1 ngardalʲo 2 ŋardalʲo xadanta nʲaʔ sʲidʲambojŋe ilʲeβexeʔ. 3 sʲanɨ ŋebtuʔ ŋodʔ ŋardalʲor olʲuku xankoʨana tarʲi janʔ jadalʲijʔ. 4 tanʲananta xunananta texena mena ŋedalʲoda nʲenʨaiʔ mʲadɨmʔ xo. 5 mʲadɨmʔ xomadanta nʲedaʔ mʲumnʲa jadalʲijʔ. 6 oβ, ŋobʔ xalʲmʲerutuʔ xaβɨ, nʲenʨantuʔ xaβɨ. 7 tʲikɨ xalʲmʲerʔ pembat tʲuʔ jesrabtada. 8 tandajaʔ sʲurmɨ ŋeβɨ, padβɨ sok memɨ. 9 padβɨ sok nʲalkenŋaʒa, ŋardalʲo sʲerada. 10 tʲikɨ nʲedantuʔ mʲumnʲa ŋanʲiʔ jadalʲijʔ. 11 txena mena nʲenʨaʔ ŋeβɨʔ. 12 nʲedaʔ mʲumnʲa jadβanta sʲerʔ, oβ, ŋanʲiʔ ŋobʔ nʲenʨantuʔ xaβɨ. 13 xalʲmʲerʔ pembad tejŋada. 14 puxuʨa ŋeβɨ. 15 puxuʨamʔ xankoʨanta mʲuʔ tʲibtʲeda. 16 ŋardalʲo jadalʲijʔ. 17 tʲaxanʲaʔ xojamta mada tʲaxanʲaŋɨ xeβxana jaβʔ βar ŋeβɨ. 18 xaraʒʔ ŋadʲejʔ. 19 xaradʔ talʲnʲaŋɨ xeβxana jamgad tanana pʲendmʲeja ŋeβɨ. 20 pʲendmʲe malʔ nʲakuda mʲadʔ ŋeβɨjejʔ, ŋo- ʨejʔ. 21 nʲaxarʔ judmʲan. 22 xenoduʔ janʔ xalʲmʲer puxuʨamta ŋabta xajeda. 23 mʲadoʔ n jaʔ jadalʲijʔ. 24 mʲatʔ tʲu, jerʲjija mʲatʔ tʲu, jerβantuʔ mʲatʔ. 25 puxuʨanta nʲaʔ sʲidʲambojaxaʔ nʲabʲi βaβxana. 26 nʲabʲi βaβxana sʲidʲa nʲe ŋaʨekɨ. 27 nʲabʲi ŋarka, nʲabʲi nbdʲa. 28 ŋardalʲor βaβanʔ ŋamtɨʔ, maʔ nʲiβʔ: 29 - manʲ jepadʲe turʲidamʲi pʲurŋadmʔ. 30 tʲedʲeβʔ tudamʲi xorxadmʔ saβa nʲenʨantaʔ ŋexeβabʔ nantaʔ. 31 βesku manma: 32 - tadumt xoʔ nʲinuβʔ. 33 jedduʔ pʲina. 34 jedamta tʲedada. 35 ŋolɨʔ ŋodʔ ŋardalʲo jaruma. 36 jarʨ manma: 37 - manʨʲβan ŋorŋadejmʔ, xadajemʲi menʔ xarβanakɨjejʔ, xanʲimtakɨ. 38 mʲatsaβej nʲada manma: 39 - xadar xɨna me? 40 - tajkuj xenoduʔ jaʔ nʲiʔ ŋabtaβasʲ, madamʨ, sʲidʲaŋe nʲenʨaʔ mʲatʔ sʲidnʲiʔ nʲibʨuʔ tʲulʲeʔ. 41 ŋadʲbʲanʲi xajeβasʲ. 42 - nʲe ŋaʨʲkejaxaʔ xoŋamʨiʔ xadamʨiʔ, nʲoja xanʲiβʔ. 43 - nʲe ŋaʨekexeʔ nʲidʲimʔ lerabtaŋguʔ, lerʲosʲetɨ. 44 lerʲobata xaŋgu. 45 ŋeja, manʲ xosakeβ. 46 - ŋaβutar, tarsʲiʔ ŋolɨn. 47 tʲikanta ŋaʨekexeʔ xobʨiʔ lerʲomamta tdaʔ nʲidʲimʔ namdʔ, janamboβna nʲixʲimʔ xantʔ, sʲanad sanartaxaʔ. 48 tad nʲe ŋaʨʲkejaxaʔ xajaxaʔ. 49 nʲabʲi nʲudʲa ŋe nʲiβʔ. 50 nʲanta nʲernʲaʔ sʲur mbasʲtʲejʔ. 51 nʲabʲi manʨetɨ: 52 - puxuʨamʔ nʲon lerʲubtaʔ! 53 ŋamge sʲurbʲerŋan? 54 xananʔ noʔ teβjjaxaʔ. 55 nʲabʲi ŋaʨʲkeja sʲurmbaβnta sʲerʔ mantejʔ. 56 tad tʲikad xe βaŋgaxana xansaβej puxuʨaʔ mʲirnʲerʲida xaja, tajunta seja. 57 mʲatʔ tʲuŋaxaʔ. 58 nʲabʲi ŋulʲiʔ pʲodorʨetɨ, manʨetɨ: 59 - nʲerʔ maβoʨi, puxuʨamʔ nʲon lerʲubtaʔ. 60 lerʲuβanta sʲerʔ nʲiβʔ ŋaʔ. 61 mʲatʔ tʲuβanʨiʔ sʲerʔ ŋarkajumʔ manma: 62 - nʲejamʲi xadamʲi lerʲubtada. 63 xe βŋganʔ mantejʔ lerʲuβanta sʲerʔ. 64 ŋardalʲor jaruma, maʔ nʲiβʔ: 65 - nʲerʔ manʨetɨdmʔ, manʲ xebʨakedmʔ. 66 ŋamge sʲimʲi tablambsan? 67 xadamʲi nʲisʲ xaŋguʔ tʲedaʔ. 68 mʲatβasej jerβ manma: 69 - narkajumʔ nʲe ŋaʨekɨmʔ xadant jeʔ ejŋe nʲedant meir. 70 βaβdar tʲaxanʲaʔ meʔ, tʲaxanʲana ilʲeʔ. 71 ŋardalʲo jaraʨ ŋeβadejʔ. 72 taxabʲe nʲedanta meda nʲabʲi nʲe ŋaʨekɨmʔ. 73 tad tʲikaxad ŋardalʲo sʲerkata mʲadmʔ mela. 74 nʲedʲa nʲumʔ xo, xasaβa ŋaʨekeʨa. 75 ŋardalʲo nʲi jadʲerʨetuʔ, jetʔ pʲixʲinʲa jusʲidasʲtɨ. 76 ŋamge jalʲe jaleda tarʲemʔ matorpda. 77 pʲixʲinʲa xanʔ nʲinʲa jusʲidasʲtɨ. 78 tʲikɨ nʲenʨaʔ jedʔ xabʲi ŋeβɨ. 79 xabʲej jerβota ŋeβɨ tʲikɨ mʲatsaβej nʲanda. 80 tɨduʔ tɨ perʨaxajuduʔ xarʲitu jaŋgaŋaxaʔ, sʲidʲamboj nʲeneʨʔ. 81 pɨdu ŋamtɨʔ jaβʔ βarxana. 82 tʲaxanʲaŋɨ xeβxana xaradʔ tanʲaʔ, ŋokaja xarad. 83 xabʲej jerβota manma: 84 - tad nʲernʲaʔ ŋardalʲo pʲadamta xʲibʲart nʲi pertʔ. 85 xarʲet pʲadamt mein βenʲekoxona teβanaxaβa. 86 βenʲekoxona teβabʲuʔ. 87 pʲadar xart mʲatʔ xosʔ! 88 ŋardalʲo manma: 89 - manʲ pojorʨ jexeradmʔ. 90 nʲemʲi xebʨakɨ. 91 ŋardalʲo nʲe xaja. 92 ŋaʨekemta pʲebʲanta xajeda, sʲenʲej nʲabʲi nʲi ŋaʨekenʔ. 93 manma: 94 - nʲar letbad! 95 narej pʲadamtuʔ perŋa, narendʲaxaʔ. 96 ŋardalʲo pʲixʲinʲa jusʲida, xananta nʲiʔ. 97 mʲakana ŋaʨekɨ jarmontaʔ nʲebʲada pojorŋa. 98 nʲe ŋaʨeker ŋaʨekɨmʔ tarʲemʔ manzabtamboβonta: 99 - ŋardalʲo xalʲmʲer puxuʨaβna nʲedamta nʲelʲʨesʲ. 100 nʲe ŋaʨekɨ tarʲemʔ jarmonta. 101 ŋardalʲo mʲatʔ sanejʔ, manma: 102 - tʲukor ŋamge tarʲemʔ laxanaŋgu? 103 nʲamʲur ŋadʲimʨeʔ! 104 nʲe ŋaʨeker nʲamʲumta ŋadʲimʨeda. 105 tad nekalŋada ŋanʲi, paxamananta xarxana madada nʲamʲumta. 106 nʲe ŋaʨekɨ tʲikana ŋamtɨ, βeida pʲinʲa juŋguʔ. 107 pojurʨid toʔ. 108 ŋardalʲo nʲe nʲamta xonrambsʲetɨda. 109 munta juŋu. 110 manʨetɨ: 111 - nʲar ŋamge, jarsa? 112 munta juŋgu. 113 tʲonʲanŋɨ nʲisʲanta mʲatʔ xajoβ, maʔ nʲiβʔ: 114 - nʲamʲi talʲirʲerxaβɨ. 115 jetʔ laxanaβanʔ nʲi xarβaʔ. 116 tarʲi ŋamʨoβa ŋamtɨ, munta juŋgu. 117 xabʲej jerβota manma: 118 - talʲnʲaʔ taraʔ! 119 xonrabsʲetɨduʔ, munta juŋgusʲetɨ, ŋamʨeβɨ ŋamtɨ. 120 xabʲej jerβota manma: 121 - tʲukor nʲiβʔ talʲirʲeʔ tʲersʲada mʲakana. 122 tadʲebʲadaraʔ xoŋadaʔ! 123 sʲiiβ xabʲiʔ nʲebʲa tanʲaβa. 124 ŋamgert xabʨaŋgana nʲenʨamʔ nʲidʲa ŋedarambʲuʔ. 125 sʲiiβ xabʲiʔ nʲebʲamʔ xoŋadaʔ! 126 ŋobʔ jabtako zabʲi sʲadnʨet βenʲekomʔ podʲerŋa. 127 ponxart nʲi juŋguʔ. 128 sʲiiβ xabʲiʔ nʲebʲa puxuʨamʔ tada. 129 sʲejnʔ tuita juŋu. 130 sʲidʲa sʲudoba seβrʲida puno mʲeŋgarxa. 131 ŋeβada jerβotaʔ mʲadmʔ ŋulʲiʔ sabaduʔ, nʲeneʨʔ ŋoka ŋeʔ nʲiβʔ. 132 xabʲej jerβota manma: 133 - ŋardalʲo xɨtɨrmʔ ʨenʲeβaʔ nʲiβʔ. 134 ŋardalʲoraʔ telabamta xɨtɨrmʔ ʨenʲeβasʲ. 135 ŋardalʲo tadʲebʲaʔ maxanʔ ŋamtɨʔ, ʨikʲid telaŋgu. 136 ŋardalʲo tʲexe jaxad mansaxalomaxad tɨltamba pʲa, mansaxalma: 137 - ŋobʔ xalʲmʲermʔ xuβɨ, sokamʔ sʲerβɨ. 138 tamna talʲnʲana tuβɨ. 139 nardalʲo inʨa ŋɨlna manma: 140 "tabbʲar sʲimʲi nʲiβʔ xoʔ. 141 jadmamʲi tɨltambʲi." 142 ŋeβamta taxajuʔ pʲinʲaʔ ŋadʲimʨeda, tʲikaʒ tad terɨlaβontoβʔ. 143 manma, taʔ malʲŋgana nʲenʨaʔ popamʔ pʲilʲusʔ nʲimʔ. 144 manma: 145 - popa toŋoβʔ, popa to! 146 βenʲeko pʲarna, junuβ ŋorsana, popa to! 147 tʲikɨ mʲadʔ ʨerʔ tad sanaβantuʔ tadʲebʲa mentantuʔ, malŋe xajaʔ. 148 ŋardalʲo ŋopojŋe xai. 149 pʲinʔ sanaβanta sʲerʔ sʲiiβ xabʲiʔ nʲebʲa puʨuʨamʔ lembranta pʲitarŋada, ŋoslʲo xamɨʔ. 150 posaβa dembrada malʲβɨ. 151 ŋardalʲo pʲin tarada, tanʲana manʨetɨ nʲita poŋgana: 152 - xuna popada? 153 xɨnʲaʔ sanarŋada tadʲebʲaʔ memaʔ jolʲʨaŋgana? 154 xʲibʲarʲi manza, popa to? 155 nʲenʨaʔ maʔ nʲimʔ: 156 - juŋu. 157 tarʨa tʲor namdaβaʨ. 158 tad mʲatʔ tʲuʔ ŋanʲiʔ, tadʲebʲaduʔ xaβɨ. 159 ŋardalʲo pɨrdarʲiʨejʔ sasʔ nʲiβʔ. 160 manma: 161 - ŋamge sanarŋadaʔ tadʲebʲaʔ memaʔ jolʲʨaŋgana? 162 malŋe sanejdaʔ. 163 lerʲo nʲiβʔ xaʔ, tadʲebʲar nʲiβʔ lerʲuʔ. 164 xabʲej rβota ma: 165 - xej- ja! 166 tʲedaβʔ xaŋgoda jeemnʲa taβeβaʔ nʲisʲaβʔ ŋaʔ. 167 tʲedaʔ nʲananaʔ xajeβndada juŋgu. 168 sʲiiβ xabʲiʔ nʲebʲamtuʔ nʲiβamʔ xadarabtaʔ. 169 ŋardalʲo, xɨtɨr nʲinuʔ tʲenʲeβaʔ. 170 sʲiiβ xabʲiʔ nʲebʲamʔ xanabsur, xalʲmʲer puxuʨamʔ xanaŋgodaker. 171 ŋonaŋoʔ xɨtɨrmʔ nʲinu βʔ tʲenʲeβaʔ. 172 ŋardalʲo sʲenʲaŋɨ nʲanta sʲexereβna taxabʲe βenʲekoxoʔ na ŋanʲiʔ podʲerʔ nʲiduβʔ. 173 sʲadnʨet jantomʔ podʲerŋa. 174 xalʲmʲer puxuʨamta xanʔ βenʲaʔ peŋada. 175 oβ, sʲudobʲa pedara pod ŋeβɨjejʔ. 176 pod talʲnʲaŋɨ nʲaβ padʲelaβaxana ŋanʲi sʲidʲa nʲeneʨʔ ŋeβɨ. 177 ŋobʔ tarʲexamʔ muŋgaxana jadpʲixʲiʔ, ŋɨgxana. 178 tʲikɨ tarʲexar ŋoʔ nʲabʲi xeβanʔ sanasʲetɨʔ, nʲabʲi xeβxɨ podʔ nʲaβanʔ sanasʲetɨʔ. 179 sʲidʲaŋe ŋedarambʲixʲiʔ. 180 tarʲemʔ sʲanakurmɨʨ. 181 ŋardalʲo tʲoerʲejʔ. 182 puxuʨamta jerʨa jexadŋada. 183 xalʲmʲer puxuʨa taʔ namtɨʔ, maxada malʲnakɨ. 184 xanta mʲuʔ tarʲemʔ ŋabtada. 185 tʲikamta ŋabtamadanta ŋardalʲo tʲurɨŋa: 186 - ŋopoj tarʲexa xexerŋaja mantʲ tadʲebʲa puxuʨamʔ mʲindrʲemʔ! 187 tadʲebʲa puxuʨamʔ nʲodʲiʔ xadabʲuʔ! 188 terʲi namdotaʒɨʔ juŋgu. 189 tarʲexa pod naβʲanʔ ŋoʔ pakalʲijʔ, ŋobʔ muŋgʲjjadʲiʔ, aŋambojuβna tasʲiʔ xamɨʔ. 190 xalʲmʲer puxuʨaʔ ŋeβaʔ nʲiʔ paklejʔ, pɨda salʲik saβak tʲirʨidʲeda. 191 ŋardalʲor βenoda nultajda. 192 maʔ nʲiβʔ: 193 ŋardalʲor βenoda nultajda. 194 maʔ nʲiβʔ: 195 - puxuʨamʔ xadarʲiʔ. 196 tajna xaʔ mandadmʔ? 197 pɨdrʲiʔ xanarʲiʔ! 198 manʲ punʲaʔ saltɨβʔ. 199 nʲane ŋokaʔ tʲorʲejβanʲuʔ, nʲanej ŋokaʔ madamnʲuʔ, puxuʨamʔ nʲodʲiʔ xadaʔ! 200 ŋopoj tarʲexa ŋeβadalarʲiʔ. 201 maŋaxaʔ: 202 - ŋardalʲo, jabt jenejʔ, xart xanad! 203 temʲiʔ jurʔ sʲidʲaŋe. 204 samblʲaŋg juʔ tedamt tajed salmant jolʲʨaŋgana tʲuku podʔ nʲaβanʔ teβraŋgunʲiʔ. 205 jetʔ xanad! 206 sʲiiβ xabʲi sʲidnʲiʔ xadaŋgu. 207 ŋardalʲo podʔ mʲumnʲa ŋedalejʔ. 208 xalʲmʲer puxuʨamta sʲadʔ nʲaʔ βeirŋada, ŋabtada. 209 ixʲinʲanta manma: 210 "sʲimʲi nʲelʲʨebʔ nanʨiʔ ŋobʨikɨ tutadmʔ. 211 samblʲaŋg juʔ tɨmʔ nʲibʨuxuʔ teβraʔ." 212 podʔ mʲumnʲa ŋedalejejʔ. 213 oβ, pod ŋulʲiʔ muŋgdarʲeβʔ ŋeβɨ. 214 podʔ nʲaβxana mʲadoduʔ ŋulʲiʔ ŋoka. 215 taxabʲe ŋardalʲo tʲorʲejʔ: 216 - popa to! 217 junuda ŋorsanaʔ, βenʔ parnaʔ. 218 mʲadoʔ mana βenʲekuduʔ tad madlaβontuʔ. 219 ŋardalʲo mantejʔ. 220 manʲijebʔ nanta jerʲji mʲakad sʲidʲa nʲeneʨʔ ŋadʲimʲa. 221 podʔ sʲidʲa xeβanʔ lŋgarejaxaʔ. 222 manʲijebta podanʔ ŋoʔ tanabta xalʲmʲer puxuʨamʔ βenʲekuda xanadʒuʔ. 223 ŋardalʲo tʲurɨŋa: 224 - popa to. 225 tanʲana podʔ nʲaβuβna mʲaduʔ jedʔ nʲimʔ nʲaβotuʔ. 226 ŋadʲimtananta xanʔ mʲunʲa ʨibʲida xalʲmʲer puxuʨamʔ sʲidʲa xeβxad xeβxad jadŋadʲiʔ. 227 tarʲi xarsejʔ maxaʔ nʲaʔ. 228 ŋardalʲo ŋulʲiʔ sʲurmbʲuʔ nʲiβʔ, manma: 229 - xarʲiʨiʔ nʲebʲamʨiʔ ŋamge tarʲemʔ merʲiʔ? 230 nʲebʲanʨiʔ tajna turomaxad ŋamge, jexeradʲiʔ? 231 ŋamge tarʲemʔ merʲiʔ? 232 nʲerʲed nʲanaʔ ŋokaʔ tʲor ŋedatadamnʲuʔ, xanmʲi ŋedardmʔ, puxuʨamʲi nʲoi xaʔ, βenʲekuʔ nʲoiʔ xadaʔ. 233 ŋamge, nʲisʲadʲiʔ namdorʔ? 234 maʔ nʲixʲimʔ : 235 - juŋgoβʔ, juŋgoβʔ, nʲinʲinʨ namdorʔ. 236 tʲedaβʔ xarnʲiʔ sʲermʲiʔ ŋeʔ nʲiβʔ. 237 ŋardalʲo manma: 238 - ta xardaxaʔ xanaŋguβ. 239 xarʲiʨiʔ nʲebʲanʨiʔ jeemnʲa sʲarŋgudʲiʔ tʲedaʔ. 240 maʔ nʲixʲimʔ: 241 - ŋardalʲo, ʨikanta ŋeja. 242 sʲidʲaxaʔ nʲedamt xanain! 243 tajxaβʔ, xaradʔ nʲaxaβʔ sʲidnʲiʔ nʲon xanaʔ! 244 malʲe ŋodʔ puxuʨaŋe ŋodʔ zeʔ nʲisʲaβʔ. 245 xarnʲiʔ nʲebʲamʲiʔ ŋeʔ nʲiβʔ. 246 sʲidʲaxa nʲedamt xanain. 247 ŋardalʲo mʲadoʔ nʲaʔ teβɨʔ. 248 sʲidʲa nʲe mʲudmʔ podʲerŋa. 249 tɨda ŋanʲi jetʔ sʲarʲi ŋoka ŋedakɨjeʔ. 250 mʲudʔ pumna tarʲi tʲurxana nɨkaljeduʔ. 251 ŋardalʲo βenʲekuda mʲieʨ ŋedalejʔ. 252 sʲidʲa nʲe nʲabʲi tanɨrŋa, nʲabʲi pumnanta mŋa. 253 punʲaŋɨ podanta nʲaβanʔ teβɨʔ ŋanʲi, sʲidʲa nʲeneʨijkojajud samblʲaŋg judʔ tɨmʔ ʨikana marʲembʲidʲiʔ. 254 ŋardalʲo teŋe. 255 ŋardalʲo pud tarʲi tanajda, samblʲaŋg judʔ tɨ. 256 ŋardalʲo xabʲej jerβotaʔ mʲadʔ tʲukurkad ʨikanʔ ŋɨsɨ. 257 tad ʨikad mʲadota taxanʔ ŋobʔ nʲensadɨ xaβra, tuʦaβej tɨ ŋamsa. 258 nʲemʨa tanda, ŋaxat nʲemʨa. 259 nʲaxarʔ nʲedʲa ŋardalʲo mʲakananta. 260 ŋardalʲo xeβnʲaʔ nʲi jadʲerʨetuʔ. 261 tʲedaβʔ tzda ŋoka ŋeʔ nʲiβʔ. 262 xananta nʲinʲa jusʲida pʲixʲinʲa. 263 peβsʲumnʲaŋe xaja. 264 ŋamʨiduʔ ŋoraʨ laxanakuβontuʔ. 265 xabʲej jerβota mamononta: 266 - ŋardalʲoe tʲedaʔ xaʨerʔ mesʲ saβa? 267 nʲedʲa nʲaxarʔ. 268 ŋobkaβaduʔ xarnaʔ nʲuβaʔ ŋeʔ nʲiβʔ. 269 sʲidʲa nʲemʔ taβɨsʲ. 270 manʲaʔ ʨikabʲida ŋaʨekɨnaʔ nʲeŋe meŋuxujunaʔ. 271 tɨ ilntaβaʔ ta. 272 xunʲina ŋardalʲomʔ jesʲa poʨkaʔ mʲuʔ lada itʔ ŋedtaiβaʔ. 273 ŋardalʲo inʨilʲe xananta nʲinʲa jusʲila. 274 xunʲana xabʲej jerβota ŋardalʲomʔ nekalŋada, ma, toja. 275 ŋardalʲo xaja. 276 xabʲej jerβota manʨ xanada: 277 - ŋardalʲo, tɨ ilntaβaʔ teβran malʲe, jesʲadaβaʔ xoʨ xantʔ nʲanaβʔ. 278 - jesʲa xanʲana ŋa? 279 - sʲerʲebʲir jesʲa tasʲij marana tarʲi jusʲida, idʔ ŋɨlna. 280 jesʲa poʨkaʔ mʲuʔ ladaja sʲit ŋedtaŋguʔ nʲiβamʔ. 281 jesʲadaβaʔ teβraxaβabat ʨikaβaxana nʲenesʲu ijβaʔ ŋeβen. 282 xabʲej jerβotaʔ munta tʲaxaʔ mesʲ βeβa ŋeʔ nʲiβʔ. 283 ŋardalʲo xunʲanʲa xamɨʔ. 284 tʲaxanʲanŋɨ xeβxɨ kupʲes xa radʔ nʲermʲaʔ jaduβna, ʨikaβna sʲimʲiduʔ. 285 jorʲanta teluβna jaŋga sʲimʔ meβɨʔ. 286 ŋardalʲomʔ jesʲa poʨkaʔ mʲuʔ ladaduʔ. 287 jesʲamʔ xoʨ xantʔ nʲiβʔ. 288 tasʲij marana sʲerʲebʲir jesʲaʔ tarʲi jusʲidaʔ nʲimʔ. 289 ŋardalʲor jesʲa poʨkaʔ mʲuʔ pakalʲijʔ. 290 jaŋgantuʔ sʲi nʲudʲa ŋeβɨ. 291 ŋulʲiʔ peβsʲumʲe, ŋulʲiʔ tʨi. 292 ŋardalʲoʔ poʨkamʔ sʲan ŋedabtamba pʲatbuʔ ŋulʲiʔ tarkaraŋga. 293 jeβroduʔ manma: 294 - jetʔ peβsʲumʲe, xanʲimʲaβoβʔ. 295 ŋamgenʔ majandorŋaβaʔ? 296 jaŋganta sʲi ŋarka ŋebta βeβa ŋesa? 297 xunʲana meiβaʔ. 298 jesʲa poʨkaʔ mʲuʔ ladmaxad ŋardalʲo xanʲaxart nʲi xantʔ. 299 xunʲana βekjiβaʔ. 300 jesʲa poʨkaʔ mʲunʲa pʲiʔ tʲaxaʔ meja. 301 ŋardalʲo taxabʲe xajuʔ nʲiβʔ. 302 pʲiŋe xeʔ nʲiβʔ. 303 xonaraŋgnakɨ. 304 pʲiʔ ŋamge jernʲa sʲenakoʨa ŋadʲimonta, ŋulʲiʔ sʲenermonta. 305 lusa βaxalmonta: 306 - kupʲes lusaʔ nʲermʲanta jaduβna ŋamge jaŋga sʲimʔ sʲertaβɨʔ? 307 nʲermʲanta jadanʔ ŋamge ŋanʲi poʨkamʔ ŋabtaβɨʔ? 308 poʨkaʔ mʲud βaxalʲijʔ: 309 - xabʲej jerβotaʔ poʨka. 310 manʲ ŋardalʲodmʔ. 311 jesʲamʔ xoʨ xaidʲejmʔ. 312 xabʲej jerβotaʔ jesʲad xomanʨ xeβndʲadmʔ, ŋadʲbʲanʲi ŋaʨenadmʔ. 313 jaŋgnʲi sʲimʔ nʲudʲemʨeβɨʔ. 314 tasʲi marana sʲerʲebʲir jesʲa tarʲi jusʲida. 315 nʲenʨainʲi jesʲad xoʨ xantadmʔ. 316 lusa manma: 317 - ŋardalʲo, manʲ xexedmʔ. 318 - pɨdar xʲibʲan? 319 - tarʲi pendai teβabʲidmʔ. 320 nʲaxarʔ juna xan ʨer ŋaβorʲi mʲinrʲedmʔ. 321 jesʲa ŋedakɨ, taβar nkedakɨ. 322 tajkuj xardamʲi ʨi. 323 xexesʲada lusa jerβamʲi tanʲa. 324 - temdorʨi teβananan ŋebʔ nant ŋanʲi, ŋamge taj jesʲamʔ xoʨ xeβaʔ xarβananʲuʔ? 325 - manʲ xexedmʔ jeejdanʲ, tanʲana sʲa tarʲi jusʲidaxaβabtuʔ. 326 - pɨdar xantan, jesʲadamʲi tatan? 327 - nʲabʲijumʔ xeβntuʔ taidmʔ jesʲadant. 328 jesʲadanʲi nʲabʲi xeβntuʔ muŋguʔ nʲinuβʔ manʲ jesʲadanʲi. 329 - xanʔ, poʨkamʲi xaβrad! 330 poʨkaʔ βanumʔ xaβra ŋanʲi, ŋardalʲo ŋoʔ manʔ ʨikɨ lusakoʨar pakalʲijʔ. 331 pʲiʔ tʲaxaʔ ʨikana me. 332 ŋardalʲo ŋanʲi nʲaxarʔ juna xan ʨer ŋaβorʲi ʨexe pʲendmʲanta tʲuʔ nʲajuʔ janamboβna mansxalejda. 333 jamgad tanana pʲendmʲanta malanʔ ŋardalʲo taʔ xasʲerʲijʔ. 334 xunʲana jalananta xabʲej jerβota xeʔ nʲiβʔ nʲamta paklʲeβanʨ. 335 nʲabʲi xabʲi manma: 336 - ŋaxat manʨenʲuʔ, ŋardalʲoraʔ nʲi ŋeŋguʔ. 337 nʲi xaŋguʔ poʨkaʔ monʲa. 338 ʨerda tanʲa? 339 - ʨikana meβonoda. 340 poʨkaʔ mʲud βaxalʲijʔ: 341 - manʲ ŋardalʲodm nʲidmʔ ŋaʔ. 342 tarʲi lusakoʨadmʔ. 343 xabʲej jerβota manma: 344 - ŋardalʲo sʲan βɨta ŋoka. 345 nʲenʨamʔ nʲelʲʨemʲuβata βɨta ŋoka. 346 mʲerku paklʲeraʔ! 347 ʨikɨ lusakoʨaʔ jaŋga sʲiβna mʲirnʲerʲida xajaʔ. 348 nʲaxaromtej jalaxana ŋardalʲo pʲendmʲanta maluβna nʲaxarʔ juna xanxana pendai jerβotaʔ nʲoʔ sʲinʔ xɨnrejda. 349 xabʲej jerβota manma: 350 - ŋardalʲo, tarsʲiʔ βʲgdanaβen. 351 xaʨeruβʔ jesʲadanaʔ teβran, junodaβaʔ tan. 352 ŋaβar ŋedakɨ. 353 ŋardalʲo manma: 354 - junoβamʔ nʲiʨ pʲisʲidʲeʔ. 355 xarnʲi madamʨ, nʲaxarpoj juna ŋeja, pojorʨ mesodana. 356 xabʲej jerβota manma: 357 - sʲerʲebʲir jesʲa tasʲij marana jusʲilaxaβabtuʔ manʲ xʲuxerʨadmʔ. 358 ŋaʨekɨnʲi tanʲaʔ nʲadamʔ ilʲelaʔ. 359 pʲixʲinʲa jadeltananta ŋardalʲo sʲudexeʔ poŋgad nʲamada, maʔ nʲiβʔ: 360 - ja l ŋaʨekɨd βadaβaβandaβejʔ. 361 padxartar nʲo xanʔ! 362 ʨikɨ nʲar, ŋedabtambaβer ilʲe tβonda nʲi ŋaʔ. 363 ŋardalʲo jaxanta jamdejʔ. 364 xadajeda tamna ilʲeβɨ. 365 xadajemta tanda. 366 tʲumna ŋedalʲerta nʲenʨaŋe xaja.