда сэвда морё тоˮолхахаˮ. Нюдя Парнэхавм вунив манэсь. Ӈыното вэкад няхатоʼ тэвыдˮ. Хадидоʼ тасмаˮ. Сидя не ӈобт пёлъяхаˮ. Нюдя Тэтамбой Ӈарка Парнэм ӈуданда харахад нямада, няби ӈудахана ӈэвамда сэхэрмананда ныкалӈада. Марендя Ӈоб Ню Ёнэй Парнэ няхар тарка хуӈгомʼ няби ӈудахана лабциеӈада. 104 Нюдя Тэтамбой манзь ханада: 105 - Марендя не ня не янэл няˮ амбахаркарт. Пуна сит нядаиниˮ. Нюдя Тэта Парнэм ӈамсиниˮ ядембаванʼ ӈули пяхарцямиʼ. Тадхава саля махы мал еся мят нэкалӈадиʼ. Мякы мякна Нюдя Тэта Парнэ хонёявы. Сидя нелкамда тунда сидя хэвувна моёмэхэюда. Пэлей няд переӈахаʼ. 106 Нюдя Тэтамбой манзь ханада: 107 - Тюˮ уня ӈа, теда илеванд янʼ валакада! 108 Нюдя Тэта Парнэ манзь ханада: 109 - Мань харамбой серт харвана нидам ӈа! Тутвы ӈэбнани нямэхана нисядам тут! Манзяв нянаииʼ сидя ӈылеканиʼ хавариди сава! Нена ӈока ялян харвана нямдиˮ хадаӈахаʼ! 110 - Ӈоб тюˮу ӈа! Сяхари хуркавна няхаютʼ хамиʼ нид юрлаӈгу! Нюдя Тэтамбой ӈэванда таркад Парнэмʼ нямада. Парнэ ӈэ нив, ӈэтани санэй, манзь ханада: 111 - Ӈэбта ӈэя! Харвахавабти, ныхымянӈэ сиˮми тосаринакэди! 112 Сидя хэвахад пили нямадиʼ. Мал еся мядм енядˮ выˮӈадоʼ. Наӈэдя иры енядато мунˮ хэӈомданарахаˮ. 113 Ярабц Мынико Няхар Тэтамбой папаʼ няна хая. 114 Пин тарпыв. Няхар юрˮ пэрнэ мядˮ ӈомаридоʼ. Марендя не ня не Парнэкуймʼ - парисеˮэ немʼ ӈыланда мэда. Сеямда лабарци харанда лэмбаранда едʼ юдада. Сейнада маликм я ӈылня тэмсрабтада, валэмдаванода: 115 - Марендя не ня тюˮ уй тирʼ нимня нядни ваˮмэн. Я ӈылʼ нямна тотˮ нюˮ пяидм! 116 Не няниˮ няʼ саля малхы мал еся мят ӈобт ялъяниʼ. Мяд ӈомарида. Нюдя Тэтамбой ябенядрев тэри инра. Марендя ӈоб ню няханда санарӈа, ӈобо мансеты: 117 - Сит хадаӈгудм, Нюдя Парнэӈэ! 118 Нюдя Тэтамбой нямда тад мосетыда тибян хаˮамсеты. Марендя ӈани тёркосавэй няханда санасеты. Марендя не ня иекамда нямада, манзь ханада: 119 - Ӈамгэр хадкэ? Тикы пэртяр харт няр Нюдя Тэтамбой. Пэртямдиʼ хадавэринё! Хабядэда тяхакут ти юсидана. Тамальрихина тале васадэй: 120 - Ненасянда ӈод уэвынё, пёднахани сэвниʼ хэвомыʼ. Марендя Ӈоб Ню Тэтамбойˮ пеням неданда мэда. Илебямʼ пэртяӈэ хая. Неда мядʼ пухудяӈэ хая. Нюдя Тэтамбой явмал хэхэӈэ хая. Марендя не нямʼ неданда мэда, ӈобтарем ӈарка хэхӈэ хая. 121 Л. Худиʼ падвы та валакада