1 sʲidʲa ngeβasʲeda teta 2 seβnʲi tʲaxad pedarata jaxana ilʲeβeβaʔ . 3 nʲisʲamʲi juŋgu, nʲebojamʲi juŋgu. 4 sʲidʲa ŋeβasʲeda teta sʲimʲi βadaβɨ. 5 nʲe nʲamʲi tanʲa. 6 pada nʲudʲa ŋeβasʲedaʔ nʲe. 7 manʲ ŋanʲi tɨ perŋadmʔ, jorŋadmʔ. 8 sʲidʲa ŋeβasʲeda teta sʲimʲi βeβaβna perʨetɨxʲiʔ. 9 manʨetɨxʲiʔ: 10 - padar salakon ŋedaken, mʲatʔ nʲon tʲusʲtuʔ, pʲilʲiʔ texeʔ na mɨʔ, jada peranʔ. 11 malʲʨamʲi βeβa, pʲibʲinʲi βeβaʔ, sʲisaβejʔ. 12 sʲeβna xantana mɨmʲi βunʲi tanʲaʔ. 13 nʲe nʲamʲi ŋamsakodmʲi tabʔ nanta ʨikana ŋorʨetɨdmʔ, nʲibta taʔ ŋorʨipojʔ xonasʲetɨβʔ. 14 sʲidʲa ŋeβasʲedaʔ tɨduʔ ŋoka nʲi ŋaʔ, sʲidʲa jonrʲe. 15 sʲidʲa jonrʲe ŋebta ŋodʔ jada perʨetɨn naŋedʲa sɨraʔ jambanʔ. 16 taʔ jorʨetɨdmʔ, jabtunʨ xesʲtɨdmʔ. 17 ŋerʲoj sɨraʔ xaʔmabʔ ŋanʲiʔ texeʔ na mesʲtɨdmʔ. 18 ŋbŋguna xuβɨ ŋeβɨ. 19 sʲidʲa ŋeβasʲeda xanʔ nʲinʲa ŋamʨoβexeʔ, xasβadʲoβexeʔ. 20 manʲ ŋanʲi texeʔ na medmʔ. 21 numta saβa. 22 inʨelʲebʔ nanʲi ŋarka ŋeβasʲeda teta mamononta: 23 - xunʲana xexe janʔ mʲapojʔ pʲaŋguβ. 24 tesʲada ŋaʨekɨmʔ xanaŋguβ. 25 xexe jaxana xadabʔ saβa. 26 nʲudʲa ŋeβasʲeda mamononta: 27 - nʲenesʲada ŋoʔ tarʨa. 28 tesʲada ŋaʨekɨmʔ xexe jaxana xadabʔ saβa ŋeŋgusʲ. 29 puna majandanaʔ βadʲoda. 30 tarʨ βadaxaʔ na tɨʔ pomna jadaljjuβʔ . 31 ixʲinʲanʲi madmʔ: 32 "ŋarka ŋeβasʲeda teta sʲimʲi xexe janʔ xanaβanʔ xarβa. 33 manetʔ nʲiβamʔ , xaʨerʔ sʲimʲi xoŋgu. 34 sʲan nʲibta taraʔ xad tanʲesʲetɨ. 35 ʨedaʔ xad ladada." 36 xadŋe xaja. 37 tarsʲiʔ ŋamgert nʲi ŋadʲuʔ . 38 manʲ ŋanʲi xarasʲada janʔ sʲurbɨβʔ . 39 sʲiiβ pʲisβaej jalʲaʔ sʲurbʲidmʔ. 40 kxerana jaxanʔ teβɨβʔ. 41 jaxaʔ sʲadʔ pɨjaxad jedʲebʲa sɨranʔ xaʔ mɨβʔ, sɨranʔ sejadmʔ. 42 sɨraʔ ŋɨlnaʔ sabkanorʨ pʲaβ. 43 tad sɨraʔ ŋɨlna xasʲerjjuβʔ. 44 xunʲana sʲidʲa ŋeβasʲeda teta toβononta. 45 ŋarka ŋeβasʲeda teta mamononta: 46 - ŋuta jaxaʔ mʲunʲa ŋadʲiʔ. 47 sɨraʔ ŋɨlna merxa. 48 numda βeβanʲuʔ, xadda tarsʲiʔ jaβlɨ. 49 saβa numgana mʲerʔ xoŋgumʲinʨ. 50 ʨedaʔ xumbaʨiʔ tɨ xarʲebnʲinʲi βeβa numgana. 51 xaʨerʔ muŋguβ? 52 sɨraʔ ŋɨlna xarta xabsakɨ. 53 nʲerʔ madamʨenʲuʔ, xexe janʔ mʲerkuʔ xanabʔ saβa. 54 ŋamge nʲisʲan namdorʔ? 55 nʲudʲa ŋeβasʲeda mamononta: 56 - xadrʲiʔ ŋeja! 57 sɨraʔ ŋɨlna xarta xaŋgu. 58 mʲaknʲiʔ xexenʲiʔ. 59 tarʨa xad numgana xaʨerʔ muŋgumʲiʔ? 60 ʨebtaʔ talʲnʲaʔ jamdaiβaʔ, masʲiʔ xaʔ mada ŋadʲimzu naraʔ malʲŋgana. 61 tad munodʲiʔ susaʔ. 62 xadrʲiʔ mʲakanʨiʔ xenʲakexeʔ. 63 ʨikajut xemʲad jaxaʔ ŋɨlnʲaʔ sabkanadmʔ. 64 ja xaʔ nʲaβanʔ teβɨβʔ. 65 tʲuʔ tarpɨβʔ. 66 janʔ tanejuβʔ, xojʔ nʲimnʲa jada pʲaβ. 67 manʲijebʔ nanʲi mʲud mʲusʲe. 68 nʲernʲakuna ŋedalʲoda mʲiŋa. 69 sʲimʲi maneʨ ŋdalʲodar nʲanʲi teβɨʔ. 70 ʨet xabtarkamʔ memɨ. 71 manma: 72 - padar xʲibʲan? 73 - xeno tetaʔ xasaβa nʲudmʔ. 74 - sʲijekan ŋeŋgun. 75 xeno teta ŋaxaʔ na xasʲ sajudarmaxana. 76 sʲit ʨenʲeβadm. 77 padar tesʲada ŋaʨeken. 78 tesʲada nʲisʲamt, tesʲada nʲebʲamt xexuta toʔ xanŋe manʲ xadaŋaxajunasʲ. 79 padar ŋanʲi sʲidʲa ŋeβasʲeda tetaxad xunβaken. 80 - padar ŋanʲi xʲibʲan? 81 - manʲ lamdo tetadmʔ. 82 ʨedaʔ sʲit sʲarŋgudmʔ, sʲidʲa ŋeβasʲeda tetaʔ mʲatʔ xanaŋgudmʔ. 83 tad sʲimʲi nʲama, xananta nʲiʔ mo, ŋulʲiʔ mejoβna sʲara. 84 mʲudxanta ŋedalejʔ. 85 peβsʲumnʲana ŋɨsɨʔ. 86 sʲimʲi mʲatʔ tʲulʲeʔ. 87 jed pʲi. 88 mʲadʔ jerβ ŋorŋa. 89 ʨikaβaxad lamdo tetaʔ nʲe βenʲekuda ŋaβlamba pʲajda. 90 nʲanʲi manma: 91 - tesʲada ŋaʨekɨ, ŋulʲiʔ menʔ xarβabʔ nant aenʲekuʔ nʲi nʲaʔ ŋorʔ! 92 manʲ ŋanʲi xaʨerʔ muŋguβ? 93 ilʲeβanʲi jambanʔ βenʲekuʔ totrʲeβʔ nʲidmʔ ŋorʨetuʔ. 94 ʨedaʔ menʔ ŋulʲiʔ xarbʲilɨβʔ. 95 βeβaraxa ŋebta ŋodʔ βenʲekuta n jaʔ ŋorʨ pʲaβ. 96 tad mʲadʔ jerβ xonejʔ. 97 manʲ ŋanʲi pʲiʔ jambanʔ arŋadmʔ: 98 "ilmʲi ŋamge tarʲemʔ xaja? 99 ŋulʲiʔ majandorŋadmʔ. 100 tesʲada nʲisʲamʲi, tesʲada nʲebʲamʲi ilʲeβɨ ŋebta tarʲemʔ nʲidamʨ majandortʔ." 101 xunʲana jurkɨnaʔ. 102 mʲadʔ jerβ ŋorŋa. 103 manʲ ŋanʲi ŋormdaβej pʲinʔ tarpɨβʔ, xanʔ nʲiʔ ŋamdɨβʔ, jarŋadmʔ. 104 tad lamdo tetaʔ nʲe mʲakad ŋadʲimʲa, manma: 105 - tesʲada ŋaʨekɨ, mʲatʔ tʲuʔ! 106 xanʲimʲannʲuʔ. 107 mʲatʔ tʲuβanʲi sʲerʔ lamdo teta nʲexenta maʔ nʲiβʔ: 108 - panedamta mʲisʔ! 109 tesʲada ŋaʨekɨmʔ nʲudanʲiʔ muŋgumʲiʔ. 110 lamdo tetaʔ nʲe napedamʲi ta. 111 xurʲiʔ saβaana jebjjuβʔ: 112 jedej malʲʨamʔ sʲeradmʔ, sʲiiβ padrota pʲibʲi sʲeradmʔ. 113 βaʨanʔ ŋamdɨβʔ. 114 lamdo teta nʲanʲi jarejʔ, manma: 115 - tesʲadβ ŋaʨekɨ, ir βeβa nʲoi ŋaʔ. 116 manʲ mʲaknanʲi ilʲebat sʲan nʲin majandortʔ. 117 tʲuku jalʲaxana mʲinŋguβaʔ. 118 manʲ ŋanʲi sʲidʲa ŋeβasʲeda tetaʔ mʲatʔ mʲadʲinʨ xeβanʨ perŋaβ. 119 tutan, mʲakana xajudan? 120 - mʲadʲinʨ xebʔ nanʲi xanʲa saβa ŋaʔ. 121 lamdo tetaʔ nʲe manma: 122 - manʨʲβan mʲaknanʲi xajudadmʔ. 123 sʲidʲa ŋeβasʲeda tetaʔ mʲakana perʨamʲi juŋgu. 124 nʲidmʔ tutʔ. 125 tad pʲinʔ tarpɨβʔ, tɨ tanadmʔ. 126 xanunʲi podʲerŋanʲi. 127 lamdo teta inʲamda, tʲuramda ŋobkana nʲamɨda, ma: 128 - tesʲada ŋaʨekɨ, nʲon xajurʔ! 129 lamdo teta ŋedalejʔ, manʲ ŋoʔ ŋedalejuβʔ. 130 ʨet padβemʲi nuʔ maduʔ jaxad xendrʲemʔ pʲendɨdʔ. 131 temgamʲi lerʲud ŋeβɨ, nʲaβota nekalŋada, pʲelʲejkoda ŋanʲi tarʨaʔ. 132 manʲ nʲisʲ tosaʔ tʲuʔ sanejuβʔ, tad xannʲi nʲiʔ xamɨβʔ. 133 xarasʲada janʔ ŋulʲiʔ xajadmʔ. 134 xeβuβnanʲi ja tumduβndaβej xajurŋa. 135 xannʲi pud sɨrarʲi sʲura. 136 tad punʲaʔ sɨlɨβʔ ŋanʲi, lamdo teta ŋaxaʔ na xajuβɨ. 137 tʲurɨrmonta: 138 - tesʲada ŋaʨekɨ, ŋamger xadkejʔ? 139 nuladʔ! 140 manʲ ŋanʲi nʲisʲ inʨelʲeʔ nʲernʲaʔ ŋedalɨdmʔ. 141 sʲiiβ jalʲaʔ ŋedalɨdmʔ. 142 sʲiiβ jalʲa pʲisaβejʔ xad marna. 143 padβɨ temgamʲi jasaβej ŋeβɨ. 144 sʲiiβ jalʲa ŋesoŋgana mʲadʔ ŋadʲimʲaʔ. 145 mʲakʔ teβɨβʔ. 146 mʲadoʔ jorkana ŋarka mʲaʔ tanʲaβɨ, xadrʲiʔ jerβʔ mʲaʔ ŋedakɨ. 147 mʲatʔ tʲudmʔ. 148 βesaku, puxuʨa, ŋobʔ xasaβa nʲudʲiʔ. 149 βesakor sʲimʲi xonramba pʲa: 150 - padar xʲibʲan, xanʲad ton? 151 sʲit tumda ŋulʲiʔ jamadmʔ. 152 - manʨʲβan lamdo tetaʔ xasaβa nʲudm. 153 padar ŋanʲi xʲibʲan? 154 - manʲ jadnʲe βesakodmʔ. 155 xasaβa nʲumʲi ʨi. 156 jadnʲe βesakuʔ xasaβa nʲuda jurkɨʔ, ŋgudʲida βenpʲi. 157 sʲimʲi maneʨ manma: 158 - tʲukor lamdo tetaʔ xasaβa nʲu nʲarxanʲuʔ ŋaʔ. 159 ŋarkarka ŋeβɨ, lamdorka ŋebta taraŋgusʲ. 160 tarʨ βadaxaʔ na jadnʲe βesaku ŋeta nʲiʔ sanejʔ, sʲimʲi nʲama, lataʔ nʲiʔ sʲimʲi parxalŋa. 161 manʲ lʲasʲo xamɨβʔ. 162 manʲijebʔ nanʲi jadnʲe βesaku xaramta tʲuxulŋa, malʲe sʲimʲi sʲimanʨ me. 163 pada mʲadʔ makodanʔ sɨlɨʔ, manma: 164 - tʲuku ŋaʨekɨmʔ xadabʔ nanʲi nuβʔ seβxana xebʲodamʲi juŋguda? 165 nʲi xebʲodʔ? 166 tad sʲimʲi ŋedara, maʔ nʲiβʔ: 167 - xadrʲiʔ ŋeja, sʲit xadabʔ nanʲi numgana xebʲobsu. 168 βaβanʔ ŋamdɨβʔ. 169 ŋorŋaβaʔ. 170 peβsʲumnʲana xonejnaʔ. 171 nʲemamʲi nʲi xarβaʔ. 172 jusʲida jarŋadmʔ. 173 ixʲinʲanʲi madmʔ: 174 "ŋulʲiʔ majantʔ jerʲemʲadmʔ. 175 tesʲada nʲisʲamʲi, tesʲada nʲebʲamʲi ilʲeβɨ ŋebta tarʨa majandortamʲi juŋgudasʲ. 176 ʨedaʔ xaβntarxadmʔ." 177 ʨebtaʔ jurkɨnaʔ. 178 ŋorŋaβaʔ. 179 manʲ madmʔ: 180 - jadnʲe βesaku, lamdo tetaʔ mʲatʔ xeβanʨ perŋaβ. 181 tedmʲi nʲanuβʔ tatʔ? 182 jadnʲe βesaku xasaβa nʲuxunta ma: 183 - tɨd mʲerkuʔ mʲatʔ tojaʔ. 184 lamdo tetaʔ xasaβa nʲu ŋedalʲormanʔ xarβa. 185 xasaβa nʲuda tɨ tana. 186 tɨʔ poŋgad ʨet parʲisʲe xabtmʔ tera. 187 jorkaxad tarprejda, nʲanʲi tajda. 188 ia: 189 - tʲuku ʨet parʲisʲe metʲid ŋejaʔ. 190 xanmʲi podʲerpa pʲaβ. 191 ŋulʲiʔ parumbʲidmʔ. 192 manʲijebʔ nanʲi sutɨʔ tʲaxad ŋedalʲoda ŋadʲimʲa. 193 ŋarka ŋeβasʲeda teta ŋerxanʲuʔ. 194 ŋulʲiʔ mʲerʲeʨ ŋedalɨ. 195 samblʲaŋg xabtarkamta nusʲ xarʲebʲida. 196 ŋarka ŋeβasʲeda teta ʨorsβonta: 197 - tesʲada ŋaʨekɨ nʲoi xanʔ! 198 nʲamaraʔ! 199 tarʨ βadaxaʔ na tʲurmʲi, meta imʲamʲi ŋobkana nʲamaβ, temgamʲi pʲiʔ nabtaβ. 200 malʲe ŋedalaŋguβaʨ, jadnʲe βesakuʔ nʲu xannʲi punʲaŋɨ ʨondʲerkad nʲama. 201 sʲimʲi ŋedalaβaxad tablaβanʔ xarβaβakɨ. 202 manʲ ŋanʲi sʲaxabtaʔ inʲamʔ βerdadmʔ. 203 ʨet parʲisʲemʲi nuʔ maduʔ jaxad nʲaβotalɨdʔ. 204 ŋarka ŋeβasʲeda teta mamononta: 205 - ʨedaʔ tesʲada ŋaʨekɨmʔ ŋulʲiʔ ŋedarabtaβaʔ. 206 xexeβa xeisʲ, saβa tɨ xana. 207 sʲiiβ jaxana tarʨa tɨʔ juŋgunʲuʔ. 208 tesʲada ŋaʨekɨmʔ nʲama tarasʲ. 209 ʨedaʔ sʲaxart nʲiβaʔ xoŋguʔ. 210 ŋanʲiʔ sʲiiβ jalʲa ŋedalɨdmʔ. 211 temgamʲi jasaβej ŋeβɨ: 212 jasʲi xobʔ - nanta pʲenzʲaβna xamsʲetɨʔ, pʲenzʲaβna tanasʲetɨʔ. 213 sʲiiβʔ ŋesoŋgana paŋgraxa xojʔ nʲinʲa nultaβ. 214 ja sʲid- janʔ saŋomʲi ŋedaraβ. 215 xojʔ ŋɨlnʲana labta ja ŋeβɨ. 216 labtaʔ jerkana ŋobʔ ŋarka mʲaʔ. 217 mʲadʔ xeβxana ŋobʔ jonarmʲan tɨ. 218 xojʔ teluβna ŋedalʲuβʔ, mʲatʔ teβɨβʔ. 219 pʲixʲinʲa xanʔ nʲinʲa ŋamdɨdmʔ. 220 xʲibʲart mʲakad nʲiʔ tarpʔ. 221 ixʲinʲanʲi madmʔ: 222 "mʲatʔ tʲubsudmʔ. 223 pʲixʲinʲa ŋamgemʔ pertuβnadmʔ?" 224 mʲatʔ tʲuβanʲi sʲerʔ sʲidʲa eβmʲi tumʔ sʲidmexeʔ. 225 mdnʲijebʔ nanʲi βaβʔ nʲinʲa ŋobʔ puxuʨa. 226 xasaβa nʲuda tanʲaβɨ. 227 xunɨ. 228 sʲimʲi maneʨ puxuʨakor manma: 229 - xʲibʲan ŋebʔ nant? 230 sʲit tumda ŋulʲiʔ jamadmʔ. 231 manʲ madmʔ: 232 - sʲenʲe ŋaβnanʲi tesʲada ŋaʨekeβna sʲimʲi perʨetɨʔ. 233 nʲisʲamʲi juŋgu, nʲebʲamʲi juŋgu. 234 ŋaβxana lamdo teta xexuta toʔ xanŋe xadaŋaxajudasʲ. 235 ʨedaʔ jepadʲe tudamʲi pʲurŋadmʔ saβa nʲenʨanʨiʔ nexeβabʔ nanʨiʔ. 236 puxuʨakoŋe, padar xʲibʲan? 237 puxuʨar manma: 238 - manʲ pʲasʲaʔ tetaʔ nʲedamʨ. 239 xasaβamʲi ŋa majadʲarkana juŋgumasʲ. 240 xasaβa nʲumʲi ŋopoj. 241 tɨ perŋa. 242 ʨedaʔ jepadʲe tudamt xoʔ nʲanuβʔ, βaβanʔ ŋamdadʔ. 243 ʨi, tandajaʔ saβaβna ilʲeljjuβʔ. 244 nʲaxarʔ poʔ ŋesoŋgana pʲasʲaʔ tetaʔ xasaβa nʲu mɨʔ nʲiβʔ: 245 - sʲidʲa ŋeβasʲeda tetaʔ janʔ nʲinʲaken xantʔ ? 246 ʨedaʔ xadabʔ saβaxaʔ padar majandormant jeemnʲa. 247 xebʔ nant manʲ ŋoʔ tuidmʔ, sʲit nʲadaŋgodaŋe taraidmʔ. 248 tarʨ βadaxaʔ na munʨalmadmʔ. 249 naŋedʲa jalʲaʔ jambanʔ munʨidmʔ. 250 ixʲinʲanʲi taslambʲiβ: 251 "jekarʔ, xesʲ saβa ŋebtoβʔ, βeɨβ ŋebtoβʔ? 252 sʲidʲa ŋeβasʲeda teta ʨedaʔ xadrʲi ŋoʔ βesejmexeʔ. 253 xadaba pʲabʔ nanʲi ŋoka nɨxɨ βunʲi taraŋguʔ." 254 munʨʲmaxadanʲi madmʔ: 255 - xarrʲiʔ ŋeja, xadabʔ nanʲiʔ ŋamgemʔ xosajaŋguŋʲiʔ? 256 manʨʲβan nʲanʲi tɨ nʲi taraʔ, ŋamgert nʲi taraʔ. 257 pʲasʲaʔ tetaʔ xasaβa nʲu ʨinaka βadasʲalma. 258 ta jolʲʨaŋgad xurkasʲiʔ xarasʲiʔ ilʲeβaʔ.