0 urn:nl-mpi-tools-elan-eaf:a28c6037-8406-4193-9420-dff4e039f51c 4020

lăxnaku. ja miːdăxănă tʲukuː jawăʔ ŋilikăxăt panămiː. nʲenaiːʔ nʲeneʦʲaʔ tʲuːi tʲirʔ nimnʲe jaderʦʲ jamweduʔ, ja wăŋkăxănă jiːlʲisʲetăwiːʔ. tad ŋobʔ tănʲe xuːnă puxuːʦʲe wadenă jompu tănʲewiː. pădʲiːʔ mʲatʲiːʔ ŋobʔ salʲe niːnʲe pălʲowi. ŋobăŋ-kuːnă jompu măniːjedă: sʲuːdbʲe wesoku pădʲiːʔ mʲakăntʲiːʔ miŋă. tad jompu părkăsʲiʔ piːnʔ sănaiʔ, xănăkomtă nekălŋă, tad nădo niʔ tănaiʔ, tad xăjexalʲʔ, tad sʲuːdbʲe wesoku xæwănʔ teiwiːʔ. tad jompu ma: "ŋădă jompu xăn nuːlăd! jiriːntă xæwănʔ teiwiːniʔ." tad jompu xăn ta nuːlʲʔ. tad sʲuːdbʲe wesʲoku ma: "juwe, juwe, tʲikiː xănar nʲenăʔ săwa nʲuʔ! xănʲʦʲerʔ xărʲetă miŋă?" jirʲiːdă ma: "xănar mităd! mănʲ temtăŋkuːw." tad jompu ma: "jiːriːkæ, mănʲ teriʔ tătaw. pădar ŋopoi jalʲe xuːnă janʔ xanad, păniːd ŋaniʔ tʲukonă xajenʔ! părkăsʲipoiʔ wiːniːn xăniːmtʔ, mănʲ părkăsʲipoiʔ tʲukuː ŋarkă jamt ŋopoi jalʲe wekănă sʲuːrxălʲesʲetiw." tad sʲuːdbʲe wesoku păniːdă jekaiːdă. tad xăje. tăremʔ mintʲantă ŋajedă sire dărʲew xăje. tad ma: "nʲenăʔ ŋarkownă xăniːmuːnon." tad xăntă niːʔ ŋamtiːʔ, manʦʲetiː: "jompoku xăn xajiːʔ xaiʔ! mănʲ săʦʲe xăniːmʲadmʔ." tad jompu xăn xănʲaxărt xæwanʔ niː xărwaʔ. tad sʲuːdbʲe wesoku tʲikiː jaxănă xăniːmʦʲe xa. tad jompu ma: pălkă, xurka sʲit xadadmʔ. tad jompu xadămtă jamine puxuːʦʲaŋæ sʲertadă. păda ŋaniʔ ŋarkă jawmalŋæ ŋamtiːʔ. lăxnaku . ja miːdăxănă tʲukuː jawăʔ ŋilikăxăt panămiː . nʲenaiːʔ nʲeneʦʲaʔ tʲuːi tʲirʔ nimnʲe jaderʦʲ jamweduʔ , ja wăŋkăxănă jiːlʲisʲetăwiːʔ . tad ŋobʔ tănʲe xuːnă puxuːʦʲe wadenă jompu tănʲewiː . pădʲiːʔ mʲatʲiːʔ ŋobʔ salʲe niːnʲe pălʲowi . ŋobăŋ-kuːnă jompu măniːjedă : sʲuːdbʲe wesoku pădʲiːʔ mʲakăntʲiːʔ miŋă . tad jompu părkăsʲiʔ piːnʔ sănaiʔ , xănăkomtă nekălŋă , tad nădo niʔ tănaiʔ , tad xăjexalʲʔ , tad sʲuːdbʲe wesoku xæwănʔ teiwiːʔ . tad jompu ma : " ŋădă jompu xăn nuːlăd ! jiriːntă xæwănʔ teiwiːniʔ . " tad jompu xăn ta nuːlʲʔ . tad sʲuːdbʲe wesʲoku ma : " juwe , juwe , tʲikiː xănar nʲenăʔ săwa nʲuʔ ! xănʲʦʲerʔ xărʲetă miŋă ? " jirʲiːdă ma : " xănar mităd ! mănʲ temtăŋkuːw . " tad jompu ma : " jiːriːkæ , mănʲ teriʔ tătaw . pădar ŋopoi jalʲe xuːnă janʔ xanad , păniːd ŋaniʔ tʲukonă xajenʔ ! părkăsʲipoiʔ wiːniːn xăniːmtʔ , mănʲ părkăsʲipoiʔ tʲukuː ŋarkă jamt ŋopoi jalʲe wekănă sʲuːrxălʲesʲetiw . " tad sʲuːdbʲe wesoku păniːdă jekaiːdă . tad xăje . tăremʔ mintʲantă ŋajedă sire dărʲew xăje . tad ma : " nʲenăʔ ŋarkownă xăniːmuːnon . " tad xăntă niːʔ ŋamtiːʔ , manʦʲetiː : " jompoku xăn xajiːʔ xaiʔ ! mănʲ săʦʲe xăniːmʲadmʔ . " tad jompu xăn xănʲaxărt xæwanʔ niː xărwaʔ . tad sʲuːdbʲe wesoku tʲikiː jaxănă xăniːmʦʲe xa . tad jompu ma : pălkă , xurka sʲit xadadmʔ . tad jompu xadămtă jamine puxuːʦʲaŋæ sʲertadă . păda ŋaniʔ ŋarkă jawmalŋæ ŋamtiːʔ . лахнаку . я мыдахана тюку яваʼ ңылыкахат панамы . ненаыʼ ненецяʼ тюы тирʼ нымне ядэрць ямведуʼ , я ваңкахана илисетавыʼ . тад ңобʼ тане хуна пухуце вадена ёмпу таневы . падиʼ мятиʼ ңобʼ сале ныне палёвы . ңобаң-куна ёмпу маныеда : сюдбе вэсоку падиʼ мякантиʼ мыңа . тад ёмпу паркасиʼ пынʼ санаыʼ , ханакомта нэкалңа , тад надо ныʼ танаыʼ , тад хаехалʼ , тад сюдбе вэсоку хэванʼ тэывыʼ . тад ёмпу ма : " ңада ёмпу хан нулад ! ирынта хэванʼ тэывыныʼ . " тад ёмпу хан та нулʼ . тад сюдбе вэсёку ма : " юве , юве , тикы ханар ненаʼ сава нюʼ ! ханцерʼ харета мыңа ? " ирида ма : " ханар мытад ! мань тэмтаңкув . " тад ёмпу ма : " ирыкэ , мань тэрыʼ татав . падар ңопоы яле хуна янʼ ханад , паныд ңаныʼ тюкона хаенʼ ! паркасипоыʼ вынын ханымтʼ , мань паркасипоыʼ тюку ңарка ямт ңопоы яле вэкана сюрхалесетыв . " тад сюдбе вэсоку паныда екаыда . тад хае . таремʼ мынтянта ңэда сыре дарев хае . тад ма : " ненаʼ ңарковна ханымунон . " тад ханта ныʼ ңамтыʼ , манцеты : " ёмпоку хан хаиʼ хаыʼ ! мань саце ханымядмʼ . " тад ёмпу хан ханяхарт хэванʼ ны харваʼ . тад сюдбе вэсоку тикы яхана ханымце ха . тад ёмпу ма : палка , хурка сит хададмʼ . тад ёмпу хадамта ямыне пухуцяңэ сертада . пада ңаныʼ ңарка явмалңэ ңамтыʼ . laxnāku . jā mīdaxana tʼukūˈ jāwaʔ ŋilikaxat pānamī . ńenāīʔ ńenećāʔ tʼūi tʼirʔ nimńe jādeˈrć jāmweduʔ , jā waŋkaxana jīlʼiˈśetawīʔ . tād ŋobʔ tańe xūna puxūćeˈ wādena jompu tańewī . padʼīʔ ḿātʼīʔ ŋobʔ sālʼe nīńe palʼowi . ŋobaŋ-kūna jompu manījeda : śūdb́eˈ wesoku padʼīʔ ḿākantʼīʔ miŋa . tād jompu parkaśiʔ pīnʔ sanāiʔ , xanakomtaˈ nekalŋa , tād nado niʔ tanāiʔ , tād xajexālʼʔ , tād śūdb́e wesoku xäewanʔ teiwīʔ . tād jompuˈ mā : " ŋada jompu xan nūlad ! jirīnta xäewanʔ teiwīniʔ . " tād jompu xan tāˈ nūlʼʔ . tād śūdb́e weśoku mā : " juwe , juwe , tʼikī xanār ńenaʔ sawā ńuʔ ! xańćeˈrʔ xaŕetaˈ miŋa ? " jiŕīda mā : " xanār mitad ! mań temtaŋkūw . " tād jompu mā : " jīrīkäe , mań teriˈʔ tatāw . padār ŋopoi jālʼe xūna jānʔ xānād , panīd ŋāniʔ tʼukoˈna xājenʔ ! parkaśipoiʔ wīnīn xanīmtʔ , mań parkaśipoiʔ tʼukū ŋārka jāmt ŋopoi jālʼe wekana śūrxalʼeśetiw . " tād śūdb́e wesoku panīda jekāīda . tād xaje . taremʔ mintʼānta ŋājeda sire daŕew xaje . tād mā : " ńenaʔ ŋārkowna xanīmūnon . " tād xantaˈ nīʔ ŋāmtīʔ , mānćetī : " jompoˈku xan xājīʔ xāiʔ ! mań saće xanīˈḿādmʔ . " tād jompuˈ xan xańāxart xäewānʔ nī xarwāʔ . tād śūdb́e wesoku tʼikī jāxana xanīˈmće xā . tād jompu mā : palka , xurkā śit xādādmʔ . tād jompu xādamta jāmine puxūćāŋäe śertāda . padā ŋāniʔ ŋārka jāwmālŋäe ŋāmtīʔ . laxnaku . ja midaxana tʼuku jawaʔ ŋilikaxat panami . ńenaiʔ ńenećaʔ tʼui tʼirʔ nimńe jaderć jamweduʔ , ja waŋkaxana jilʼiśetawiʔ . tad ŋobʔ tańe xuna puxuće wadena jompu tańewi . padʼiʔ ḿatʼiʔ ŋobʔ salʼe nińe palʼowi . ŋobaŋ-kuna jompu manijeda : śudb́e wesoku padʼiʔ ḿakantʼiʔ miŋa . tad jompu parkaśiʔ pinʔ sanaiʔ , xanakomta nekalŋa , tad nado niʔ tanaiʔ , tad xajexalʼʔ , tad śudb́e wesoku xæwanʔ teiwiʔ . tad jompu ma : " ŋada jompu xan nulad ! jirinta xæwanʔ teiwiniʔ . " tad jompu xan ta nulʼʔ . tad śudb́e weśoku ma : " juwe , juwe , tʼiki xanar ńenaʔ sawa ńuʔ ! xańćerʔ xaŕeta miŋa ? " jiŕida ma : " xanar mitad ! mań temtaŋkuw . " tad jompu ma : " jirikæ , mań teriʔ tataw . padar ŋopoi jalʼe xuna janʔ xanad , panid ŋaniʔ tʼukona xajenʔ ! parkaśipoiʔ winin xanimtʔ , mań parkaśipoiʔ tʼuku ŋarka jamt ŋopoi jalʼe wekana śurxalʼeśetiw . " tad śudb́e wesoku panida jekaida . tad xaje . taremʔ mintʼanta ŋajeda sire daŕew xaje . tad ma : " ńenaʔ ŋarkowna xanimunon . " tad xanta niʔ ŋamtiʔ , manćeti : " jompoku xan xajiʔ xaiʔ ! mań saće xaniḿadmʔ . " tad jompu xan xańaxart xæwanʔ ni xarwaʔ . tad śudb́e wesoku tʼiki jaxana xanimće xa . tad jompu ma : palka , xurka śit xadadmʔ . tad jompu xadamta jamine puxućaŋæ śertada . pada ŋaniʔ ŋarka jawmalŋæ ŋamtiʔ . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - лаханако . я мись тюку я ңылека панаць . ненэй ненэцьʼ тюʼуй тирʼ нимня ядэрць яʼмась , я ваңг илесь . тад ңобʼ таняʼ хуна пухуця вадёсь ёмпо танясь . пыдиʼ мяʼ ңобʼ саля ниня паллась . ңобңгуна ёмпо манэць : сюдбя вэсако пыдиʼ мяʼ минзь . тад ёмпо парка пынʼ санась , ханако нэкалць , тад надо ниʼ танась , тад хайхалць , тад сюдбя вэсако хэв тэвась . тад ёмпо манзь : " ңэда ёмпо хан нулць ! ири хэв тэвась . " тад ёмпо хан таʼ нулць . тад сюдбя вэсако манзь : " ювэй , ювэй , тикы хан ненаʼ сава нись ! ханзерʼ харта минзь ? " ири манзь : " хан миць ! мань тэмдась . " тад ёмпо манзь : " ирикэ , мань тэри тась . пыдар ңопой яля хуна я ханась , паны ңаниʼ тюкона хаесь ! парка вунись ханимзь , мань парка тюку ңарка я ңопой яля вэʼ сюрхалесь . " тад сюдбя вэсако паны екась . тад хэсь . таремʼ минзь ңэ сыра даревʼ хэсь . тад манзь : " ненаʼ ңаркавна ханимзь . " тад хан ниʼ ңамдась , манзь : " ёмпо хан хай хай ! мань саць ханимзь . " тад ёмпо хан ханяхарт хэсь нись харвась . тад сюдбя вэсако тикы я ханимзь хась . тад ёмпо манзь : палка , хурка сит хадась . тад ёмпо хада я пухуця сертась . пыда ңаниʼ ңарка явмал ңамдась . N . N V Pron.Dem N N V . A N N N Po V V , N N V . Adv.Temp Qnt.Num Adv Pron N V Prop V . Pron.Pers N Qnt.Num N Po V . Adv.Temp Prop V : N N Pron.Pers N V . Adv.Temp Prop N Adv V , N V , Adv.Temp N Po V , Adv.Temp V , Adv.Temp N N N V . Adv.Temp Prop V : " Interj Prop N V ! N N V . " Adv.Temp Prop N Adv V . Adv.Temp N N V : " Interj , Interj , Pron.Dem N Adv.Manner A Part ! Pron Pron.Refl V ? " N V : " N V ! Pron.Pers V . " Adv.Temp Prop V : " N , Pron.Pers Adv.Manner V . Pron.Pers Qnt.Num N Pron N V , N CC Adv V ! N V.Aux V , Pron.Pers N Pron.Dem A N Qnt.Num N N V . " Adv.Temp N N N V . Adv.Temp V . Adv.Manner V N N CC V . Adv.Temp V : " Adv.Manner Adv.Manner V . " Adv.Temp N Po V , V : " N N Interj Interj ! Pron.Pers Adv.Manner V . " Adv.Temp Prop N Pron V V.Aux V . Adv.Temp N N Pron.Dem N V V . Adv.Temp Prop V : N , Pron Pron.Pers V . Adv.Temp Prop N N N V . Pron.Pers CC A Proper V . story . land make:PtcpIpfv.Loc this land:PxPl1 evil:Pl.Abl be_full_of:Narr.ScSg3 . true:Pl man:Pl up ground on:Pros walk:Ger not_able_to:Narr.OcPl3 , land hole:Loc live:Freq.Narr.ScPl3 . then one to_there:Spat.Dat where:Indet old_woman grow:PtcpIPfv Joompu exist:Narr.ScSg3 . they:Du3 chum:PxDu3 one headland on:Loc stand_straight:Narr.ScSg3 . once Joompu see:OcSg3 : giant old_man they:Du3 chum:Dat.PxDu3 go:Co . then Joompu parka:Lim out:Spat.Dat jump:Co , sledge:Acc.PxSg3 drag_out:Co , then brink on:Dat climb_up:Co , then start_to_slide_down:RSg3 , then giant old_man half:Dat arrive:RSg3 . then Joompu tell:ScSg3 : " Nah Joompu sledge stop:Imp.RSg2 ! grandfather:Gen.PxSg3 half:Dat arrive:ScDu2 . " then Joompu sledge there:Spat stop:RSg3 . then giant old_man tell:ScSg3 : " Ho,_ho , Ho,_ho , this sledge:PxSg2 too good not:Emph ! how:Int himself:Sg3 go:Co ? " grandfather:PxSg3 tell:ScSg3 : " sledge:PxSg2 give:Imp.OcSg2 ! I:Sg1 buy:Fut.OcSg1 . " then Joompu tell:ScSg3 : " grandfather , I:Sg1 simply give:Fut.OcSg1 . you:Sg2 one day where:Indet land:Dat take:Imp.OcSg2 , clothes:Pl.PxSg3 in_turn here:Spat.Loc leave:Imp.OcSg3.Pl ! parka:Lim.Moder not:ScSg2 freeze:Cng , I:Sg1 parka:Lim.Moder this big land:Acc.PxSg2 one day edge:Loc circle:Freq.RSg1 . " then giant old_man clothes:PxSg3 take_off:Co . then leave:ScSg3 . so go:PtcpIpfv.Gen.PxSg3 leg:PxSg3 snow like leave:ScSg3 . then tell:ScSg3 : " too well freeze:Aud.ScSg3 . " then sledge:PxSg3 on:Dat sit:RSg3 , tell:Freq.ScSg3 : " Joompu sledge whoop whoop ! I:Sg1 very freeze:ScSg1 . " then Joompu sledge where:Int.Conc go:NA.Dat not:ScSg3 want:Cng . then giant old_man this land:Loc freeze:Ger die:ScSg3 . then Joompu tell:ScSg3 : faeces , what_kind:Indet you:Sg2.Acc kill:ScSg1 . then Joompu grandmother:Acc.PxSg3 land:Pros old_woman:Tra make:OcSg3 . he:Sg3 in_turn big Yamal:Tra sit:RSg3 . Tale. When the earth was created, our land was full of evil spirits. The real people couldn't walk along the land's ridges above, they always lived in burrows in the ground. Once there lived Joompu who was raised by an old man. Their tent stood on the incline of a headland. Once Joompu sees: an Old Giantdemon walks towards their tent. Then Joompu jumped out naked, took his sleigh, climbed up the hill, after which he began to slide down, [and] he arrived next to the Old Giantdemon. At this Joompu said: "Hey, Joompu's sleigh, stop! We arrived next to your grandfather." Then Joompu's sleigh stopped here. The Old Giantdemon said: "Oho, oho, your sleigh is very good. How can it go by itself?" The grandfather said: "Sell your sleigh, I'll buy it." Then Joompu said: "Hey, grandfather, I'll give it to you for free. Take it on a day's journey, but leave your clothes here, you won't freeze to death without clothes anyway, I have travelled for half a day without any clothes in this huge land of yours." Then the Old Giantdemon took off his clothes, [and] went on his way. As he went like that, his body was like snow. Then he said: "I feel like I am freezing." Then he sat into his sleigh, he says: "Joompu's sleigh, hopp, hopp! I'm really cold!" Then Jompuu's sleigh doesn't want to go anywhere. The Old Giantdemon died at the place where he froze. At that Joompu said: It is a shitty way, the way I killed you. Then he took care of his grandmother. He became the great Jawmal. Erzählung. Als die Erde geschaffen wurde, war dieses unser Land voll von bösen Geistern. Die rechten Menschen konnten nicht den oben befindlichen Landrücken entlang gehen, sie lebten immer in einer Erdgrube. Da war auf einmal der von einer Alten erzogene Joompu vorhanden. Ihr Zelt war auf einem Landzungenabhang errichtet. Einmal sieht Joompu: ein Riesenunhold-Alter geht auf ihr Zelt zu. Da sprang Joompu nackend heraus, erfasste seinen Schlitten, kletterte dann den Hügel hinauf, darauf begab er sich zu gleiten, dann kam er neben dem Riesenunhold-Alten an. Darauf sagte Joompu: "He, Joompu's Schlitten, halte an! Neben deinem Grossvater kamen wir an." Dann hielt der Schlitten Joompu's hier an. Da sagte der Riesenunhold-Alte: "Oho, oho, dein Schlitten da ist aber sehr gut. Wie geht er von selbst?" Sein Grossvater sagte: "Verkaufe deinen Schlitten, ich kaufe ihn." Dann sagte Joompu: "Hei, Grossvater, ich gebe ihn dir umsonst. Bringe du ihn eine Tagereise weit, deine Kleider wieder lasse hier, du erfrierst doch nicht ohne Kleider, ich fahre unbekleidet um dieses dein grosses Land in einem halben Tage." Da zog der Riesenunhold-Alte seine Kleider aus, dann begab er sich fort. Während er so ging, wurde sein Körper wie Schnee. Dann sagte er: "Sehr stark fühle ich erfroren zu sein." Dann setzte er sich in seinen Schlitten, spricht: "Joompu's Schlitten, hopp, hopp! Ich erkältete mich sehr." Dann will der Schlitten Joompu's nirgendshin gehen. Da starb der Riesenunhold-Alte an dieser Stelle, indem er erfror. Hierauf sagte Joompu: Scheisse, wie ich dich erschlug. Dann machte er seine Grossmutter zur Erhalten. Er wieder setzte sich als grosser Jawmal. Elbeszélés. A Föld teremtésekor ez a mi országunk tele volt gonosz szellemekkel. Az igazi emberek nem mehettek a fenti földhátak mentén, mindig egy földbe vájt odúban éltek. Akkor élt egyszer Joompu, akit egy öregember nevelt fel. A sátruk egy földnyelv lejtőjén állt. Egyszer látja Joompu: egy Óriásdémon Öreg tart a sátruk felé. Akkor Joompu meztelenül előugrott, megragadta a szánját, felmászott a domtetőre, aztán elkezdett leszánkázni, az Óriásdémon Öreg mellé érkezett. Erre azt mondta Joompu: "Hé, Joompu szánja, állj meg! Megérkeztünk a nagyapád mellé." Akkor Joompu szánja itt megállt. Az Óriásdémon Öreg azt mondta: "Hú, hú, ez a te szánod nagyon jó! Hogyan tud menni így magától?" A nagyapja azt mondta: "Add el a szánodat, én megveszem." Akkor Joompu azt mondta: "Hé, nagyapa, ingyen odaadom neked. Vidd el egy napnyi útra, de a ruháidat hagyd itt, úgysem fagysz meg ruha nélkül, én már egy fél napja ruhátlanul utazok ebben a te nagy országodban." Akkor az Óriásdémon Öreg levetette a ruháit, útnak indult. Ahogy így ment, a teste olyan lett, mint a hó. Akkor azt mondta: "Úgy érzem, nagyon átfagytam." Akkor beült a szánjába, azt mondja: "Joompu szánja, hopp, hopp! Nagyon megfáztam." Akkor Joompu szánja nem akar menni sehová. Az Óriásdémon Öreg ott halt meg azon a helyen, ahol megfagyott. Erre azt mondta Joompu: Nyomorult halál, ahogy megöltelek. Akkor gondoskodott a nagyanyjáról. Ő lett a nagy Jawmal.