1 Ненэциеˮ илʼ 2 Ӈарка мядʼ ерв 3 Ямальской районхы Яр-Саляʼ хардахадʼ ӈэдалабнаниʼ мале пиʼ еръйӈе хаясь. Сидя 4 мерета "Буранахана" Ёмбада яхаʼ сэртʼ хаммахаданиʼ, танзер хад тебась. Ямʼ тепевана нямиʼ Леонид Ямсивич Худи пиняриʼ миӈась. Нёдана сехэрэмиʼ ханяӈы ямнаˮ хад тохоравэда. Ӈахаку манэцетымиʼ. Ӈамгэ пирхана ӈэлʼ сыра сидниʼ пилибтʼ няма. Сянʼ "Буранани" манзабтабни, ӈопой яхадʼ ӈоберта Вэнекоʼ тоˮолахахаʼ. 5 Нями ма: 6 - Теда хонабаниʼ тара. Тецьда сырамʼ ханибтеӈгуда. Тикахана нерняʼ ӈэдалё пиртамиʼ. 7 Сыра ваӈгдамиʼ сабканиʼ. Хонэйниʼ. Ӈамгэ пирхана ӈопой "Буран" хэбянода. Ӈокханда тетмʼ толаниʼ. Леонид Ямсивич ӈани вахалъй: 8 - Тикыд Александр Лукич Анагуричиʼ хасава нюˮ. Немасяда ненэцяˮ. Поӈгдоʼ манэманзь хэняˮ. Ӈареˮ хонёханиʼ. Сехэрэмиʼ тоертыˮ... 9 Лакри хонаравэв. Ӈулиˮ ханимэдм. Ирыʼ яляӈэ хэвы. Нумгыˮ нувʼ няна тэре ябереˮ. Хонёда нямиʼ юркабтав. Ханониʼ нэхэданиʼ. Латакая талбэй сехэрыʼ мюʼ тэре ӈамдыниʼ. Ханяӈэхэна нултасетымиʼ. Леонид Ямсивич ӈудамда хахаяда мядоʼ няʼ санабтасетыда. Янда терˮ малʼ теневыда: 10 - Тикар тикы ненэцяʼ мяʼ. 11 Харта мяканда тэвбаниʼ, малкода ӈацекы хасава нядаʼ Мерета Худи тандая тыда мяканда тэврамбавыдась. Тамна няхаданда нюдямбой Герман мята хэвхана ваданавысь. Ӈаворомахаданиʼ ӈарӈоёниʼ пайʼ пэкалъянинзь. 12 Хахая "Ярсалинской" совхозʼ юкадвата сибимдей ӈэсыхана тыˮ пэртяӈэ тараӈа Ёртя Ӈаӈихасававич Сэротэтто мядм манэӈаваˮ. Таня малˮ хаяваˮ. Ядэрманда ненэцяˮ ханодоʼ мале подермыдоʼ. Ӈоб пирцямбой тыˮ пэртяʼ ӈудамда тороватуванзь ӈадимде. Нямыта мэбемы. Мяцавэй няваˮ ма: 13 - Ехэрана ӈенэцяˮ тоʼ. Тудваˮ тумъя. 14 Ертя Ӈанихасававич идя лата хасава ӈэвы. Намдавэда ӈока, манэ мӈда ӈока. Тюку поʼ пыда Саля явмʼ ӈэсыхыхананда нивэда мадаʼ. Хабтри тыда мэць, нылана хаёвы. Мята сидя хэвхана хадырта хабтˮ ибэй тоˮолахаˮ. 15 Мятʼ тюмахадани сэвриниʼ мэˮӈадм. Туʼ сидя хэвхана илевыˮ. Мяцавэй няваˮ пулэнда яданʼ таӈгумдаӈголы. Тарця ӈарка мядмʼ хахаяда похоˮӈа нидмʼ манэцеху Еся хордаˮ, мята ӈарка ӈеванда нид, сера ӈэсяʼ тоˮолаха. Мядʼ терˮ таӈга ядэсумбиˮ. Ихиняниʼ мадм, тюку мядʼ ерв, лэнда пирувна, илеванда пирувна мята палмэда. 16 Ёртя Нюдяхасававичʼ тохолкомада яӈгу. Мэтамда иланда, тыˮ пэрмамда сидя сэванда ӈадивомахадʼ харта пирдалембида. Тедаʼ ӈулиʼ ныхында паӈохана мэна хынибэй ненэцьʼ. Хуркари 17 манзаямʼ пябта, техэ малханда нидя ӈуямлаӈгуʼ. 18 Ненда няʼ самбляӈг нюдиʼ. Ӈани ӈобтаремʼ нисяндоʼ ила сехэрэвна миӈаˮ. Ӈарка не нюдиʼ тохолкомахаданда нянандиʼ мэ. Ӈобтоʼ солдатӈэ тара. Ӈани сидядоʼ Салехардахана манзая няюв тохолкухуʼ. Неюмʼ ненэциеˮ лекараӈэ тараӈгу, хасаваюмʼ тыˮ лекар ӈэӈгу. Нюдя хасава нюдиʼ тохолку. 19 Ӈацекыдиˮ иланд тохоламба, сиддоʼ нядаби. Ӈармы ненэцяˮ Ӈобкарт вадада харасиʼ мэта ниʼ ӈа. Тиканда хадандоʼ мунд инзеле пэрӈаˮ. Мякна Манзая ӈока. Ӈацекыˮ неˮ сэдораˮ, хасаваˮ пихиня тыдоʼ янемдамбиˮ, поӈгдоʼ ватабиˮ. 20 Ихиня пойда мядʼ мюня мядоёмахад, хубта яˮ хахаялворӈаˮ, тецьда ныхысялворӈа, недана сехэрыʼ латворӈа. 21 Тюку Х. Сэръяламдикʼ тадтавы сидяцгахана тюˮуна маниенараˮ Е.Н. Сэротэтто. Нябимдей сидяӈгахана маниенараˮ лекараӈэ тохолкода пе нюда, Галя. Ӈылняӈы 22 сидяӈгахана ӈэсында терˮ. 23 Х. Яунгадʼ, Л. Худи падвы 24 ---- 25 Ненэциеˮ илʼ 26 Ӈамгэхэртанʼ ни табаӈгˮ 27 Катравож хаби вадахад луцаʼ ваданʼ мэбʼ "ненэй мармʼ" нюбеӈа. Ӈэсындоʼ терˮ нидоʼ малʼ савовна теневыдоʼ. Подгнандоʼ хусувэй хадкэвы серкадʼ теневаˮ. Пили нюртей таня тэвмахаданаˮ - сельской советанʼ тюваць. Администрацияндоʼ ерв Самаров Александр Васильевич Харп харад нямна ӈэдалермысь. Марцьхэда Сороквашина Ольга Александровна сиднаˮ ядабтась. Пыда нянаˮ ӈэсынандоʼ хадкэӈгана серо, ханзерˮ илевамдоʼ. пэртидоʼ манзаидоʼ малʼ вадейдась. 28 - Маняˮ ӈэсынанаˮ 843 ненэць илеˮ. Тэнзодоʼ хуркариˮ: хабиˮ, ненэй ненэцяˮ санэрˮ, ӈысмаˮ. 29 Катравож нюдя ӈэбта ӈодʼ, харнаˮ школаваˮ, АО "Надежда", ФАП, почтаваˮ, баняваˮ таняˮ. Районхаднаˮ ӈыхы яхана илебнаˮ ӈодˮ саӈгавота манзаяханана хибяртʼ сиднаˮ ниʼ нядабюˮ. Хадкэӈгана серонаˮ харнаˮ тасламбинаˮ. Ӈарка ервонаˮ ӈамгэна яӈговахадʼ теневаˮ, ӈоб ӈамгэртмʼ ни тасламбюˮ. Тикы серонаˮ нидоʼ маниеˮ. Хусувэй по сыраʼ холкамахадʼ, нара няна маяндорцетываˮ. Салехарданʼ вертолёт яӈгу. Ӈамгэри тарцяʼ тарабʼ, тэри ханяхартʼ нин хантʼ. Сыра машинˮ ниʼ турˮ. Ӈопой ирыхана лекар ӈанори тирӈа. Тикана вата ненэциеˮ нидоʼ ханлаˮ. Ӈэсынаˮ поӈгана телефоннаˮ пи манзараˮ. Почтамʼ сяниʼ по тяхапа мимба пяць. Тикамдоʼ таминдоʼ ӈэвадаладоʼ. Нараʼ няна почтахана иʼ пулымана ӈэсеты. Таняна манзарана нинаˮ хутыˮ мэцетыˮ. 30 Сава ненэциенаˮ няць илнаˮ вэва ӈэва ни со. Пыдоʼ поӈганандоʼ хуркариʼ, лаханакулаˮ, сёётэйˮ, транаˮ таняˮ. 31 Мякшина Ирина Николаевна ненэциеˮ есяна нядабада, таремʼ лаханась: 32 - Катравож ӈэсына 64 мядʼ терˮ нядабиваˮ. Евако ӈацекыˮ ӈаволава мякна яляʼ ӈавламбинаˮ. Садикхана мэнаˮ ӈацекэхэˮна, небянадоʼ есям ни мипюˮ. Таˮ ныланаванзь ӈэдарамбинаˮ. 33 Пенсийхана мэна ненэцяӈгˮ пядамдоʼ, итамдоʼ машинахана тэвабиваˮ. 34 Ӈамгэм пирӈаваˮ, тарцяна пядабинаˮ. Ханяӈэхэпа есяˮ яӈгобʼ, лабкахадʼ ӈаварˮ, мэта ӈамгэриˮ, ӈэдарамбиваˮ. 35 Сметанинаʼ Татьяна Николаевнам ӈэсыхана савовна теневадоʼ. Пыда лекар мякна манзараванда хавна, пэртида манзаида ӈокаˮ. "Ямал - нюˮ наˮ я!" ассоциацияхана няданзюрӈаˮ. Ядэй серода ёльцемахаданда, пэвсюма няна студияхана Не Ӈацекыˮ сэдора тохоламби. Тикы студия мякнанда ӈа. Таня ханманʼ харвана ӈока ӈэсеты. Ӈопой мята нюдя ӈэва нид, ӈока ӈацекымʼ ни ханла. Ханяӈыдоʼ тамна 36 нензеворӈаˮ. Пыдоʼ ты хобахад, нойхадʼ хуркари ӈамгэри сэдыбиˮ. Сэдъядамдоʼ хартоʼ тамбиˮ. 37 Татьяиа Николаевна лекар манзаямда сидя юˮ няхарʼ поʼ минреда. Тикы пота ямбанʼ лекаратавэда ӈока. Пыда ӈулиˮ нямбара ненэцьʼ. 38 Тикандоʼ хавна, Катравожхана хартоʼ акционерной обществовадоʼ таня. Нюмдя "Надежда". Ервандоʼ марцьхы Абрам Александр Юрьевичм ядабтадамзь. Пыда ӈавнанда Украинахана соявы. 1985 походʼ ӈэрм яхананаˮ, иле манзара. 39 Ӈавнандаʼ тикы акционерной обществовадоʼ Аксарка халя заводахадʼ перевысь. Ӈамгэ пирхана харто янʼ хэвыˮ. Нянандоʼ манзаранадоʼ юр ненэцьʼ. Пыдоʼ халямʼ хадабнˮ. Хартоʼ ӈанодоʼ, поӈгдоʼ таняˮ. Халэдоʼ Салехард халя комбинатанʼ. Сургутанʼ, Тюменянʼ ӈэдарамбидоʼ. Ханзери манзарабтоʼ ӈодʼ, есявмʼ поʼ ямбахаʼ ни маниеˮ. Пыдоʼ поӈгнандо Тапышов Николай Гаврилович илеванда ямбанʼ халямʼ пэрӈа. Похоˮна няхарˮ юˮ тонмʼ хадабиʼ. Теда сидя хасава нюда, нисянди манзаямʼ тохоламбихиʼ. 40 Катравож ӈэсыʼ тарця пэдава ненэциеˮ терӈа. Хусувэдоʼ харта манзаямда савовна минреда. 41 М. Ярʼ падвы 42 ---- 43 Сывы мэлвахатоʼ хаяць 44 Тазовской районхана сидя совхоз, ӈопой халяʼ завод, государственной тэсавэйˮ. Тыˮ пэртидоʼ ӈэрё ёльцяӈгана яханамахадандоʼ таминандоʼ сывы мэлвахатоʼ ямдасетыдˮ. Луца яхаʼ сидя триманаˮ ӈокая тыдоʼ хадоламбасетыдоʼ. 45 Пыдоʼ хавнандоʼ районханандоʼ выӈгана хартоʼ иленя ненэциедоʼ пудана похона тытоʼ ӈамзиˮ ханяхарт миць ямыдоʼ. Районандоʼ ервˮ тикы серм теневадо. Едэй поʼ ямбанʼ саць нядаӈгованзь мэˮ. Ӈоб ӈарка сертоʼ мале пядонзь. Тандаяʼ вадмʼ серта таслаць. Тикы янʼ тарана миръя манзаиˮ тэвраць. Хартоʼ илена ненэциетоʼ тыˮ толабаӈгудоʼ, яӈгабаӈгудоʼ. Таддикад ханя ӈамзамʼ тэмдарамбавамдоʼ ӈани тасламба пяӈгудоʼ. 46 Тюку тадтёда сидяӈгахана маниенахаюдаˮ хабартана ненэцяӈгʼ. Тедари "Тазовской" совхоз терʼ тыдоʼ малʼ таремяхабидоʼ. Пыдоʼ сава яляхаˮ енаˮ, масиˮ ӈамгэ пирхана етя сертавы мядʼ мюня хабарта пэӈгудˮ. 47 Н. Тэсидаʼ падвы 48 ---- 49 Ӈудамда мэӈада 50 Тюку А. Витковскийʼ тадтавы сидяӈгахана маниенараˮ Тамара Николаевна Салиндер. Надымской районхана сита пирувна мелмана сэдорана неˮ ӈопойриˮ - сидяриˮ. Тандая Надымʼ маркана сэдвы Ӈамгаридаˮ манэманзь хибяри ненэцяˮ турӈаць. Ӈули Савуˮядонзь. ӇудамДа мэӈада. 51 В. Лидинʼ падвы 52 ---- 53 Культураˮ илʼ 54 Сиддаˮ ӈатеваˮ 55 Салехарадʼ маркана ненэциеˮ культурамʼ минрена мяˮ таня. Вадетами ОЦНКа - окружной Центр национальных культур. Тикахана ӈарка янаˮ терʼ ненэциеˮ тэнзʼ манзараˮ. Маняˮ ӈобтаремʼ выʼ терӈэ ена "ӈэда центрава" ӈаниʼ тикахана ӈа. Нюмда "Центр культуры народов Севера". Таняна хабиˮ, ӈысмаˮ, тасу хабиˮ, ненэй ненэцяˮ манзараˮ. 56 Сяхариˮ, хэбидяʼ яляри нисьӈаʼ, хуркариˮ тарцяриʼ ненэциеˮ еˮэмня культуранаˮ нёндаси ӈобˮ нэбёсеты. Ервдоʼ няˮамбара, илебен не, Сотруева Инна Васильевна. Сиˮив поʼ тяхана ненэциеˮ тэнзʼ культурамдоʼ хартоʼ минре пядонзь. Тамальӈгэхэд пыда тикахана манзара пэяць. Тиканда выʼ тер культурам ёльце сававна теневада. Едэй поʼ пэмахад, лимбяʼ ирыʼ нерцюна мань лаханако няˮӈавась. Таремʼ хонравась: 57 - Инна Васильевна, тедаʼ ӈамгэм пэрӈада? 58 - Тадри тованда сидяˮ ӈарка ялямʼ мэтаваˮ. Нюртейваˮ Л.В. Лапцуй музейквартира самляӈг поданда хэбя яля. Нябиюмʼ ӈарка яляваˮ Р.П. Ругин Сояма яля. Тикы нянаˮ матʼюˮ поданда ханда. Маняˮ таняюв хамекурӈаваˮ. 59 - Тад нерняʼ ӈани ӈамгэ серо тасламбаӈгудаˮ? 60 - Сертавндаваˮ ӈулиˮ ӈока. Ӈэре няна, вэбаʼ ирыʼ пиркана округанаˮ матдомдэй фольклорной фестивальда ӈэӈгу. Ӈабцаквата ӈахана ӈэвандась. Есянаˮ яӈговаˮ нид пуняʼ тикыˮ сермаʼ хаморӈась. Ӈэванда фестивалянʼ хуркари ненэцяˮ маˮледа. Округана тиӈгыхад лаханако, ярабц, се мэтаˮ хибяриʼ тутаˮ. Нараʼ някуна сидя методической семинармʼ мэтаваˮ. 61 - Ӈавна агибригадаˮ таняць. Тикахатˮ траниʼ ансамбль "Сыра-Сэври" хаись. Тедаˮ округана тиӈгывна ӈэда ӈэсыманаˮ ядэрӈадаˮ? 62 - Ӈахамна ӈэдалерць ӈаниʼ ӈобтикы вада - есяваˮ яӈгу. Тиканда ӈопой яхана ӈамдываˮ. 63 - Тэри таремʼ ӈамдё невхы агитбригадаˮ тотревʼ нидаˮ таросяламд? 64 - Маняˮ сяхартʼ ниваˮ таросяламд. Теда тюкона ненэциеˮ ӈэсыхана саць тарана методической пособияˮ падыбиваˮ. Округнаˮ тиӈгывна ӈэда клубˮ падвына падронаˮ серʼ илеˮ, культурамʼ минреˮ. 65 - Ханяӈэраˮ ханзерˮ манзара? 66 - Теда сидя няваˮ яӈгухуʼ. Пыдиʼ вомдарэйханзь, валаӈахаюнац!,. Ӈопой хабиˮ культурахана манзарась, нябиюмʼ ӈысмиˮ серо тасламбись. 67 Худи С.В. Методистӈэ тара. Ярабц, лаханако маˮламби. Тикы хавна режиссерӈэ манзара. Пыда городской Думаʼ депутат. Нябиюмʼ Худи Ы.М. ӈобтаремʼ режиссёр, сценарий падыби. Выʼ тер ненэциеˮ сянакубц маˮламби. Сидяʼ методической книгам падась. Мале клубахаˮна тикы книгахаʼ саирмана манзараˮ. Теда ӈани ӈопой книгамʼ падыби. Няхаромдэйдоʼ Кульмаметьева З.В. ӈарка методист. Округана тиӈгывна ӈэда культурамʼ минрена ненэциеˮ табедамби. Хэвы поʼ Санкт-Петербургахана ӈэда Герценʼ нювмʼ нюбета институтм малесь. ӇКНСва яˮ сяр нина тарана сертоʼ минре. Хибя вадада ӈаднмяʼ, хибя турман харва, турӈая. Нёндаси хусавэй хибянʼ ӈобʼ нэби. Мятʼ тюӈгадаˮ. Сиддаˮ ӈатеваˮ. 68 Ф. Худиʼ падвы 69 ---- 70 "СЫРЭЙ ЛАХАНАКО" 71 Яˮ сяр ниняʼ хуркариˮ мелˮ ненэцяˮ таняˮ. Сэдоранаˮ сэдораˮ, миртаˮ мирӈаˮ, ханенаˮ ханеˮ, халямˮ хадабиˮ, машин мэӈаˮ, паднанаˮ паднаˮ. Тикы хавна нюдоˮ вадабиˮ. Хусувдоʼ иламʼ харта сэвханада маниеда. 72 Теда мэта янаˮ ний, ханяна маняˮ ядэрӈаваˮ, сэвхаˮна ханя саць сава. Илмаˮ тарця, ӈобˮ ханяхав паромбиваˮ. Хапяӈэхана янаˮ сава ӈэвам пиваˮ Хамедамбюˮ. Ӈани вадавна манзь, - харнаˮ яханаˮ сацриʼ торомаваˮ, ӈадьбянаˮ ханяӈэхана ӈамгэхэртмʼ хэвхананааˮ ниваˮ мание. 73 Ӈопой художникриˮ Ӈоляпяхана янаˮ сава ӈэвамʼ манэлабтамбиˮ. Ӈобˮ тарця не Салехардахана ӈэда выˮ терˮ культура хардахана выставкада ӈась. Нюмда Ирина Петровна Падалкина. Выставканда нюмʼ "Зимняя сказка". Пыда тарця вадиˮ хэтась: 74 - Илниʼ ямбан Салехардахана иледмʼ. Мань тюкона соˮядамзь, школаʼ пуд, лекараӈэ тохолкудамзь. Тюку тендʼ поликлиникахана лекар-лаборантӈэ манзарадмʼ. Падтаӈго нюдя ӈацекы ӈэвани мальӈгэхэд теневадмʼ. Таняюв сиˮми тохоламбвы хибяхарт яӈгу. Художественной училищехана пидамзь тохолкуʼ. Ӈобӈгуна Московской текстильной институтанʼ нэкалӈавась. Таняˮ товы ниниˮ малʼ яˮавладаˮ, падна теневанаˮ ненэцяˮ ӈэвыць. Ӈавнандоʼ художникӈэ етёˮ тохолковыˮ. Конкурсан нидамзь еревʼ. 75 Паднахава тамна паднадмʼ. Ныланава ялэниˮ Салехардарихана мэцетын. Ядембада ёˮ нямна сабе нидмʼ ӈэдалёрцету. Соˮяма ямиʼ падартʼ падыбасетыдм. Сэвниˮ ӈадивома ямиʼ саць харвобтав. Ханярина тарця яʼ яӈгу Едясяда ӈэбпапи выʼ пяюмна ӈэдалёрман Харвадм, хойняӈымʼ падтаӈгудм. Ӈабцаквата ӈэрёй нум саць харвобтадм. Теда пябимдей выставкамиʼ. 76 Х. Плялиʼ падвы 77 ---- 78 Ӈацекыˮ лекаратамбиˮ 79 Салехардʼ маркна тивак лекарабтамбада сидя диспансер таняха. Нябина нюдя Ӈацекыˮ лекарабтамбиˮ. 80 Тикана ервдандоʼ тарана 81 Николай Иванович Балашов. Газетахананаˮ паднанаваˮ Марина Яр манзаяхананда ядамтавэдась. Пыда паднанаханаˮ Ханзерˮ ӈацекыдоʼ лекарабтамбавамдоʼ. илевамдоʼ малʼ серокутоʼ 82 серʼ вадеʼядась: 83 - Маняˮ диспансерваˮ 1987 похона Ӈадимясь. Сидя яӈорэй ӈэда харад. Хуркари физиотерапевтической, процедурной, ингалиционной кабинетʼ таняˮ. Ӈацекыˮ сянакурмандоʼ еˮэмня ӈани лохосавэй. Тюкона мэнаˮ понʼ лекарабтамбинаˮ, ӈадьбатоʼ таминдоʼ тохолкурӈаˮ. Тикы няюв мале сянʼ лохоʼ таняˮ. Ӈацекынаˮ тохоламбадаваˮ санаторно-лесной школахад турӈаˮ. 84 - Тюкона лекарабтамбаднда ӈацекыдаˮ ханядʼ турӈаˮ? 85 - Лекарабтамбадинаˮ малӈэ маняˮ округхадна ӈэдаˮ. Хуркариʼ: ненэй ненэця ӈацекыˮ хабиˮ, ӈысмаˮ, луцаˮ. Ӈоной ирыхадʼ нэсь, юˮсиднтет подоʼ. Ирыхадʼ ӈока Ӈавламба таедʼ ниӈа. Тарця нюдянаʼ манзаямдоʼсавовна теневанаˮ манзараˮ. Небянадоʼ, нисянадо ни турцятуʼ. Ханяӈыдоʼ ӈыхы яханаˮ мэвандоʼ еˮэмня, ханяӈыдоʼ есядоʼ тянё Салехардʼ ёльцяндʼ тэва нидо пирас. 86 - Пыдараʼ ӈацекыта нардонадʼ ханядʼ хомбасетыдаˮ? 87 - Сяни поʼ ямбанʼ пардон маӈгмʼ ехэраваˮ. Округнаˮ здравоохраненийхадʼ тамбасетыˮ. Ӈахат ӈацекынаˮ неля Верхний Боран ӈэдабтамбасетынаˮ. Лекар манзаям минренаˮ. Сочи марʼ няюʼ ядимбада янʼ ӈэдарамбинаˮ. 88 - Ӈацекыдаˮ едэй помдоʼ ханзерˮ ядабтасадоʼ? 89 - Ӈацекынаˮ тарця хэбидя яляˮ тоб, варемдоʼ хамекурць мэцетыˮ. Хусувэй концертмʼ, траваˮ, сё мэмаˮ, хартоʼ сертабасетыдоʼ. Теданандоʼ санаторно-лесной школанʼ концертмʼ малабтамбаӈгуˮ. Едэй по няюв сертавы. Маняˮ, ӈацекынаˮ санаторной школаʼ тохолкурта ӈацекыˮ няʼ поёдоʼ ӈулиʼ саваˮ. Няхатоʼ мядоманзь ханцетыˮ. 90 Едэй похона хусувэй ӈацекэваˮ Ӈэрм прихиданда мядонзеймʼ нямась. Тохолкода ӈацекынаˮ теда ӈыланаˮ. Ханяӈэваˮ вэнзерка тохолку нерня пэръянаˮ. Сиддоʼ тохоламбидидоʼ ваць нянандоʼ манзараˮ. Таремʼ малˮ савовна тохолкуˮ. 91 - Лекар мятаˮ сянʼ хаӈгуртанʼ таславы? 92 - Маняˮ мямаˮ юркадʼ вата хаӈгурта ӈацекэнʼ таславы. Тикы ӈокаюмʼ пелядоʼ лекаратамбасетынаˮ. Тамна хаӈгуртидоʼ ӈарка ненэциеʼ хаӈтулаван ханӈаˮ. 93 Николай Ивановичʼ, пэртамда манзаямда ӈулиˮ савовна теневада. Ӈадьбатоʼ ӈодʼ тикана манзаранаˮ, ӈацекыˮ сава вадахана вадеӈадоʼ. 94 ---- 95 НЯХАРʼ НОСИʼ ТЭТА 96 (сюдвабц) 97 Вада-Сюдвабц 98 Мерцяконда хунат 99 Пуларёбнанда, 100 Неранда няна 101 Салте тоʼ сяд ниня 102 Сиˮив юˮ мяʼ. 103 Вада-Сюдваб 104 Таремʼ хобнанда: 105 Няхарʼ Носиʼ тэта 106 Ӈэӈгоданакыˮ. 107 Ӈарка Носиʼ тэтаʼ 108 Неда таня, не Тасиний. 109 Ёнэ Носиʼ тэтаʼ 110 Неда таня, не Харюци. 111 Нюда Носиʼ тэтаʼ 112 Ялэтаˮ ямбанʼ 113 Толида вэнӈгалы. 114 Сяныʼ ӈэбтоʼ, 115 ӇарКа Носиʼ тэта 116 Манзь ханада: 117 - Нюдя Носиʼ тэта 118 Неле тара. 119 Ёнэ Носиʼ тэтаʼ, 120 Ӈамгэ яʼ етʼ 121 Нем намдорӈан? 122 Ёнэ Носиʼ тэта 123 Манзь ханада: 124 - Манзьван 125 Намдормэми яӈгу. 126 Теда нями сидехэмиʼ, 127 Харта ӈамгэмʼ хэтабцу. 128 Нямда сидеба, 129 Ӈарка Носиʼ тэта 130 Манзь ханада: 131 - Евазадаков, тюˮуня ӈаʼ! 132 Понарка хонын. 133 Хэтувнда вадамиʼ 134 Няˮандʼ таня! 135 Нюдя Носиʼ тэта 136 Няӈгэрӈь ӈамдыʼ, 137 Макоданда син 138 Ӈудида вэнӈа, 139 Лэрита марнариˮ. 140 Пин тарпыʼ. 141 Нюдя Носиʼ тэта 142 Пирцява, ямбава. 143 Вада-Сюдвабц 144 Таремдиʼ хода: 145 Ябта Носиʼ тэта 146 Ӈэӈгоданакы. 147 Ябта ӈосиʼ тэта 148 Манзь ханада: 149 - Хэтувнда вадандиʼ 150 Таняхавабта, 151 Ӈобʼ мэнариʼ. 152 Ӈарка Носиʼ тэта 153 Няханда масиʼ: 154 - Нелебат сава нив наʼ. 155 Несипой илʼ нив яӈгуʼ. 156 Ӈэмгэ яʼ етʼ 157 Ханданакэваˮ? 158 Ябта Носиʼ тэтаʼ 159 Манзь ханада: 160 - Пыдри мамбтиʼ, 161 Ӈамгэ вэвав? 162 Сиˮив яʼ вэкна 163 Ламдо тэтаˮ я 164 Ӈоб не нюда 165 Таняриванонда. 166 Ламдойкоямʼ 167 Мэван харвадмʼ. 168 Ӈарка Носиʼ тэтаʼ 169 Манзь ханада: 170 - Ламдоˮ яʼ хубта. 171 Ӈэдалёри 172 Ӈылринда пябʼ 173 Сиˮив иры. 174 Мяцавэй пябʼ 175 Поход вата. 176 Тадӈоʼ ӈэсьӈоʼ 177 Таремʼ манзятыˮ: 178 Ламдоˮ яʼ хад 179 Хибяри ӈэбтоʼ 180 Пуняюʼ ӈутоʼ 181 Ни хомбюʼ. 182 Ябта Носиʼ тэтаʼ 183 Манзь ханада: 184 - Ламдо не нюм 185 Мэван харвадмʼ. 186 Табтатэӈгув, 187 Ӈарка Носиʼ тэтаʼ 188 Ёнэ няханда 189 Манзь ханада: 190 - Ӈэсыʼ ервӈэ 191 Хаеданакэн. 192 Ламдо вэсакон 193 Ӈэвтаванзь ханданиʼ. 194 Ӈарка Ӈосиʼ тэтаʼ 195 Терʼ ёльцеда: 196 ---- 197 - Ӈэсы ӈацекыˮ! 198 Тыдаˮ танадаˮ! 199 Хув мерекана 200 Ламдо ян 201 Ӈэдалаӈгуниʼ. 202 Нув пэвсюмзь 203 Мядʼ хонэядˮ. 204 Ялэмдад ӈэва 205 Ӈадимгава, 206 Ӈарка Носиʼ тэта 207 Ӈэтани санэй. 208 Тэхэтаˮ хаянёʼ. 209 Тетʼ тай сэрˮ 210 Тыˮ вархана 211 Яӈга хадырӈаˮ. 212 Ӈарка Носиʼ тэтаʼ 213 Пыда еˮэйда 214 Ӈэӈгоданакыˮ. 215 Тетʼ тай сэрˮ 216 Ӈавкадревʼ 217 Няˮананда тоˮ. 218 Тыда подеръяда. 219 Ябта Носиʼ тэтаʼ 220 Няˮнда еˮэйӈэ 221 Тетʼ падвымˮ 222 тыˮ нямнив. 223 Ӈарка Носиʼ тэта 224 Манзь ханада: 225 - Ёнэ Носиʼ тэтаʼ, 226 Сававна иледаˮ! 227 ---- 228 Не Тасиний 229 Нем пэхэда, 230 Пыда таремʼ ма: 231 - Ябта Носиʼ тэта, 232 Няˮ анд мун тяхаʼ 233 Нибцонав ӈаʼ! 234 Тюкори яхана 235 Нехэвˮ ӈоканёˮ! 236 Техэ яхадʼ 237 Пуняюʼ товыˮ яӈгусиʼ! 238 Тарцямʼ намда, 239 Ябта Носиʼ тэта 240 Мэта и нямда 241 Варцядтеда, 242 Пыда ӈэдалэй. 243 Ӈарка Носиʼ тэта 244 Няˮ анда пумна 245 Ӈани ӈэдалэй. 246 Вада-Сюдвабц 247 Мерцяконда пумна 248 пыда пуланимʼ. 249 Сидя некасʼ 250 Сидяхав ирыʼ 251 Пиня пэрцадиʼ. 252 Ӈарка хоениˮ 253 Танахавабтиʼ, 254 Нултасетыдиʼ. 255 Сиˮ ивимдей ирыʼ 256 Пудана яляхана 257 неранди няна 258 Ӈаркаˮ я хой. 259 Ӈарка хойниʼ 260 Танамахадандиʼ, 261 Ӈарка Носиʼ тэта 262 Манзь ханада: 263 - Тайʼ сыркарʼ! 264 Ламдоʼ тэта янʼ 265 Маниˮ ти тэвыниʼ. 266 Тюку яхад 267 Ӈэвтаванзь ядэртадмˮ. 268 Ӈарка Носиʼ тэтаʼ 269 Яцямда мэʼ, 270 Тиʼ ӈэдалэй. 271 Вада-Сюдвабц 272 Нернанда миӈа. 273 Сиˮив хойˮ ниня 274 Ӈаркаˮ я ӈэсы. 275 Мядоʼ еркана 276 Ӈобʼ ӈарка мяʼ. 277 Вада-Сюдвабц 278 Мядʼ хэван 279 Пыда хамыʼ. 280 Пой ӈутокана 281 Ӈоблере ӈамдёда, 282 Муӈго мимби. 283 Ламдоʼ тэтая 284 Ӈэӈгоданакы. 285 Ламдо вэсакоʼ 286 Юрʼ ӈарка мята. 287 Ӈэсында ӈацекэˮ 288 ---- 289 Няхарʼ юрˮ Ламдоʼ, 290 Ламдоʼ тэтая 291 Саӈом ӈэдара: 292 Нё няюд 293 Ӈобʼ ӈэдалёда, 294 Мэта тэхэвада 295 Тетʼ тай сэрˮ. 296 Ӈарка Носиʼ тэта 297 Мядоʼ синяʼ 298 Нултанидав. 299 Яцьм тюхулӈа, 300 Ламдоʼ няʼ хая. 301 Ламдоʼ тэтая 302 Манзь ханада: 303 - Ӈарка Носиʼ тэта 304 Ӈахаʼ тэввэн! 305 - Тэвбани ханя: 306 Ӈобʼ не нюмдʼ 307 Татӈгодакэр! 308 Ябта Носиʼ тэтаʼ 309 Неда яӈгунив. 310 Яноларабан, 311 Нибанан ӈамгэ? 312 Ламдоʼ тэтаяʼ 313 Мунда яӈгунив. 314 Мунзьванда ямбанʼ, 315 Тум пятава пир. 316 Ӈарка Носиʼ тэтаʼ 317 Яцянда ниня 318 Ӈатабтё ну, 319 Пыда ӈатена. 320 Ӈамгэ пиркана 321 Ламдоʼ тэтая 322 Ӈэвамда ила, 323 Манзь ханада: 324 - Юрˮ тымˮ табат, 325 Не нюмиʼ нив татʼ! 326 Юрˮ мядмˮ табат, 327 Не нюмиʼ нив татʼ! 328 Юрˮ мядмˮ табат, 329 Не нюмиʼ нив татʼ! 330 Юрˮ нохомˮ табат, 331 Не нюмиʼ нив татʼ! 332 Юрˮ тёнямˮ табат, 333 Не нюмиʼ нив татʼ! 334 Вадиниʼ пирдоʼ! 335 Ламдоʼ тэтая 336 Саӈом таси мэʼ, 337 Ӈэвамда нибкалӈа. 338 Ӈарка Носиʼ тэта 339 Мунзи ӈатена. 340 Ламдоʼ тэтаяʼ 341 Мунзьваханда, 342 Ед пива пир. 343 Ӈамгэ пиркана 344 Ӈэвамда ила. 345 - Ӈани вадамиʼ 346 Мань яӈгунив! 347 Вадиниʼ пирдоʼ, 348 Не нюмиʼ нив татʼ! 349 Ӈарка Носиʼ тэта 350 Ханда няна 351 Пыда хэнив. 352 Тюрамда няма, 353 Мэта инямда 354 Варцядтеда, 355 Халрида хая. 356 Техэ яханда 357 Пыда тэвыʼ. 358 Ябта Носиʼ тэта 359 Пыда юнра: 360 - Ламдоʼ тэта 361 Ӈамгэмʼ хэта? 362 Ӈарка Носиʼ тэта 363 Ламдоʼ тэтаʼ вадиˮ 364 Серакутоʼ серʼ 365 Малˮ вадеˮяда. 366 Ябта Носиʼ тэта 367 Ӈэтаниˮ санэйʼ, 368 Пыда таремʼ ма: 369 - Харн хонра 370 Хоратнивав. 371 Сававна нибта, 372 Ныхыʼ ханаӈгув! 373 Ябта Носиʼ тэтаʼ 374 Тетˮ падвэмдаˮ 375 Юрˮ мядоʼ няʼ 376 Тидхалееда. 377 Таняна хунанда 378 Мядоʼ синд нултада. 379 Ламдоʼ тэтая 380 ---- 381 Мэта хан ниня 382 Тендеркад харцарабты. 383 Ябта Носиʼ тэта, 384 Ламдоʼ тэтая 385 Нидиʼ саӈохана 386 Ядабтаӈахаʼ. 387 Ламдоʼ тэтая 388 Саӈом хавра, 389 Манзь ханада: 390 - Ябта Носиʼ тэта, 391 Ӈахаʼ тэввэн. 392 Ӈамгэ янд етʼ 393 Пэръенакэр? 394 Ябта Носиʼ тэта 395 Пыда тарем ма: 396 - Ядерьями тарця: 397 Ӈобʼ не нюмд 398 Хосаядмʼ! 399 Нибнандтаʼ, 400 Ныхыʼ ханаӈгув! 401 Ӈобтикы вада, 402 Ламдоʼ тэтая 403 Ӈэвамда нибкалӈа. 404 Сянатˮ хунатʼ 405 Мунзьбата ӈодʼ. 406 Манзь ханада: 407 - Не нюмиʼ татӈгодакэв. 408 Таремцоʼ ӈэсьцоʼ 409 Сяхаринда ӈодʼ 410 Мята хаеӈгуда. 411 Мань нянан 412 Ӈулиˮ ӈамгэхэрт 413 Ӈобʼ ни тараˮ. 414 Тыниˮ таняˮ, 415 Мядониˮ таняˮ, 416 Ханесэмиˮ ӈока. 417 Не нюми мэд. 418 Мятʼ тюхуниʼ. 419 Ябта Носиʼ тэта 420 Манзь ханада: 421 - Мятʼнидмʼ тюӈгуʼ! 422 Майьямиʼ хубта. 423 Тамда ӈэсондʼ 424 Техэ яниʼ самбмʼ 425 Тюмдамни тара. 426 Ламдоʼ тэтая 427 Не нюнда мюдмʼ 428 Хамэданидав. 429 Мюданда сиӈгавˮ 430 Ялриндоʼ сэрˮ. 431 Ябта Носиʼ тэта 432 Немда валӈада. 433 Вада-Сюдвабц 434 Ламдохона хаи. 435 Ламдоʼ тэтая 436 Ида ялэлыʼ: 437 "Не нюкцяв 438 Сяйнисявав! 439 Хибяхартан 440 Нивсянюʼ минюʼ. 441 Ябта Носиʼ тэта 442 Ӈыхыриʼ ханада. 443 Ӈатенахаркар! 444 Сиˮив яʼ терˮ 445 Маˮлаӈгудмʼ, 446 Не нюв мартав." 447 Ламдоʼ тэтая 448 Тёрˮ ёльцеда: 449 - Ӈэсы ӈацекыˮ! 450 Тыдаˮ танадаˮ! 451 Юдмянʼ хабиˮ 452 Тыˮ танаˮ. 453 Ламдоʼ тэтая 454 Тетʼ парисеэмʼ 455 Тыˮ сяра. 456 Ӈамгэ янда едʼ 457 Пябнанда ӈодʼ, 458 Яльнярида хая. 459 Вада-Сюдвабц 460 Ябга Носиʼ тэтаʼ 461 Недая мюмня 462 Пыда пулэйʼ. 463 Мюсенариˮ нимня 464 Пыда ӈадимя. 465 Ӈарка Носиʼ тэта 466 Манзь ханада: 467 - Ӈадьда хойхаˮ 468 Ӈэсо тара. 469 Тынаˮ пэдэйдˮ. 470 Ӈадьда хойхаˮ 471 ---- 472 Тэвмахадандоʼ, 473 Мятамдоʼ мяраˮ. 474 Нормаханандоʼ, 475 Хонёваханандоʼ 476 Вада вуни таняʼ. 477 Ламдойкоя 478 Няби хэвханда 479 Юсибтасетыʼ, 480 Няби хэвханда - 481 Нема ни харваʼ. 482 Пин тарпыʼ. 483 Пихинанда хэнё. 484 Ламдойкоя 485 Мунзиʼ инзеле: 486 Неда няюв 487 Мандаˮ маманондоʼ 488 - Мядмʼ сюртехэваˮ! 489 Ябта Носиʼ тэтамʼ 490 Нёховаˮ ӈэдараˮ! 491 Ламдойкояʼ 492 Ида ядэлы: 493 "Нисяв сиˮив яʼ тер 494 Маˮ лавы. 495 Ябта Носиʼ тэтамʼ 496 Хадэванзь мэˮ. 497 Нися вэсаков 498 Сиˮми сяӈась. 499 Ябта Носиʼ тэтамʼ 500 Манди сяӈадмˮ. 501 Ӈыхында паӈохона 502 Пыда мэнив. 503 Мань еˮэмнани 504 Тэри хаӈгунив." 505 Ламдойкоя 506 Мятʼ сакада. 507 Таремʼ инзелебʼ 508 Саюˮ мядмʼ сюртеˮ. 509 Ламдоʼ тэтая 510 Нум тойда: 511 - Ябта Носиʼ тэта, 512 Пудана ялямд 513 Мякна мэтар? 514 Пин тарпаӈгун? 515 Ламдойкоя 516 Ваˮаван санэйʼ, 517 Ябта Носиʼ тэтаʼ 518 Ваˮавда терси, 519 Макода сивня 520 Пудабтавэда. 521 Ханда хэван 522 Сюра хамыʼ, 523 Ӈынамда ӈэкалӈа. 524 Ӈарка Носиʼ тэта 525 Макода сивня 526 Пинʼ тарпыʼ, 527 Нянда хэван 528 Сюра хамыʼ, 529 Манзь ханада: 530 - Ламдойкоя, 531 Ханˮ тэсавэйˮ 532 Хэвняку хананʼ! 533 Ёнэ Носиʼ тэтамʼ 534 Хотнакэн, 535 Сэротэттиʼ папамʼ 536 Хоӈраӈгунава. 537 Ламдойкоя 538 Пыда ханя хапь. 539 Ябта Носиʼ тэта 540 Саюˮ поӈгна 541 Пядрев ну. 542 Ихинянда масиʼ. 543 "Таремʼ пябнандоˮ, 544 Сиˮив яʼ терˮ 545 Снˮми хадаӈгунёˮ. 546 Тумиʼ хабтёда." 547 Пудана вадида 548 Хэтванда серʼ, 549 Тюˮу сылыʼ. 550 Тирˮ мюсеˮ. 551 Тирˮ ябцохона 552 Сидяри ӈамдёда. 553 Тюкуехэв 554 Ёнэ Носи тэта, 555 Няби ӈэвы 556 Сэротэтто. 557 Тасиʼ хамъяхаʼ, 558 Ӈыно нямӈахаʼ. 559 Няхарʼ мэваˮ 560 Ябтоˮ турӈаˮ, 561 Няхарʼ мэваˮ 562 Ябтоʼ ханӈаˮ. 563 Сиˮив яʼ терˮ 564 Малˮ хадэйдоʼ. 565 Ламдоʼ тэтая 566 Ӈоблереӈэ Тамна пэрӈада. 567 Ябта Носиʼ тэта 568 Манзь ханада: 569 - Ламдо тэтая, 570 ---- 571 Пудана муӈгмиʼ 572 Ениʼ мэӈгудмˮ. 573 Тад ӈэдабаниʼ, 574 Ӈэд санаӈгудʼ. 575 Ябта Носиʼ тэта 576 Муӈгм ӈэда. 577 Ламдоʼ тэтая 578 Ян ӈамдыʼ, 579 Пыда таремʼ ма: 580 - Ябта Носиʼ тэта, 581 Ябткоен! 582 Не нюми мэд, 583 Сиˮмиʼ нён хадаʼ. 584 Тыниˮ ханан, 585 Илдамиʼ хаеʼ. 586 Туми хабтёда. 587 Пыдар яханд 588 Сян нидмʼ тут. 589 Ябта Носиʼ тэта 590 Манзʼ ханада: 591 - Зеда тюку яля 592 Сит ӈэдарамбидмʼ. 593 Ӈани товнанд 594 Нидмˮ ӈэдараӈгуʼ. 595 Тыд ни тараˮ. 596 Не нюхувамд 597 Сян нив татʼ. 598 Ламдоʼ тэтая 599 Ханханда хая, 600 Ёнэ Носиʼ тэта 601 Сэротетто няʼ 602 Тюˮу пулаяхаʼ, 603 Тириˮ ниʼ танэйдаʼ. 604 Ябта Носиʼ тэта 605 Мяканда ялайʼ. 606 Таремʼ сырпата. 607 Ламдойкоя 608 Мятʼ тюсеты 609 Пин тарпсетыʼ. 610 Ламдойкоя 611 Ирида ядэрӈа: 612 Нерни няна 613 Сава яля танябʼ, 614 Ябта Носиʼ тэтам 615 Нибцодом хада! 616 Ябта Носиʼ тэта 617 Мятʼ мятю. 618 Манзь ханада: 619 - Манди пэдэйвʼ, 620 Теда нылаӈгувʼ. 621 Ябта Носиʼ тэта 622 Тасʼ сиˮив хоны. 623 Толида вэӈгалыʼ. 624 Сиˮив ӈэсоӈгана 625 Манзь ханада: 626 - Тудваˮ тумъя. 627 Харниˮ яханиʼ 628 Мюселтыниʼ. 629 Ябта Носиʼ тэта 630 Пинʼ тарпыʼ. 631 Мйод вэӈгала. 632 Ӈормаханандиʼ 633 Вада буни таняʼ, 634 Пыдиʼ ямдаяхаʼ. 635 Вада-Сюдвабц 636 Пумнандиʼ нулэйʼ. 637 Сянатʼ хунатʼ 638 Мюсебати ӈодʼ, 639 Ӈарка хойниʼ 640 Пыдиʼ танаяхаʼ. 641 Неранди няна 642 Сиˮив юˮ мяˮ. 643 Ябта Носиʼ тэта 644 Ӈэӈгоданакэхэʼ. 645 Ӈадьдарка янʼ 646 Мятиʼ мярадиʼ. 647 Мядоʼ няюд 648 Ӈока ӈэдалёдаˮ. 649 Ханядˮ тэв, 650 Мятʼ ханяˮ тюˮ. 651 Ӈарка Носиʼ тэта 652 Манзь ханада: 653 - Нем мэвациˮ, 654 Тедаʼ тюӈгуваˮ. 655 Сиˮивхав яляˮ 656 Ипойм нэрӈаˮ. 657 Таддикахад 658 Сава илелъядˮ: 659 Товндадоʼ яӈгу, 660 Хэвндадоʼ яӈгу. 661 Вада-Сюдвабц 662 Няхар Носиʼ тэтамʼ 663 Тикана хаейда. 664 Хараседа янʼ 665 Мерцяконда серʼ 666 Пыда пуларэйʼ. 667 Л. Тайбери