1 joχ͔aṇəŋ iki. 2 jēməŋ ńol pā wɔ̄š ḷū̬χ͔ χ͔ojn̥ śa̭ńa jɔ̄χ͔n̥ a̭t ū̬jətlajtn̥? 3 ma̭š ow kū̬ʀ numpijn̥, χ͔ū̬ləm joχ͔aṇ χ͔orkēmən, χ͔ɔ̄r lɔ̄ra nik mēttšatman ka̭t ū̬n ū̬t ńol ta̭jŋən ɔ̄məsləŋn̥. 4 lɔ̄rəl towetn̥ śikēm ū̬n ū̬lʼlʼijᵊl, pā pēḷək χ͔a̭šlal tū̬p tū̬p sēm ta̭jᵊn nilajət. 5 jēməŋ ńola i wɔ̄š ḷū̬χ͔a kāšəŋ tow śa̭ńa jɔ̄χ͔ pɔ̄riliti jirasti χ͔ɔ̄jlilət. 6 ta̭jtaŋšək jɔ̄χ͔ jirasti χ͔ɔ̄jlilət, a̭t ta̭jtaŋšək jɔ̄χ͔ pɔ̄riliti χ͔ɔ̄jlilət. 7 moχ͔ti ma̭ntikēm χ͔ū̬jēm āṇ šū̬p ta̭χ͔ti ɔ̄psəmtijl̥, āṇ šū̬p ta̭χ͔ti a̭t ɔ̄psəmtitikēm χ͔ū̬jem oχ͔ juwətʟ̥. 8 mā imoʟti tow χ͔a̭šti χ͔ū̬ piln̥ χ͔ul wērətn̥ kū̬rtət χ͔uwat ma̭tsəmən. 9 a̭t lāwləsman rɔ̄man wɔ̄š ḷū̬χ͔a jɔ̄χ͔ pɔ̄riliti ta̭χ͔aja joχ͔ətsəmn̥. 10 sumət ńol ēʟti χ͔ɔ̄r lɔ̄ra ētsəmn̥. 11 wɔ̄t, jēʀ, lɔ̄ś, šuw, nēməʟti ta̭χ͔a a̭t nila. 12 wɔ̄š ḷū̬χ͔a χ͔oti mɔ̄sʟ̥ wɔ̄t kutn̥ wāŋkəʀsəmn̥. 13 jēʀti i lɔ̄ś pitti ta̭χ͔a ēʟti wolijᵊs. 14 wɔ̄tʟ̥ śikēm tāka jis, χ͔ɔ̄r lɔ̄r iśi ma̭tti χ͔a̭ḷewn̥ lātəm; χ͔uplal śikēm ū̬nət, χ͔ɔ̄t loŋəl iti a̭rəklət. 15 wɔ̄š ḷū̬χ͔a joχ͔ətsəmn̥, i χ͔ū̬ joln̥ a̭ntu̬m. 16 kuš ma̭ti imi iśmilmən, jɔ̄χ͔ χ͔olta ma̭tsət - nēməʟti imi lil šuw a̭t lāʟ̥ʟ̥! 17 śiti χ͔oʟti kāritemn̥ sa̭χ͔at joχ͔aṇ ta̭j nē kuš χ͔oti śukəṇḷijᵊs, a̭l pā potər ɔ̄ləŋ śi wus: "jɔ̄χ͔luw wɔ̄š ḷū̬χ͔a pɔ̄riliti ma̭tsət." 18 min pēlajemn̥ jāstəl: "jɔ̄χ͔ mɔ̄slət ki, ńāwremən āt tū̬lajtn̥." 19 śikēmən min jāstəlmən: "wɔ̄š ḷū̬χ͔ i juχ͔ χ͔ū̬ḷəl luŋti ū̬jətlemn̥. nēmʟ̥ti ńāwrem a̭t mɔ̄sʟ̥, min ma̭nləmn̥." 20 toχ͔i jɔ̄χ͔ pɔ̄riliti ta̭χ͔aja joχ͔ətsəmn̥, wuti kātʟ̥səmn̥, χ͔ɔ̄pēmn̥, lū̬pləmn̥ mujləmn̥ wolaŋa lēśatsəmn̥. 21 min toχ͔i joχ͔ətmemən̥n̥ wolaŋšək jɔ̄χ͔ joχ͔ətmel, a̭l ājəm kitəm jɔ̄χ͔ itn̥ ka̭tən̥n̥ wēʟśi joχ͔tiliti pitsət. 22 jɔ̄χ͔ χ͔ośa joχ͔ətsəmn̥, wuśa mujn̥ wēʀsəmn̥. 23 pɔ̄riliti jɔ̄χ͔ ū̬n tut ponmēl, tutel kērətman a̭ktəśmel. 24 kāšəŋ χ͔ū̬ luw wērl̥ wērl̥. 25 χ͔oj χ͔ū̬jem lēr wērl̥, χ͔oj χ͔ū̬jem śɔ̄l ńoχ͔ərl̥, χ͔oj χ͔ū̬jem olᵊl; āritikēm χ͔ū̬jem ārijl̥, mɔ̄śtikēm χ͔ū̬jem mɔ̄śʟ̥. 26 χ͔ū̬ləm ū̬n kēw put nik ta̭χ͔ərtəmət. 27 χ͔ū̬ləm lɔ̄w χ͔orpi χ͔ɔ̄pti mis soχ͔ ḷāk kēln̥ sumta ja̭rəmət. 28 ja̭ləp ńū̬ləŋ ńa̭l lolpijn̥ joχ͔aṇəŋ iki ɔ̄məsʟ̥: ū̬ləm χ͔ū̬ nū̬pət ēʟti a̭ktəm jērmakn̥ lū̬məttəm kuwśəŋ χ͔ū̬ kulat. 29 noχ͔ lū̬mətti a̭t lēpəm soχ͔lal ḷipaśa ponəmət. 30 ka̭t pēḷək ēʟti ka̭t χ͔ū̬jn̥ lāwəlla. 31 puŋəl χ͔ū̬ja wāṇa ma̭nti a̭t ra̭χ͔əl. 32 i ottšam āj ńāwrem lū̬χ͔ iki χ͔ɔ̄p śuŋarija ɔ̄psəs, in χ͔ū̬jŋən̥n̥ śa̭ʟta juwətsa, jēl puwman la̭rijᵊs. 33 jɔ̄χ͔ min joχ͔ətmemən̥n̥ χ͔uw wāṇən oχ͔ ja̭rmel. 34 āj χ͔ū̬l śikēm ār oχ͔n̥ ja̭rəm, ṇuwlal il mēṇḷamel. 35 oχ͔ət ja̭rəmət jupijn̥ āṇət ɔ̄məssajət. 36 śiti χ͔oʟti kāritew sa̭χ͔at tʼɔ̄tʼi iki jāstəl: "jā jɔ̄χ͔, śa̭ʀti mɔ̄sʟ̥, ma̭tti jɔ̄χ͔lən āt ɔ̄məslət śa̭ʀti!" 37 mir i uŋəln̥ ńū̬χ͔əpsət: "joχ͔aṇ ta̭j āj pilip poχ͔ pā tʼɔ̄tʼi poχ͔ śa̭ʀti āt ɔ̄məsləŋn̥!" 38 tʼɔ̄tʼi poχ͔ kuš χ͔oti śukəṇḷijᵊs, a̭l pā mir jū̬rᵊn śi ɔ̄psəs śa̭ʀti. 39 mir kut ēʟti it śāśilijᵊl: "χ͔oti, mujen χ͔oti jis ta̭m χ͔a̭tʟ̥? pā moʟti χ͔a̭tlətn̥ pāʀlajən muj a̭ntu̬m, tū̬p tāś moχ͔ti ɔ̄məslən!" 40 śikēmən tʼɔ̄tʼi poχ͔ jāstəl: "ruśŋən lɔ̄jləŋn̥! puŋla pāʀti muj ātəm." 41 jɔ̄χ͔ jāstələt: "ruśŋən na̭ŋ χ͔ośajen χ͔ū̬n kuṇšeməltn̥? lin lɔ̄jtan ta̭χ͔ajən lɔ̄jləŋn̥." 42 tʼɔ̄tʼi poχ͔ śi śa̭rtəs, śa̭rtəs, mir pēla kērləs, jāstəl: "jɔ̄χ͔! mā χ͔ū̬ləm wuli χ͔ū̬ləm ta̭χ͔aja āʟʼsəllam: χ͔a̭ṇšaŋ χ͔ɔ̄ptem jēməŋ ńoləŋ iketa āʟʼsem; nowi χ͔ɔ̄ptem joχ͔aṇəŋ ikija āʟʼsem; piti χ͔ɔ̄ptem kur ilpi ikija āʟʼsem. mā śi jēttšəsəm", tʼɔ̄tʼi poχ͔ ńū̬χ͔məs. 43 joχ͔aṇ ta̭j āj pilip poχ͔ śa̭ʀti pā ɔ̄psəs, put siskēm śa̭rtəs. 44 iśi potərn̥ potəʀʟ̥, muj tʼɔ̄tʼi poχ͔ potərtəs. 45 joχ͔aṇ ta̭j āj pilip poχ͔ jēttšəm jupijn̥ āṇət wusajət; āṇət wujəmət jupijn̥ sɔ̄rəm ńoχ͔et wusajət. 46 wulet χ͔orti pitsajət. tʼɔ̄tʼi poχ͔ mir kut ēʟti lū̬χ͔ oχ͔sari ka̭r tēli tēln̥ wulet lʼēpa morχ͔əsʟ̥. 47 in oχ͔sari ka̭r tēllal wuli sāpəl moχ͔ti ālemilli. 48 kāšəŋ puš ālemitaln̥ noχ͔li tū̬rəm pēla pɔ̄jkaśman uwaltijl̥. 49 luw uwti śirəln̥ pā jɔ̄χ͔ pā uwlət. 50 wulet χ͔a̭tʼtʼśəti śi lēśatsajət. 51 χ͔a̭tʼtʼśətet jēlpijn̥ lāpət puš noχ͔li tū̬rəm pēla uwaltisət. 52 wulet isa ńāra pitəm jupijn̥ jēməŋ juχ͔ət wurn̥ tēpsajət; joχ͔aṇəŋ iki pā wurn̥ ńosətsa wēš pēḷkəl. 53 χ͔ū̬ləm ū̬n kēw put ka̭t pušn̥ nik ta̭χ͔ərtəsajət. 54 ńār ńoχ͔et ɔ̄ʀsajət; put jēttšəs, putəŋ ńoχ͔et ɔ̄ʀsajət. 55 ńār ńoχ͔ijn̥ kāšəŋ χ͔ū̬ χ͔ū̬ləm puḷn̥ pitilisa, kāwərtəm ńoχ͔ijn̥ ńa̭l puḷn̥ pitilisa. 56 χ͔oj šiməl lētikēm χ͔ū̬jem, ta̭rəpsa; χ͔oj lēwəpsajəŋkēm jɔ̄χ͔, iśi χ͔ū̬ χ͔oraslaln̥ noχ͔ lɔ̄jsət. 57 χ͔a̭tʟ̥ lēla wolli jis. 58 χ͔orəm soχ͔ət χ͔ol joχ͔aṇəŋ iki lʼēpa i oχ͔n̥ potsajət. 59 joχ͔i χ͔a̭śəm āṇət wujəm jupijn̥ kujəp χ͔ɔ̄šməʟsa. śāńka jāstəl: "jā jɔ̄χ͔, kujəp jēttšəs; χ͔ojn̥ sēkla?" 60 mir i uŋəln̥ ńū̬χ͔əpsət: "ow ɔ̄ləŋ pilip ikijn̥ āt sēkla!" 61 pilip iki kujəp sēkti ɔ̄psəs. kima jāstəl: "na̭ŋ jɔ̄χ͔lan pɔ̄jkilijaln̥! śi lowat ja̭m āt wērlət, muŋew āt ēsəlləllal! wɔ̄t χ͔ū̬n pēla il pitʟ̥? χ͔ū̬n ū̬ś joχ͔ətʟ̥, sɔ̄ra muj ājʟ̥ta? luŋᵊn χ͔ul wēlluw muj a̭ntu̬m? muŋ tuwəm wuliluw joχ͔aṇəŋ ikija ra̭χ͔sət muj a̭ntu̬m? pā puš pā ti joχ͔əttew ū̬nti tum-tāka āt ū̬lluw!" 62 ow ɔ̄ləŋ pilip iki śi śa̭ʀti pitəs. 63 kējti wutʼtʼśijᵊl, pā wolijᵊl, pā kējti wutʼtʼśijᵊl, pā wolijᵊl. 64 mēt jū̬χ͔ət kēj ɔ̄ləŋ wus. 65 pilip iki śi śa̭rtəs, śa̭rtəs, mir pēla kērləs. 66 jɔ̄χ͔ jāstələt: "jā χ͔oti, jɔ̄χ͔lan muj jāstələt?" 67 pilip iki jāstəl: "wɔ̄t pā χ͔a̭tʟ̥kēmᵊn il pitʟ̥ muj a̭ntu̬m, oš a̭ntu̬m. ū̬ś puḷŋawᵊtkēma joχ͔ətmal." 68 śɔ̄l ńoχ͔rəmkēm χ͔ū̬jem śɔ̄l ńoχ͔ərti ta̭χ͔a ēʟti wolijᵊs, lēr wērəmkēm χ͔ū̬jem lēr wērəm ta̭χ͔a ēʟti wolijᵊs; isa šitamət, nēmʟ̥ti pa̭lʼəŋ sij a̭ntu̬m! 69 mir kutn̥ śikēmən i χ͔ū̬ śāśilijl̥: "wɔ̄t χ͔ū̬n il pitʟ̥, torli jāstəti muj ātəm?" 70 śi jāsəŋn̥ ow ɔ̄ləŋ pilip iki a̭t ū̬jətti χ͔ū̬ iti noχ͔ lɔ̄jᵊs. 71 χ͔ū̬t lāpətkēm χ͔ū̬ śa̭ʀti ɔ̄psilijᵊs. 72 isa ka̭ti kutija potəʀlət: "wɔ̄t pā χ͔a̭tʟ̥kēm il pitʟ̥ muj a̭ntu̬m, oš a̭ntu̬m!" 73 isa śa̭ʀti ta̭χ͔a ēʟti jēttšəmel jupijn̥ joχ͔aṇəŋ iki jāŋ χ͔ū̬jn̥ nik pitara χ͔oti mɔ̄sʟ̥ tāʟsa. 74 in ńa̭l lolpi jik śār ēʟti tū̬p ū̬śʟ̥. 75 χ͔a̭lewta jis. 76 āləŋ sa̭χ͔at noχ͔ kilmewn̥ nāj tū̬p wurtel ētmal. 77 in imi-ḷēŋket šuš-pošəχ͔ iti ēsliśilᵊt lētot lēśatman. 78 jɔ̄χ͔ pā śi χ͔oʟti a̭ktəślət. 79 tut χ͔ɔ̄t pa̭tilal śēḷ oχ͔ ka̭štel ēʟti moχ͔ti puṭḷəsət! 80 χ͔ota uwətti χ͔ū̬jem śita uwətʟ̥ śēḷ oχ͔ ka̭šman. 81 in imi-ḷēŋket śēḷ oχ͔ ū̬rəŋn̥ āpərlija tuwəmət pā śiśki pošəχ͔ ja̭χ͔ti ta̭χ͔a ēʟti ja̭χ͔lət. 82 kāšəŋ χ͔ū̬ ta̭jmalkēmən lū̬mətlʼəmal; a̭t ta̭jəmkēm χ͔ū̬jēm jēʟta śɔ̄s kēša lū̬mətmal. 83 tū̬p nāj pa̭la jis muj a̭ntu̬m, jɔ̄χ͔ lɔ̄jəpsət, tū̬p i kur ta̭jsət. 84 χ͔ɔ̄pᵊn χ͔ota kumreməti χ͔ū̬jem śita kumreməl. 85 muj χ͔uw a̭kteśeməsət. 86 put siskēmən kāšəŋ χ͔ū̬ luw jukan ta̭χ͔ajəln̥ ū̬s. 87 kājka lēləmkēm χ͔ū̬jem kājka lēləs, wēt lolpija lēləmkēm χ͔ū̬jem wēt lolpija lēləs. 88 χ͔oj χ͔olta nopsəl pitəs, śi lēləs. 89 χ͔olta śi lowatn̥ a̭ktəślət, minemn̥ sus pa̭ṭḷam āt χ͔orpi. 90 χ͔a̭šti χ͔ū̬ uwaltəs: "juχ͔u̬r, ti ja̭ŋχ͔a sā, moʟti wēr ū̬l̥l̥!" 91 χ͔a̭šti χ͔ū̬jn̥ juχ͔u̬r iśməsa: "χ͔olta śi lowatn̥ a̭ktəśləti?" 92 śikēmᵊn juχ͔u̬r ńa̭χ͔manšək ńū̬χ͔məs: "na̭ŋ āʟ ta̭ŋχ͔a ū̬jᵊtlen, ta̭m χ͔a̭tlətn̥ śa̭ńa jɔ̄χ͔ χ͔ū̬śʟ̥ pa̭la jitikēmn̥ χ͔olta a̭ktiśilət!" 93 χ͔a̭šti χ͔ū̬ a̭t ū̬jətti χ͔ū̬ jukana i jel kāraləlli. 94 mēt jū̬χ͔ət luw muj ū̬jətti wutʼtʼśijᵊs, oša pāwᵊtsəlli. 95 in jɔ̄χ͔ lēləpsət, śiti ka̭sman ma̭tsət; lɔ̄rn̥ tū̬p wēt puš la̭reməsᵊt. 96 luw ma̭nmel jupijn̥ min lū̬χ͔əssakŋən kāš ka̭šman pān χ͔uwat ńɔ̄l juwət(ti) nāk ū̬nti ma̭tsəmn̥. 97 ńɔ̄l juwət nāŋka wāṇaməmemn̥kēmən nāməʟta min pēlajemn̥ uw śi ponəm śāśʟ̥: "χ͔ɔ̄m χ͔iń wērəmli wurəŋ sa̭mŋən, muja jēməŋ ta̭χ͔aja jistn̥, χ͔ojn̥ nin ti wɔ̄χ͔sajtn̥ jēməŋ ta̭χ͔aja?" 98 min a̭t ū̬jətti χ͔ū̬ jukana i jēl šū̬šləmn̥. 99 mēt jū̬χ͔ət uwəs, uwəs, śi wēw śi ēsləs. 100 śikēmən śāśilijl̥, χ͔oj pā jāstəl: "ta̭m χ͔a̭tʟ̥ joχ͔i joχ͔ətlətn̥ pēla, oχ͔ pū̬šəχ͔lən ākarətn̥ āʟ ālʼlʼilajət!" 101 χ͔ɔ̄p ńol tū̬p wuti ra̭χ͔əmtəs muj a̭ntu̬m, ow ɔ̄ləŋ pilip iki moχ͔ti wuti ēsləmtəs. 102 χ͔ū̬t lāpət puš jēl joχ͔li χ͔ū̬χ͔ətlʼijᵊs. 103 tińśaŋ χ͔uwatkēma ma̭nəs, lɔ̄jəmtəs. 104 poslaŋ jɔ̄χ͔, χ͔olija wuti mā kāʟmem χ͔uwat juwati, i χ͔ū̬ kulatn̥ lɔ̄jati! 105 in jɔ̄χ͔ tū̬p tāśət, iśi ma̭tti śit i lāwəʟsət. 106 ow ɔ̄ləŋ pilip iki poslaŋ jɔ̄χ͔ pēla χ͔išəmtijl̥: "oχ͔ χ͔ol ta̭jləti muj a̭ntu̬m? χ͔oj a̭t ki ta̭jl̥, jēʟta āt wul!" 107 χ͔oj oχ͔ ta̭jəmkēm χ͔ū̬jem, i jāsəŋ a̭t jāstəs, χ͔ū̬ləm kārtijn̥ wośkəs; a̭t ta̭jəmkēm χ͔ū̬jem jēʟta sɔ̄jəmnaja wus pā wośkəs. 108 pilip iki ńū̬χ͔məs: "mā jupemn̥ i χ͔ū̬ kulatn̥ juwati! mā χ͔olta pū̬rəmləm, nin pā śi pū̬rmati! χ͔oj mā jāsŋema a̭t χ͔ū̬lətʟ̥, moχ͔ti joχ͔i kitlem." 109 pilip iki jɔ̄χ͔lal jēlpi ū̬tʟ̥təlli: "āl nū̬məsati, ta̭ta wɔ̄š ḷū̬χ͔ χ͔orpikēm χ͔ū̬n! i torn̥ lēr, i wārəs ṇuw mɔ̄reməti a̭t ra̭χ͔əl!" 110 in poslaŋ jɔ̄χ͔ pilip iki jupijn̥ kēl iti ɔ̄lməssət, śiti wuti ma̭tsət. 111 śi wēr śi χ͔a̭śəs. 112 min śitemn̥ joχ͔i ma̭tsəmn̥. 113 ra̭mkəmtəmkēmᵊn lɔ̄rəl χ͔up kutn̥ wēt kājək il loŋəltilajət, noχ͔ ētʟ̥tilajət. 114 wāṇašək joχ͔ətsət: ka̭sti jɔ̄χ͔. 115 śa̭ńa jɔ̄χ͔ poslaŋ jɔ̄χ͔ piln̥ ka̭slət. 116 poslaŋ jɔ̄χ͔ jāŋ χ͔ū̬jn̥ χ͔olʼmaŋ χ͔ū̬jn̥ i χ͔ɔ̄pa lēlmel. 117 χ͔ɔ̄plal jikn̥ mikra joχ͔ətmel. 118 - χ͔ū̬śʟ̥ śi pā χ͔ū̬rliti wāṇaməs. 119 kāšəŋ χ͔ū̬ luw wērəl wērti pitəs. 120 χ͔oja mɔ̄səs lēr, lēr wuti ū̬nta ma̭nəs; χ͔oja mɔ̄səs śɔ̄l nāk, śɔ̄l nāk sēkti ma̭nəs. 121 ka̭sərliti ma̭nəmkēm χ͔ū̬jem ka̭sərliti ma̭nəs, kusiliti ma̭nəmkēm χ͔ū̬jem kusiliti ma̭nəs, il oləmkēm χ͔ū̬jēm il oləs. 122 lēwman ɔ̄məstew sa̭χ͔at ɔ̄w šoppi nēmli ma̭nəmtəs. 123 mā jupel χ͔uwat uwn̥ potsem: "ta̭χ͔a nēmli, ti ja̭ŋχ͔a sā, mā jāsəŋ ta̭jləm!" 124 luw moχ͔ti kāreməs, wɔ̄χ͔sa muj a̭ntu̬m. 125 nēmli, ɔ̄psa, ɔ̄psa lēti! 126 luw tū̬p tāś towi χ͔ū̬! 127 χ͔a̭nəm, ma̭tti mɔ̄ś šū̬p a̭t ta̭jlən? mɔ̄ńśa sā, āt a̭l muj kāšn̥ χ͔olal! 128 luw mɔ̄śti pēramajəl joχ͔təs. 129 mā jāstələm: "mɔ̄ś χ͔oti χ͔ū̬lətti kāš a̭ntu̬m. na̭ŋ in lū̬ln̥ jēməŋ ńola ja̭ŋχ͔əm wēren potəʀlən ki, muj χ͔orpi pēla?" 130 mā ińśəsti śi pitsēm. 131 ma̭nēm muj mɔ̄səs, ińśəsti isa ińśəssem. 132 i puš iśməsem, luw ma̭nem iśi ma̭tti nēpek luŋətʟ̥, isa χ͔olija χ͔a̭ńa wērət potəʀsəlli. 133 nēmli potəʀti ɔ̄ləŋ śi wus. 134 "mā jēməŋ ńola mēt ɔ̄ləŋ puš ma̭tsəm. jēməŋ ńola χ͔oti jɔ̄χ͔ ja̭χ͔lət, ma̭nem ta̭m χ͔a̭tʟ̥ ū̬nti sus pa̭ṭḷam āt χ͔orpi ū̬s, ta̭m χ͔a̭tʟ̥ a̭t ki ja̭χ͔səm. 135 toχ͔i joχ͔ətsuw, moχ͔ti muŋ poslaŋ jɔ̄χ͔ āteʟ jira ɔ̄psəʟsajuw. 136 ɔ̄ləŋn̥ il ɔ̄məssuw, kāšəŋ χ͔ū̬ solkowa pēḷəkn̥ wośkəs. 137 jēməŋ ńoln̥ muŋ poslaŋ jɔ̄χ͔ nēməʟti a̭t wēʀsuw, muŋ wērew tū̬p ɔməsti. 138 śa̭ńa jɔ̄χ͔ tut a̭ʟsət, juχ͔ sēwəʀsət, jik āʟsət, lētot wēʀsət, ńoχ͔i ɔ̄ʀsət, muŋ jukan ša̭škanluw ja̭ʀsət. 139 muŋewa i torn̥ lēr, i juχ͔ ṇuw ńoχ͔təti a̭t ra̭χ͔əs. 140 muŋ wērew tū̬p ta̭laŋ χ͔a̭tʟ̥ jɔ̄š luja sēwman ɔ̄məsti. 141 χ͔oj ɔ̄məsti ta̭χ͔ajəl ēʟti jēša ki puŋla ńoχ͔ləl, moχ͔ti kāśaləlajən, il ɔ̄psəʟʟajən. 142 jik jiślən ki, ū̬mpija pā ka̭t χ͔ū̬ləm kārti wośkəti mɔ̄sʟ̥. 143 tut ēʟti χ͔a̭χ͔sa ki kušməʟʟən, tuta pā ńa̭l wēt kārti wośkəti mɔ̄sʟ̥. 144 muj tū̬p ńoχ͔təln̥, isa oχ͔ mɔ̄sʟ̥! 145 "tāl śēpən jēməŋ ńola ma̭ntikēm a̭ntu̬m. mā ɔ̄ləŋ ma̭nmemən śēpem śēḷ oχ͔n̥ kušəm iti lɔ̄jəs, in ta̭ta śi tū̬p ka̭t kārti χ͔a̭śəs. jām kū̬ʀ lāpkajn̥ āśem χ͔olʼmaŋ solkowa śēḷ oχ͔ pēḷtijᵊs, χ͔ū̬ləm χ͔ū̬jn̥ χ͔olija ār ta̭χ͔aja jɔ̄wʟ̥səlluw. in joln̥ pēŋka poreməti i ńāń puḷ a̭ntu̬m; ńāń mujn̥ lū̬tti oš a̭ntu̬m! 146 "χ͔a̭lewət χ͔ū̬tləl muj a̭ntum, in wuli tū̬tlʼijəm jɔ̄χ͔ moχ͔ti śi oχ͔ ka̭ṇšəmələt. kāšəŋ χ͔ū̬ ńa̭l-jāŋ solkowajn̥ pitsa; mujn̥ sɔ̄χ͔əptantəti oš a̭ntu̬m! ow ɔ̄ləŋ pilip ikilan muj χ͔orpet? kāwrəm ńāləm kim tālti χ͔orpēt! a̭t ki oχ͔ ma̭ln̥, śita pā ātəm, mɔ̄səŋ muləsti pitʟ̥. jēša luw ēʟtēl jowrašək ki ma̭nlən, ēkrəŋ χ͔a̭ḷew χ͔orpi moχ͔ti muləsti pitʟ̥. ma̭ti ot a̭t ki ta̭jlən, luw mū̬šəln̥ ēl sājen ēŋχ͔a, luw śālʼətti wēr a̭t ta̭jl̥!" 147 mā iśməsem: "ka̭mən wuli jēməŋ ńola tū̬tlʼisti?" 148 - "wēt χ͔a̭ttər χ͔ɔ̄pti, lāpət a̭l ājəm kitəm wulet." 149 mā pā iśməsem: "χ͔orəm soχ͔lən χ͔olta tū̬slən?" 150 - "ka̭t piti ḷāwəm χ͔orpi soχ͔ il kur ilpi ikija ḷāksəlluw, i soχ͔ jiŋka ēsʟ̥sew, χ͔ū̬ləm soχ͔ noχ͔ ta̭χ͔əʀsuw. χ͔a̭śəm soχ͔lal mirn̥ lū̬tsajət." 151 mā iśməsem: "χ͔ojtət śa̭ʀsət i ka̭mən χ͔ū̬ śa̭rtəs?" 152 - "mēta moʟtet śa̭ʀsət, χ͔a̭ś ū̬l pā χ͔ū̬skēm χ͔ū̬." 153 - "χ͔oti śa̭rtəm jɔ̄χ͔ jāstələt?", mā iśməsem; "wɔ̄t sɔ̄ra muj ājʟ̥ta il pitʟ̥?" 154 - "nēmʟ̥ti wolaŋ ošel a̭ntu̬m, ār sirn̥ ruwemələt. itlal jāstələt, wɔ̄t χ͔a̭lewət il pitʟ̥, tū̬χ͔əllal jāstələt, ta̭m pā χ͔a̭tʟ̥ il pitʟ̥. śiti ār sirn̥ ruwemələt, oš a̭ntum, χ͔oja ēwəlti. śɔ̄l nāk sēkti χ͔ɔ̄lman ma̭nti kuš wutʼtʼśisəm, mɔ̄səŋ χ͔a̭lewət wɔ̄t il pitʟ̥, ma̭nti mɔ̄sʟ̥. ma̭lχ͔atʟ̥ wɔ̄š lū̬χ͔n̥ muj a̭t ta̭jəm χ͔ū̬jem śitʟ̥ wērəs. jēməŋ ńoln̥ tū̬p ta̭laŋ χ͔a̭tʟ̥ jɔ̄š ka̭t pa̭l woša ńɔ̄rətman ɔ̄psa!" 155 śiti ruweməmemn̥ ēʟti ū̬ś āt χ͔ū̬tləs. 156 nāj juχ͔ ta̭jət pa̭lata jis. 157 noχ͔ lɔ̄jəpsəmn̥, ka̭t χ͔ū̬ ka̭t ta̭χ͔a pēla šū̬šməsmən. 158 χ͔a̭tʟ̥ χ͔ɔ̄šma jiti sa̭χ͔at isa ājn̥ ājn̥ χ͔ɔ̄pət noχ͔ kilti pitsət. 159 in wuli tū̬tlʼijəm jɔ̄χ͔ tū̬p sēmlal noχ͔ mēṇeməsət muj a̭ntu̬m, jū̬šn̥ χ͔oj lʼikməs, āprapsa oχ͔ sɔ̄χ͔əptəti. 160 χ͔ota uwətti χ͔ū̬jem śita uwətʟ̥ oχ͔ ka̭šman. 161 put sis χ͔a̭śəs muj a̭ntu̬m, sɔ̄jəm pā pēləkn̥ śiməś sij siməḷḷəs, muw wolli a̭l kumijᵊl. 162 in lēti nēm wērilijəm jɔ̄χ͔-ḷēŋket iśi kurəmn̥ ja̭χ͔a a̭ktəmtəmət. 163 χ͔ota kuš ša̭šti χ͔ū̬ śita kuš ša̭šʟ̥ oχ͔ wɔ̄χ͔man. 164 oχ͔ ka̭ṇšəməsa. 165 χ͔oj oχ͔ ta̭jəmkēm χ͔ū̬jem, i jāsəŋ a̭t jāstəs, moχ͔ti kurkəs. 166 tonti ta̭jəm χ͔ū̬jem tontel kurkəs, lāŋki ta̭jəm χ͔ū̬jem lāŋki kurkəs. 167 χ͔oj ū̬nta ēsləm ot ta̭jəs, ū̬nta ēsləm otᵊla noməs ponəs. 168 χ͔oj muj ta̭jᵊs, śitʟ̥ ma̭s. 169 χ͔oj ū̬nta ēsləm ot a̭t ta̭jl̥, χ͔olta noməs ponl̥? 170 tū̬χ͔əl χ͔ū̬jem ka̭t jɔ̄šŋəlal lɔ̄jləŋn̥, mujəl ma̭l? 171 tū̬χ͔əl χ͔ū̬jem pēŋka tū̬χ͔əmti ńāń puḷ a̭t ta̭jəl, ma̭ti pā jirasəm wēr sɔ̄χ͔əptəti? 172 kima uwl̥: "ta̭χ͔a, nēmli, ti juwa, oχ͔ sɔ̄χ͔əpta!" 173 nēmli sɔ̄rəm lowi lānti putʟ̥ piln̥ a̭t jēttšəl, ma̭ti pā oχ͔ sɔ̄χ͔əptəti wēr! 174 a̭t ū̬jətti χ͔ū̬ jukana i jēl lāt puḷēmijəl, śiti χ͔a̭ś jāstəl: "jēln̥ χ͔oʟśa ruwemati!" 175 tijeʟ śāśilijl̥: "lānti āṇem lipija pāwəttem tākli χ͔ū̬n jiləm! ta̭m lānti āṇem χ͔oṇa ki pāwətlem, ta̭m towi χ͔a̭tʟ̥ χ͔olatal a̭t śāśʟ̥." 176 mēt jū̬χ͔ət lāwləsman wēwli pitsət. 177 nēmli wɔ̄χ͔ti kimet χ͔ū̬ kitsa. 178 kitilijəm χ͔ū̬ ti joχ͔təs, jāstəl: "nēmli sɔ̄rəm lowi lānti putᵊla olmal, wurajn̥ śi noχ͔ χ͔opitsem." 179 nēmli ti ētəs, lowatəln̥ lātn̥ ṇopitimal, tū̬p sēmŋəlal kuśləŋn̥. 180 nēmli jēln̥šək jitaln̥ ow ɔ̄ləŋ pilip iki jɔ̄χ͔ pēla joraśmanšək ńū̬χ͔mijl̥: "joχ͔ətʟ̥ kuš a̭ntu̬m, muj tēwtəmlal ma̭l!" 181 nēmli ńū̬χ͔məs: "jā χ͔oti! ma̭nem muj pērətti śi lowatn̥ jēšaləslən? pērətti moʟti ta̭jləti ki, nin lʼālʼ tēl ārat mir nin pērtaln̥!" 182 pilip iki śikēmən pēk ńoχ͔i lēwman χ͔išəmtijl̥: "āl lālta ta̭ta, muj lāmpa wos χ͔ū̬! na̭ŋ ū̬rŋen̥n̥ jāŋ puš pɔ̄jkaśman ja̭ŋχ͔a!" 183 nēmli jāstəl: "muj śi lowatn̥ ńērəslən! ta̭jtaŋ śi ta̭jtaŋ, χ͔ojn̥ a̭t ū̬jətlajən! ma̭nem wos χ͔ū̬ja luŋətlen - wos jɔ̄χ͔ muj ta̭m porajn̥ sɔ̄rəm low lānti put χ͔ū̬n lēlət? na̭ŋ pɔ̄təm woj ša̭š woj porten sa̭χ͔at pā χ͔ū̬ pā χ͔ū̬n pɔ̄təm woj ša̭š woj porəl?" 184 pilip iki χ͔išəmtijl̥: "jā, mija, mija oχ͔! āmpət iti āl χ͔orta! na̭ŋen lāwəlman wēwli pitsuw." 185 - "na̭ŋ śi wātlen, nēməʟti a̭t ta̭jləm, mujem ma̭ləm! a̭l a̭t ki ēwəllən, lū̬mtəm soχ͔lam pēla kāśləltijaln̥!", nēmli pa̭lmanšək ńākšilijəl. 186 pilip iki jāstəl: "χ͔ojn̥ ńāra ēŋχ͔əssajn̥? šēma šoχ͔a lū̬mətlʼiten?" 187 nēmli jāstəl: "na̭ŋ mɔ̄səŋ ta̭jtaŋ χ͔ū̬ muj χ͔orpi χ͔a̭tʟ̥ wērl̥, śiməś soχ͔ lū̬mətlən. na̭ŋen χ͔oti muj šū̬k? ma̭lχ͔atʟ̥ jēməŋ ńoln̥ ma̭tti χ͔ū̬ja ka̭t χ͔ū̬ləm ńoχ͔i puḷ ma̭sn̥, in śi jukana muŋew oχ͔ ū̬rəŋn̥ āpərlija tū̬len. ū̬ś ū̬l a̭ntu̬m, ū̬ś ki ū̬s, nik lɔ̄ra lɔ̄wəlməsn̥, ńa̭l wēt χ͔ɔ̄ləp il jiŋka kurkəsn̥, χ͔ɔ̄p tēl χ͔ul jēša mɔ̄səŋ pitəs!" 188 nēmli-ḷēŋki kuš χ͔oti pɔ̄jkaśijl̥ ta̭l ū̬nti lāwəlti, in pilip iki śi χ͔ū̬n χ͔ū̬lətʟ̥: "i jēl wɔ̄χ͔əl! a̭t ta̭jlən, pā mija!" 189 mēt jū̬χ͔ət nēmli likaśəs. nēmli ēl sājəl ḷākeməsli, pilip ikija wośkəsli. 190 tā wuji, sēṇaŋ ēl sājem mɔ̄sʟ̥ ki. sēṇaŋ ēl sājem tumpijn̥ nēməʟti a̭t ta̭jləm. ma̭ti ot ta̭jsəm ki, ta̭ta ta̭laŋ χ͔a̭tʟ̥ lɔ̄jti ū̬məś χ͔ū̬n? 191 śi jāsəŋn̥ pilip iki jāstəl: "moʟti porajn̥ pā joχ͔ətlən sā mā χ͔ośema śa̭ʀʟ̥təti, mā śi porajn̥ na̭ŋen jāstəti jāsəŋ ta̭jləm!" 192 śikēmən nēmli wāṇa šū̬šməs: "ma̭nem muj ja̭m wērilisn̥? na̭ŋ wērəm ja̭mlan mā a̭t śi wātləllam, χ͔oʟśa ū̬llət. na̭ŋ pɔ̄tʟ̥təm pɔ̄təm χ͔a̭lajen tuta śi oləl. mɔ̄stal lāmpa ki, χ͔iri noχ͔! na̭ŋ āl pa̭tijn̥ tū̬p ta̭jəm χ͔ɔ̄ptēm χ͔oʀsəm. towi χ͔uwat āta χ͔a̭tla imem šū̬kəš tum-tāka wēʀsen, na̭ŋ ša̭š wuren ɔ̄w ēʟti tū̬p pēntəs, in nēŋen a̭l jɔ̄wl̥məsa." 193 pilip iki śikēm śi tārəm ās kēw χ͔orpi nēmʟ̥ti śirn̥ wura a̭t ēsələl. 194 mēt jū̬χ͔ət nēmli tū̬p ta̭jəm lājəm šū̬pəl wośkəs. 195 tā wuji, ńēlti šēk moʟti sa̭men χ͔ɔ̄šijl̥ ki! 196 ow ɔ̄ləŋ pilip iki śikēmən ńū̬χ͔məs: "ta̭m lājmen̥n̥ χ͔ū̬n χ͔olʼmaŋ solkowa ḷa̭p ma̭nla?" 197 nēmli jāstəl: "sa̭men āʟ ma̭nl̥! χ͔ū̬tsi moʟti pā mośatləm ki, pā ma̭lem." 198 pilip iki jēša lɔ̄jlijᵊs, nēmli la̭ŋkər pēḷkəl ēʟti χ͔a̭tʼtʼśəman ńū̬χ͔məs: "χ͔a̭nəm, ū̬ś joχ͔ətti jupijn̥ mā jukanema jāŋ χ͔ɔ̄ləpən χ͔ū̬tlem a̭t ja̭χ͔lən mɔ̄səŋ χ͔ɔ̄lpiti?" 199 nēmli jēša lɔ̄jlijᵊs, ńū̬χ͔məs: "ja̭χ͔ti χ͔oti ja̭χ͔ti! χ͔ul wēlti ɔ̄praśem χ͔ū̬n noχ͔ kiʟtəlem? sātańem tumpijn̥ lēti mɔ̄sʟ̥ ta̭ln̥! na̭ŋen χ͔oti muj šū̬k, jik χ͔ul ki a̭t wēllən? kēwn̥ tāśen wɔ̄t iti ma̭rijəl, āsn̥ lɔ̄w tāśen mis tāśen wɔ̄t iti ma̭rijəl! mā jik ēʟti nēməʟti jɔ̄ša a̭t pāwətləm, ta̭ln̥ lēlli χ͔a̭lti wēra jil." 200 nēmli lājəm-ḷēŋkel wośkəmalkēmən ńū̬χ͔məs: "tā a̭ktaḷēŋki mir χ͔ū̬ḷi! moʟti porajn̥ χ͔ū̬lta āt kērlələt. χ͔uw ū̬llən, wāṇ ū̬llən, moʟti porajn̥ kārti tɔ̄səp χ͔ɔ̄t ēʟti sēmŋəlan kuśtijn̥ nopsəŋa juwəntiln̥!" 201 nēmli ša̭šn̥ kāreməmalkēmən ńū̬χ͔məs: "na̭ŋ pā na̭ŋ ū̬la, mā pā mā ū̬lləm. wāṇ ta̭χ͔ajn̥ ētlʼija, χ͔uw ta̭χ͔ajn̥ pēntilija. ta̭m jāstəm jāsəŋlam ta̭ta āt χ͔a̭ślət!", nēmli ēŋəlməman ńū̬χ͔məs. 202 śiti jēšaśtel ēʟti nāj loŋti pitəs. 203 śiti ū̬ltew ēʟṭi pā χ͔a̭tʟ̥ śiti χ͔a̭śəs, ta̭m ńa̭lmet χ͔a̭tʟ̥ śiti χ͔a̭śəs. 204 šū̬kəš tēwən lāwəlluw, lāwəlluw, wēwli pitsuw lāwləsman. 205 pētra ńa̭χ͔ilijəl: "tēwna jiti ū̬nti mɔ̄səŋ χ͔a̭lʼlʼiti χ͔ojat χ͔a̭lʼlʼijəl, lʼāksiti χ͔ojat lʼāksijəl." 206 tēwən lāwəlman ńāńli pitəm χ͔ū̬jem ńāńli pitəs, ńoχ͔ili pitəm χ͔ū̬jem ńoχ͔ili pitəs. 207 ɔ̄psəm χ͔ɔ̄pət χ͔ośa χ͔oj sɔ̄rəm low lāt ta̭jᵊs, śi χ͔ū̬ ja̭m ū̬s! 208 mēt jū̬χ͔ət sɔ̄rəm low lāt a̭ntu̬ma jis. 209 jāŋmet χ͔a̭tlewn̥ jētna pēḷka wɔ̄tʟ̥ jēša ḷa̭jaləs. 210 ma̭nti lū̬p ńoχ͔təln̥, lū̬p - lū̬p pēlək; χ͔ɔ̄p ńoχ͔təln̥, χ͔ɔ̄p - χ͔ɔ̄p pēḷək; tonti ńoχ͔təln̥, tonti - tonti kār; ū̬ḷ ńoχ͔təln̥ - ū̬l šū̬p! 211 ɔ̄psəm χ͔ɔ̄pət χ͔ośa ta̭laŋ pormas a̭t χ͔a̭śəs. 212 jā śi i-χ͔oś-jāŋmet χ͔a̭tlewn̥ wɔ̄t il śi pitəs. 213 iśi ma̭lχ͔atʟ̥ χ͔ɔ̄r lɔ̄ren iśi ma̭tti śēḷ wojn̥ šɔ̄šməm. 214 χ͔ɔ̄r lɔ̄r wolli nori χ͔a̭r χ͔orpi, nēmʟ̥ti χ͔oʟśa śuk a̭ntu̬m. 215 in jāŋ χ͔a̭tʟ̥ lēlli śorməltijəm jɔ̄χ͔-l̥ēŋket āmtəm ruweln̥ śa̭rən kurəŋn̥ χ͔ū̬χ͔ətlʼilət. 216 nāj loŋəmkēmən χ͔ɔ̄pət wāsi olŋas iti nik lɔ̄ra χ͔uwləsət. 217 χ͔ɔ̄r lɔ̄r pēla wāntiln̥, χ͔oʟśa tēln̥ i wū̬lti pārəš āŋkəl, iśi ma̭tti χ͔ɔ̄r lɔ̄r āŋkəln̥ sēŋkəm. 218 kāšəŋ luw jū̬šʟ̥ pēla ma̭nl̥. 219 χ͔oj χ͔ū̬jēm ū̬śa ma̭nəs, χ͔oj χ͔ū̬jem ū̬ś kēša lāŋki wɔ̄ša ma̭nəs, χ͔oj χ͔ū̬jem lɔ̄r kēša ās kū̬rta ma̭nəs, χ͔oj χ͔ū̬jem luŋ poln̥ wēlpəsləman χ͔a̭śəs. 220 ɔ̄ləŋn̥ ma̭nəm χ͔ɔ̄pət jēməŋ ńol sāja pētsət. 221 jū̬rlikēm χ͔ɔ̄pət χ͔olna χ͔ū̬r wurn̥ wuratilət. 222 mēt jū̬χ͔ət min nik ma̭ntija lēʟsəmn̥. 223 mā ka̭t ša̭š lū̬pŋəlam potsəllam, jēl śi lɔ̄wəlməti wutʼtʼśisəm. 224 śikēm sēm ɔ̄lŋem sɔ̄jəm pa̭ti pēla ma̭nəmtəs: ńa̭l χ͔ū̬ lēləm wēt lolpi ka̭rmas kut ēʟti ājʟ̥taje nik śi χ͔uwləs. 225 wāṇa šū̬kəš lāwəllemn̥, in wēt lolpemn̥ i ḷɔ̄tn̥ tū̬p jik ta̭jn̥ χ͔ɔ̄wijl̥. 226 mēt jū̬χ͔ət lāwləsti wēwli pitsəmn̥, uw śi toχ͔ēʟ potsəmn̥: "a̭nta, śi χ͔ū̬n χ͔ū̬lətʟ̥, in χ͔ɔ̄pemn̥ i jel ɔ̄məsʟ̥! χ͔oj χ͔ɔ̄p ma̭šjajn̥ muj ošʟ̥ ū̬l, wātti mɔ̄sʟ̥." 227 toχ͔i lɔ̄wəʟti śi pitsəmn̥. 228 min mujkēm wāṇa joχ͔ətləmn̥, luw śikēm jēl ma̭nl. 229 mēt jū̬χ͔ət śiti ma̭ntew ēʟti lɔ̄ra ētsuw. 230 lɔ̄r lowatn̥ i wū̬lti nowi ša̭škan pēḷək! 231 χ͔oj χ͔ū̬jem kārteŋ kēl juwətmal, χ͔oj χ͔ū̬jem jū̬χ͔l̥ oχ͔ piln̥ juwətmal; juwtəm ńɔ̄lət pa̭slal oχ͔n̥ lū̬jətn̥ ja̭rəmət, jū̬χ͔əl ja̭nlal pa̭ńar kēln̥ ja̭rəmət. 232 "χ͔oti muj kulʼ ēʟti śi lowatn̥ χ͔ontalti?", mā iśməslam. 233 in wēt lolpi joχ͔aṇəŋ iki lāwəʀn̥ jik śār pa̭latn̥ ɔ̄məsʟ̥. 234 joχ͔aṇəŋ iki āt jik ēʟti tontijn̥ ḷāŋkəm. 235 jēša potreməsuw, ka̭t χ͔ɔ̄p ka̭t ta̭χ͔a pēla lɔ̄wəlməsuw. 236 joχ͔aṇəŋ iki luŋ sis lū̬χ͔ jor kū̬rta tū̬sa, min ma̭š ow kū̬rta lɔ̄wəlməsmən.